Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 6 Ekim'de Resmi Gazete'de yayımlanmıştı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın bir ay aradan sonra ilk kez konuyla ilgili açıklamada bulundu ve "Muayenehaneleri değil, hastaneleri düzenliyoruz" dedi.
Özel Hastaneler Yönetmeliği ile Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmelik, değişiklik yayınlandıktan üç ay sonra yürürlüğe girecek.
Diken'den Mesude Erşan'ın haberine göre, bazı özel hastaneler yönetmeliği fiili uygulamaya başladı. Cerrahlardan hastanelerinde ameliyatları yapabilmesi için yıllık 400 bin dolar, 1,3 milyon dolar sözleşme ücretleri talep eden özel hastaneler var.
Yönetmeliklerdeki değişiklikler, herhangi bir kamu ya da özel hastanede değil, serbest çalışmayı tercih eden hekimlerin istedikleri hastanede ameliyat, doğum, hasta yatırmalarının önünü kesiyor. Hastaların da hekim seçme özgürlüğünü engelliyor.
Aslında 1219 sayılı yasa hekimlerin serbest çalışmasını güvence altına alıyor. Yasaya göre, mesleğini serbest icra eden hekimler, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve kamu kurumlarıyla sözleşmesi bulunmayan özel sağlık kurum ve kuruluşlarında da hastalarının teşhis ve tedavi edebiliyorlar.
Sadece 500 hekim sözleşme imzalayabilecek
Buna rağmen yönetmelik değişikliklerine göre muayenehane hekimlerinin bu şekilde tanı ve tedavi hizmetlerini yürütmeleri ancak özel hastane veya tıp merkezinde ilgili branşta boş uzman hekim kadrosu olması halinde ve yıllık sözleşme imzalamak suretiyle mümkün olabilecek.
Boş uzman hekim kadrosu olmaması durumunda, özel hastane veya tıp merkezinin ruhsatında ve/veya faaliyet izin belgesinde kayıtlı o branştaki toplam uzman hekim kadro sayısının ancak yüzde 15’i kadar hekimle (misafir/dış doktor) sözleşme imzalanabilecek. Aynı branşta birden fazla hekimle sözleşme, ilgili branşın toplam kadro sayısının üçte birini geçemeyecek şekilde imzalanabilecek.
Bunun pratikteki anlamı, 4 bini İstanbul’da olmak üzere yaklaşık 7 bin muayenehane hekiminden ancak 500’ü hastanelerle sözleşme yapabilecek.
Geride kalanlar ya sadece hasta muayene edecek. Hastane gerektiren herhangi bir işlem ya da yatış yaptıramayacak. Ya kamu hastanelerine dönecek ya da özel hastanelerin dayattığı koşullarda onların kadrosunda çalışacak.
Zincir hastanelere yarayacak
Zincir hastanelerin sayısı her geçen gün artıyor. Büyük yatırımlarla açılan hastanelerde, bazı branşlarda hekim bulmakta güçlük çekiyorlar. Bulduklarıyla da acımasız sözleşmeler yapıyorlar.
Nitekim hekimler düzenlemenin emeklerini ucuzlatarak, büyük zincir özel hastanelere yarayacağını söylüyor. Muayenehane hekimlerinin ameliyatları, doğumları, işlemlerini yaptırdığı daha butik, küçük hastaneler ise zor durumda kalacak. Yüksek ihtimal, zincir hastaneler tarafından satın alınıp, yutulacaklar.
Yönetmeliğin, giderek büyüyen ve 6 milyar dolara ulaşan sağlık turizmi pastasından daha büyük pay almak isteyen zincir hastanelerle şehir hastaneleri için çıkarıldığı düşünülüyor.
Düzenleme en çok plastik cerrahi, kadın hastalıkları ve doğum, kulak burun boğaz gibi cerrahi branşları etkileyecek. Ancak hastalarını hastaneye yatırarak takip etmeleri gerekecek diğer hekimler ve hastaları da sıkıntı yaşayacak.
Düzenlemelerle ayrıca, hastanın bilgilerinin tedavi olacağı özel hastane veya tıp merkezine, Muayene Bilgi Yönetim Sistemi (MBYS) üzerinden gönderilmesi gerekiyor. Bununla hasta verilerinin yine hukuka ve mesleki deontoloji kurallarına aykırı olarak aktarımı isteniyor.
Koca: Muayenehaneleri değil, hastaneleri düzenliyoruz
Hangi kamu yararı gözetilerek ya da nasıl bir ihtiyacı karşılamak amacıyla yapıldığı anlaşılamayan yönetmelikle ilgili Koca’dan ilk açıklama dün geldi. Bakan açıklamasında, yanlış anlaşıldıklarını, yönetmeliğin 7 bin muayenehaneye değil, özel hastanelere olduğunu öne sürdü.
