Gıda zehirlenmelerine karşı alınması gereken önlemler

Be­sin ze­hir­len­me­le­ri­ne özel­lik­le yük­sek pro­te­in­li gı­da­lar (ham­bur­ger, kü­mes hay­van­la­rı, yu­mur­ta, kre­ma­lı gı­da­lar vb…) se­bep olu­yor. Yaz ay­la­rın­da yi­ye­cek ve içe­cek­le­rin sak­lan­ma­sı, ha­zır­lan­ma­sı ve su­nul­ma aşa­ma­sın­da uy­gun sağ­lık şart­la­rı­nın bu­lun­ma­ma­sı da gı­da ze­hir­len­me­le­ri­nin ya­şan­ma­sın­da önem­li bir et­ken olu­yor.

 

Fa­tih Üni­ver­si­te­si Tıp Fa­kül­te­si Has­ta­ne­si En­fek­si­yon Has­ta­lık­la­rı Uz­ma­nı Dr. Hül­ya Çaş­kur­lu, sı­cak ha­va­lar­da be­sin­le­rin ha­zır­lan­ma­sın­da te­miz­lik ku­ral­la­rı­na ge­re­ken öze­nin gös­te­ril­me­me­si­nin, gı­da(be­sin) ze­hir­len­me­si­ne yol aç­tı­ğı­nı kay­det­ti. Gı­da ze­hir­len­me­le­rin­de ço­ğun­luk­la bak­te­ri tü­rü mik­ro­or­ga­niz­ma­lar yol açı­yor. Bu bak­te­ri­ler 5-70 0C ara­sın­da, en çok da oda ısı­sı ve üze­rin­de­ki de­re­ce­ler­de ço­ğal­ma eği­li­mi gös­te­ri­yor. Ge­nel­lik­le 5 0C ve al­tın­da­ki de­re­ce­ler­de ço­ğa­la­mı­yor. Bu ne­den­le yaz ay­la­rın­da be­sin ze­hir­len­me­le­ri­nin gö­rül­me sık­lı­ğı ar­tı­yor.

 

Na­sıl ko­run­ma­lı?

 

*Be­sin­ler ha­zır­la­nır­ken ye­ni­le­cek mik­tar ka­da­rı ısı­tıl­ma­lı.

 

*Be­sin pi­şi­ril­dik­ten son­ra bir sa­at için­de tü­ke­til­me­li.

 

*Yi­ye­cek ve içe­cek­ler müm­kün ol­du­ğun­ca açık­ta bı­ra­kıl­ma­ma­lı. Üzer­le­ri ör­tül­me­li.

 

*Seb­ze ve mey­ve­ler bol su ile yı­kan­ma­lı. Çiğ tü­ke­ti­le­cek gı­da­lar sir­ke­li su­da 20 da­ki­ka bek­le­til­me­li. Çiğ tü­ke­ti­len gı­da­lar ile et doğ­ra­ma tah­ta­ları, bı­çak­lar ay­rı ol­ma­lı.

 

*Ye­mek ha­zır­la­ma­dan ön­ce el­ler sa­bun­la yı­kan­ma­lı, el­ler­de açık ya­ra var­sa el­di­ven kul­la­nıl­ma­lı.

 

*Et­ler iyi­ce pi­şi­ril­me­li.

 

*Alış­ve­riş ya­par­ken ürün­le­rin son kul­lan­ma ta­rih­le­ri kon­trol edi­le­rek alın­ma­lı.

 

*Kon­ser­ve alı­na­cak­sa ku­tu­su ezik, ka­pa­ğı şiş­miş ol­ma­ma­lı.

 

*De­po­la­na­cak be­sin­ler en kı­sa za­man­da so­ğu­tul­ma­lı (1 – 1,5 sa­at­ten ön­ce) ve sak­la­na­cak ye­rin sı­cak­lı­ğı 4°C ‘den az ol­ma­lı.

 

*Yi­ye­cek­ler ye­ni­den ısı­tıl­dı­ğın­da kay­na­ma nok­ta­sı­na ka­dar ısı­tıl­ma­lı.

 

*Mut­fak ve de­po­la­rın te­miz­li­ği sağ­lan­ma­lı.

 

*Özel­lik­le top­lu ye­mek ve­ren yer­ler­de­ki aş­çı­lar ve per­so­nel eği­til­me­li.

 

*Mik­ro­or­ga­niz­ma bu­laş­mış yi­ye­cek­le­rin he­men top­lan­ma­sı için pi­ya­sa kon­tro­lü ya­pıl­ma­lı.

 

*Mut­fak­ta müm­kün­se ka­ğıt hav­lu kul­la­nıl­ma­lı  ku­maş hav­lu­lar gün­lük de­ği­şil­me­li. Mut­fak bez­le­ri kay­na­tıl­ma­lı, ıs­lak bı­ra­kıl­ma­ma­lı.

 

Zehirlendiğimizi nasıl anlarız?

 

İs­hal, sin­di­rim sis­te­mi bo­zuk­luk­la­rı, bu­lan­tı, ka­rın ağ­rı­sı, ka­rın­da kramp­lar ve so­ğuk al­gın­lı­ğı gi­bi çe­şit­li bul­gu­lar or­ta­ya çı­kı­yor.

 

Mutfakta dikkatsizlik hastalıklara davetiye

 

ALÜMİNYUM FOLYO: Alüminyum element, içeren folyo kanserojen değildir. Yani alüminyum vücuda fazla alınınca kanser yapmaz ama böbrek hasarı ve alzheimer gibi  gibi hastalıklara neden olabilir. 270 derece üzerinde ısılarda folyonun alüminyum elementi açığa çıkıp besine karışabilir. Bu da böbrek ve beyin dokusuna zarar verebilir. Fırında daha çok çömlek gibi doğal kaplar kullanılmalı.

 

TEFLON: Isınan ve çözünen maddenin dumanını teneffüs etmek zararlı olabilir. Normal pişirilen yemek sıcaklığı genellikle 230 derecenin üzerine çıkmaz.

 

MİKRODALGA FIRINLAR: Yemek içinde mikrop varsa; kaynatma ile pişirmede olduğu gibi mikropları öldürmez. Bu nedenle önceden pişirilmiş yemeklerin ısıtılmasında daha çok kullanılır. Alüminyum folyo kağıt mikrodalga fırın içine konmamalı. Ayrıca metal içeren mutfak malzemeleri de mikrodalgaya konmamalı.

 

STRETCH FİLM: Esnekliği sağlayan monomer yapıda maddeler içerir. DEHA (diet) adını alan bu monomerler vücuda çok miktarda alınırsa kanser riskini artırabilir. Filmler korunurken, depolanırken uygun koşullarda saklanmalı.