Yeni bir küresel araştırmaya göre, milyonlarca çocuk rutin aşılarını yaptırmıyor ve bu düşüş eğiliminin önümüzdeki yıllarda da devam edebileceği düşünülüyor.
The Lancet tıp dergisinde yayınlanan rapora göre, geçtiğimiz yarım yüzyılda kızamık, çocuk felci ve tüberküloz (TB) gibi hastalıklara karşı yapılan rutin aşılar, çoğu 5 yaşın altındaki çocuklar arasında olmak üzere tahmini 154 milyon hayat kurtardı.
Ancak araştırmaya göre hem zengin hem de gelişmekte olan ülkeler, COVID-19 salgını sırasında sağlık hizmetlerinde yaşanan aksaklıklar ve aşılarla ilgili yanlış bilgilerin artması nedeniyle aşılama konusunda gerileme yaşıyor. Uzmanlar, son dönemde küresel yardımlarda yapılan kesintilerin durumu daha da kötüleştireceğini düşünüyor.
Örneğin, kızamık aşısı olan çocukların oranı, 204 ülke ve bölgedeki 11 aşılamanın analizine göre, 2010 ile 2019 yılları arasında 100 ülkede düştü.
Bunun sonuçları ölümcül olabilir. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kızamık salgınları geçtiğimiz yıl 17 kişinin ölümüne ve binlerce kişinin de hastalanmasına neden oldu.
Oxford Aşı Grubu'nun başında bulunan ve yeni çalışmada yer almayan Andrew Pollard yaptığı açıklamada, "Bu eğilim tersine çevrilmezse daha fazla çocuk hastaneye kaldırılacak, kalıcı hasar görecek ve tamamen önlenebilir hastalıklardan ölecek." dedi.
Analize göre, 2020 ile 2023 yılları arasında COVID-19 dönemindeki aksaklıklar nedeniyle milyonlarca çocuk rutin aşılarını olamadı.
Tahminen 15,6 milyon çocuk kızamık aşısını veya difteri-tetanoz-boğmaca aşısının tam üç dozunu kaçırırken, 15,9 milyon çocuk felci aşısı olmadı ve 9,18 milyon çocuk verem aşısını kaçırdı.
Çalışmaya göre, 2023 yılına gelindiğinde, "sıfır doz aşı" olarak adlandırılan ve muhtemelen hiç aşı olmamış 15,7 milyon çocuk bulunuyor. 1980 yılında bu sayı 58,8 milyon iken, pandemi öncesi seviyelere göre artış gösterdi.
Günümüzde bu çocukların çoğu Sahra altı Afrika ve Güney Asya'da yaşıyor ancak Avrupa Birliği ve İngiltere 165 binden fazla sıfır doz aşılı çocuğa ev sahipliği yapıyor.
Aşı kapsamı hala düşüyor
Aşılama oranları Avrupa'da daha yüksek olma eğiliminde olsa da, bu eğilimlerden muaf değiller.
Aralarında Avusturya, Belçika, Kıbrıs, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık'ın da bulunduğu 21 zengin ülkede aşı kapsamı 2010 yılından bu yana en az bir aşı için düşmüştür.
Çalışmanın başyazarı ve ABD merkezli Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nde (IHME) araştırmacı olan Emily Haeuser yaptığı açıklamada, "Şu andaki zorluk, düşük kapsama alanlarında aşı dağıtımının ve alımının nasıl iyileştirileceğidir." dedi.
Bulgular aynı zamanda temel küresel sağlık hedeflerine muhtemelen ulaşılamayacağını da gösteriyor. Sağlık yetkilileri 2019 ile 2030 yılları arasında aşı yapılmayan çocuk sayısını yarıya indirmek istiyordu ancak 2023 yılına kadar sadece 18 ülke bu eşiği yakalayabildi.
Sağlık uzmanları, küresel sağlık fonlarında yapılan son kesintilerin bu hedefi daha da zayıflatabileceğini belirtiyor.
University College London'da fahri doçent olan ve çalışmaya katılmayan David Elliman yaptığı açıklamada, "Dünya genelinde, iç karışıklık ve savaşlarla parçalanmış ülkelerin sayısının artması, ABD ve İngiltere gibi zengin ülkelerin dış yardımlarındaki ciddi kesintilerle birleştiğinde, birçok nüfusa aşı ulaştırmayı zorlaştırıyor." dedi.
Yine de araştırmacılar, aşı kampanyalarına yeniden yatırım yapılmasının yanı sıra aşı tereddütleri ve yanlış bilgilendirmeyle mücadeleye yönelik hedefli çabalar ve halkın sağlık yetkililerine olan güvenini yeniden inşa etmeye yönelik girişimler çağrısında bulundu.
Elliman, "Bu durumun düzeltilmesi herkesin yararınadır." dedi. "Tüm çocukların sağlığını iyileştirmek sadece ahlaki bir zorunluluk değil [aynı zamanda] herkes güvende olana kadar hiç kimse güvende değildir."