Sağlık turizmi için gelenler dahil tüm işlemleri kayıt altına almak istediklerini söyleyen Koca, şunları dedi: “Özel hastanelerin planlamayı muayenehane hekimliği üzerinden delmesini istemiyoruz. Çünkü son dönemde muayenehane hastaneleri oluşmaya başladı. Kimse tedirgin olmasın. Biz hastamızın ve yurtdışından gelen hastanın kayıt altına alınmasını istiyoruz. Özel hastanede yapılan uygulamanın kim tarafından yapıldığını ne yapıldığını bilmek istiyoruz.”
Hastaneler üç ay beklemedi
Türk Tabipleri Birliği (TTB) özel hastanelerin kayıt dışı çalışmalarını kontrol etmenin yolunun serbest hekimlerin ameliyat yapmalarını engellemek değil, özel hastaneleri denetlemek olduğunu söyledi.
TTB konuyla ilgili açıklamasında yönetmeliğin uygulanması için üç aylık süre verilmesine rağmen çoğu özel hastanenin yayımlandığı günden itibaren uygulamaya başladığını ve ameliyathanelerini serbest hekimlerin kullanımına kapattığını söyledi.
Yönetmeliğin tam olarak muayenehane hekimlerinin serbest çalışma haklarını gasp edecek şekilde düzenlendiği belirtilen açıklamada, şunlar dendi: “Yönetmeliğin dayattığı ve nasıl belirlendiği anlaşılamayan kotalar serbest hekimlerin ameliyat yapabilmelerini neredeyse imkansız bir hale getirmektedir. Üstelik yeterli kadro olmaması durumunda mesleğini serbest hekimlik uygulamasıyla sürdürmek isteyen meslektaşlarımıza bir çözüm de gösterilmemiştir.”
Bakanlığın planlarına uymayan özel hastanelere yaptırımlar uygulayabileceklerini hatırlatan açıklama, “Özel hastanelerin kayıt dışı çalışmalarını kontrol altına almanın yolu serbest hekimlerin ameliyat yapmalarını engellemek değil, özel hastaneleri denetlemek olmalı” diye devam etti.
Özel hastanelerde kayıt dışı işlemler yürütülmesi ve kontrol edilememesinin bakanlığın denetleme mekanizmalarındaki zafiyeti ya da hatasını gösterdiği vurgulanan açıklamada, “Kamu ve üniversite hastanelerinde çalıştıkları halde özel hastaneyi kullanan hekimlerin var olduğunu ileri sürerek muayenehane sahibi hekimlerin ameliyat yapmalarının engellenmesi mantık ve hukuk dışıdır” dendi.
İTO 206 hekim adına Danıştay’a iptal davası açtı
Bir aydır açıklama bekleyen hekimlerin kafası Koca’nın konuşmasından sonra daha da karıştı. İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Tamer Yazar, “Açıklamadan kimse bir şey anlamadı. Düzenleme özel hastanelerle ilgiliyse, kayıt dışı işleri varsa düzgün şekilde denetlenerek çözüm üretilebilirdi. Muayenehanelerle ne ilgisi var anlayamadım” dedi.
Düzenlemede kamu yararı bulunmadığını vurgulayan Yazar, şöyle devam etti:
“Muayenehaneler halkın ücretini kendi karşılayarak hizmet aldığı yerler. Son zamanlarda hekimler gerek özel hastanelerde şirket kurarak çalışmaya zorlanmaları ve hak kayıplarına uğramaları, gerekse kamudaki çalışma koşulları ve sağlıkta şiddet artışı nedeniyle muayenehanede serbest çalışmaya yöneliyor. Ancak muayenehanelerinde mesleklerini serbest olarak icra eden hekimlerin, hastalarının teşhis ve tedavi işlemlerini özel sağlık kuruluşlarında (özel hastaneler ve tıp merkezlerinde) yapabilme hakları hukuka aykırı kısıtlanıyor. Muayenehane hekimleri, özel hastanelerin hegemonyası altına alınıyor. Oda olarak 206 hekim adına, Danıştay Başkanlığı nezdinde dava açtık.”
Gerek kamu hastanelerindeki koşullar gerekse bilhassa zincir özel hastanelerin dayattığı sözleşmeler nedeniyle son yıllarda bazı hekimler muayenehane açarak mesleğini icra etmeyi tercih ediyor. Muayenehane hekimlerinin sağlık turizminin gelişmesinde de katkısı büyük. Bu da ayrıca birilerinin ‘iştahını artırıyor.’ Yazar, “Özel sektör zora düşmeye başlayınca bu yönetmelik değişikliğine gidildi” diye konuştu.
OHSAD: Şiddetle karşıyız
Türk Tabipleri Birliği (TTB), İstanbul Tabip Odası (İTO), farklı uzmanlık dernekleri ve hekimler ayrı ayrı Danıştay’a yürütmeyi durdurma davaları açtı. Önümüzdeki hafta sonu Ankara’da uzmanlık dernekleri bir araya gelerek bir yol haritası çıkarmaya hazırlıyor.
Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD) de yönetmeliğe karşı çıkıyor. OHSAD henüz yürütmeyi durdurma davası açmadı. Şimdilik siyasi görüşmelerle yol alıyor. Başkanı Dr. Reşat Bahat, hekimlerin açtığı yüzlerce davayı takip ettiklerini belirterek, “Şimdilik siyasi kanaldan gidiyoruz. Yönetmeliğin bu denli kısıtlayıcı olmasına şiddetle karşıyız. Eğer değişmezse süresi içinde dava edeceğiz” dedi.
‘Hekim hastasını Bulgaristan, KKTC, Azerbaycan’a götürecek‘
Perinatoloji ve Riskli Gebelikler Derneği Başkanı Prof. Dr. Cansun Demir de Koca’nın sözünü ettiği sorunları yine Sağlık Bakanlığı’nın kontrol edebileceğini söyledi. Bir aydır bekledikleri açıklamadan kimsenin bir şey anlamadığını söyleyen Demir, “Bir ay sonra dağ fare doğurdu. Kimsenin içini rahatlamadı. En yetkili makam düzenlemenin sebep ve sonucu arasında hukuki bir bağ kuramıyor” dedi.
Yönetmeliğin muayenehaneleri kapamadığını ancak kapamak için ‘dolambaçlı yollar getirdiğini’ söyleyen Demir, “Serbest çalışma hakkımız kısıtlanıyor. Başka bir meslekte böyle bir şey yok. Bu anayasa, insan haklarına aykırı” diye konuştu.
Demir yönetmeliğin çıkarılmasını iki ana sebebe dayandırıyor. İlki hekimlerin özel hastanelerden ayrılarak muayenehanelerini açmaları. Özellikle plastik cerrahi, kulak burun boğaz gibi branşlardan hekim bulamak oldular. Bu hekimler sağlık turizmiyle uğraşıyor ve önemli gelirleri var. Hastaneler bu geliri kendilerine çekmek istiyor. Demir, “Gelirlerin büyük hastane patronlarına gitmesi isteniyor” dedi.
İkinci sebep olarak, seçim öncesi muayenehaneleri kapamayı gösteriyor. Demir’e göre, düzenlemede ısrar edilirse, illegalite teşvik edilecek. Hekimler ameliyatlarını ya da işlemlerini, hastaneyle anlaşması doktorlara yazdırarak yapacaklar. Ya da hastalarını alarak Bulgaristan, KKTC, Azerbaycan’a götürecek.
‘Muayenehanelere isteyenler geliyor‘
Muayenehaneler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kubilay Varlı, düzenlemelerin serbest hekimliği yok etmeye çalıştığını söyledi.
Bazı hekimlerin ne kamu ne de özel bir hastaneye bağlı değil, kendi muayenehanesinde hizmet vermeyi tercih ettiğini, bunun da en doğal hakları olduğunu belirten Varlı, şunları dedi: “Kaldı ki muayenehanelere gitmeye kimseyi zorlayamazsınız. İnsanlar seçtikleri, tercih ettikleri için giderler. Ben bir nöroloji uzmanıyım. Özel bir anlaşmam yoksa yani daimi kadrosunda değilsem benim hastaneye hasta yatırabilmem için o hastanenin en az altı nöroloji uzmanının olması lazım. Böyle özel hastane hiç yok neredeyse. Ya da altı genel cerrahı olan kaç özel hastane var? Bu pratik olarak ‘muayenehanede çalışmayın, gelin özel hastanede çalışın’ demek. Özel hastaneler hekimin emeğini ucuza satın alacaktır. İstenirse sorun pek ala çözülebilir. Mesele nasıl çözülmek istendiği. Ülke yararına mı? Belli bir grubun yararına mı? Özel hekimlerin yararına mı?”
‘Hekimleri Türkiye’den kaçırıyorlar‘
Plastik ve Estetik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Akın Yücel hem kamu hem de özel hastanelerin bazı uzmanlık alanlarından çalıştıracak hekim bulamadığını söyledi. Özellikle plastik cerrahi, kulak burun boğaz gibi branşlarda hekimler kendi muayenehanelerinde çalışmayı tercih ediyor. Danıştay’dan yürütmeyi durdurma kararı beklediğini belirten Yücel, şöyle devam etti:
“Düşünsenize altı ay önce ruhsat verilen, muayenehanesine yatırımlar yapan hekime, tüm anayasal haklardan mahrum ederek ‘Burayı kapat’ demek bu. İpler koparılmadan, tarafların bir araya gelerek konuşması, çözüm bulması gerekiyor. Yurtdışına giden çok sayıda hekim var. Daha fazlası gidecek. Geride kalanlar da hevessiz. Cerrahi branşları yazan çıkmaz.”
Bakanlığın hedefini kimsenin henüz anlamadığını söyleyen Yücel, “Tepeden inme, manasız bir yönetmelik. Huzursuzuz. Bu iş böyle yürümez. Şu anda Türkiye sağlık turizminde iyi bir yerde. Onu kaybedecek” diye konuştu.
