Son 10 yıldır ülkemizde OTC yasası üzerine yoğun tartışmalar yürütülüyor. İngilizce “over-the-counter” (tezgah üstü) terimininin kısaltılmış hali olan “OTC” reçetesiz ilaç satışlarını tanımlamakta kullanılıyor. Reçetesiz ilaçlar başta ABD olmak üzere bazı ülkelerde market raflarında bile satılırken, Almanya gibi ülkelerse bu hakkı temelde eczanelere vermeyi tercih ediyor.
Dünyada her yıl OTC ürünlerine 100 milyar dolar harcanıyor. Bunun yüzde 15’ini zayıflama ve obezite ürünleri oluşturuyor. 15 milyar dolarlık zayıflama pazarında içeriği belli olmayan ve mucizevi sonuç vaat eden pek çok ürün de yer alabiliyor. Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı’nın onayından geçmemiş ve klinik testleri olmayan bu ürünler aktarlar, kozmetik mağazaları, süpermarketler ve internet sitelerinden kolaylıkla temin edilebiliyor.
Reçetesiz satın alınan pek çok ilaç gibi, kilo kaybına yardımcı olacak ilaçların yan etkileri konusunda da toplumun aydınlatılmasına ihtiyaç var. Çin çayları, altın çilek, krom, yosun hapları gibi ürünler her yerde bulunuyor ve basına yansıyan ölüm haberlerine kadar bir süre peynir ekmek gibi satılıyor. Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı olmayan bu ürünlerin böbrek yetmezliği, kalp krizi ve karaciğerde hasar gibi korkutucu sonuçlarından kimseyi sorumlu tutmak ve hesap sormak da mümkün olmuyor. Bu yüzden, tüketiciyi yanıltan ve ciddi sağlık riski taşıyan ürünler konusunda acil düzenlemelere ve cezalar getirilmesine ihtiyaç var.
Eczacılara büyük rol düşüyor
Dünyanın önde gelen sağlık ürünleri ve OTC şirketlerinden OmegaPharma Türkiye Genel Müdürü Murat Fis’in verdiği bilgiye göre, ülkemizde OTC sektörü yaklaşık 1 milyar dolarlık bir hacime sahip. OTC yasasının çıkması halinde ilaç ve ilaç olmayan ürünler arasındaki gri alanın azalacağına dikkat çeken Fis, reçetesiz ilaçların eczanelerde satılması gerektiğini vurguluyor. Fis’e göre, eczacıların tavsiyesi olmadan ilaç almanın risklerinden tüketicilerin korunması gerekiyor.
Geçtiğimiz hafta, Omega Pharma’nın üst düzey yöneticileri İstanbul’daydılar. Omega Pharma’nın Global 2. Başkanı Chris Staeuble’yle OTC konusunu görüştüm. Yeni satın almalar ve yatırımlarla OTC’de büyümeyi hedeflediklerini, Türkiye’de satın alabilecekleri şirket arayışında olduklarını belirtti. Omega Pharma’nın Türkiye Genel Müdürü Murat Fis, sektörde yabancı yatırımların artacağına dikkat çekti. Fis’e göre, önümüzdeki dönemde pek çok yerli ilaç üreticisi ilaç kapsamındaki ürünlerini OTC statüsüne geçirecekler. Böylece, yabancı ortaklıklar için yeni alanlar doğmuş olacak. Eczanelerde güçlü bir dağıtım ağı oluşturmuş, belirli bir pazar payını elinde tutan, marka bilinirliği yüksek ürünleri bulunan küçük ve orta ölçekli yerli şirketlerin yabancı talipleri hızla artacak.