Organ nakli bilinci, Sadri Alışık’ın şiiriyle artırılıyor

Prof. Münci Kalayoğlu, toplumsal duyarlılığı artırmak için başlattığı kampanyada Sadri Alışık’ın yazdığı şiiri kullanıyor. Alışık’a 1990 yılında karaciğer naklini yapan doktor oydu


2007 yılı, organ nakli konusunda toplumsal duyarlılığın artırılması için sivil toplum örgütleri ve Sağlık Bakanlığı’nın seferberlik başlattığı bir yıl oldu... Bilincin oluşması için düğmeye basılan kampanyalardan biri Prof. Münci Kalayoğlu’nun imzasını taşıyor. 30 yıl Amerika’da kaldıktan sonra Başbakan Erdoğan’ın isteği üzerine Türkiye’ye dönen Prof. Kalayoğlu, 1990 yılında Sadri Alışık’ın Amerika’daki nakil ameliyatını yapan kişiydi. Sadri Alışık, ameliyatını yaparak yaşamını uzatan Prof. Kalayoğlu’na bir şiir yazmıştı. Şimdi o şiir ve Alışık’ın hikayesi, kampanyada toplumsal duyarlılığı artırmak için kullanılıyor. Son 3.5 ayda 98 saat konuşma yapan Prof. Kalayoğlu bunun için toplantılar düzenliyor.

Türk Sineması’nın “Turist Ömer’i” Sadri Alışık’ın oğlu Kerem Alışık, babasının o tarihte çıktığı umut yolculuğunu anlatırken “Ne olacağı belli olmayan uzun bir yolculuktu. Babamın ömrü karaciğer nakli sayesinde 5 yıl uzadı, film çekti ve ödül aldı” diyordu. Hayat arkadaşı Çolpan İlhan ise gece saat 11.30’da gelen “organ bulundu” müjdesiyle hayatlarının nasıl değiştiğini şöyle anlatıyordu: “Ameliyata giderken bana, ’sen uçakta ben kargoda dönebiliriz’ demişti. Ameliyat 12 saat geçti, ömrümde unutamayacağım saatlerdendir. Ya ölecekti, ya da organ bulunursa yaşayacaktı. Sadriye takılan karaciğer çok sağlıklıydı. Karaciğerden ölmedi.” Türkiye’yi Avrupa’da en çok organ naklinin yapıldığı bir üs haline getireceklerini söyleyen Kalayoğlu, “Bu işi mutlaka başaracağız” diyor.

36 milyon kişi, böbrek hastalıkları tehdidi altında
Anadolu Böbrek Vakfı Başkanı Prof. Dr. Ayla San, kronik böbrek hastalıkları ve vasküler hastalıklardan 2015 yılına kadar 36 milyon kişinin ölmesinden endişe edildiğini belirtti. 8 Mart’ta ikincisi yapılacak Dünya Böbrek Günü kutlamalarıyla ilgili bir açıklama yapan San, kronik böbrek yetmezliğinin halk sağlığını en çok tehdit eden hastalıkların arasında yerini aldığını kaydederek uyardı: “Böbrek hastalığı birçok hastalığın sebebi veya sonucu olabilen bir hastalık. Diyabeti veya hipertansiyonu olanlarda kardiyovasküler bir hastalığın habercisi olabilir, hatta ölüme sebebiyet verebilir.”

Organ bağışlamak için ne yapmalısınız?
18 veya üstünde bir yaşta olup akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışçışı olabilir. Bunun için sağlık müdürlükleri veya hastanelere başvurarak, beklenmedik ölümleri halinde organlarını bağışladığına dair bir belgeyi iki tanık önünde doldurmak gerekiyor. Organ bağışı için sanıldığı gibi uzun bir bürokratik işlem yok... Nakil için de yaş sınırı yok. Yeni doğan bebekten 60 yaşa kadar olan ölülerden organ nakli yapılabiliyor.

Organ nakli nasıl gerçekleşiyor?
Ülke genelinde ’kadavra donör’(verici) tespit edildiğinde, görevli organ nakli koordinatörleri bu bilgiyi ’Ulusal Koordinasyon Merkezi’ne bildiriyor. Bu merkez, ilgili mevzuata uygun olarak organların nakil merkezlerine dağıtımını sağlıyor. Şu anki uygulamada organ nakli için beyin ölümü kararını dört uzmanlık dalı; nöroloji, kardiyoloji, anestezi ve beyin cerrahi veriyor. Yasaya göre hekimlerin, organ nakli yapacak ekipten farklı olması gerekiyor.

Organ nakli devlet ekonomisini kurtarıyor
Böbrek nakli yapılan bir hastanın tedavi maliyeti ilk yım 22 bin dolarken (yani, neredeyse diyaliz kadar) dördüncü yılda 8 bin dolara kadar düşüyor. Ayrıca bir diyaliz hastasının haftanın 3 günü 4’er saat makineye girmesi gerekiyor. Oysa nakil olan hasta 6. aydan sonra normal yaşantısına dönüyor. Ayda bir kez kontrole gidiyor. 2 yıl sonra 3 ayda bir kontrol yeterli oluyor. Dolayısıyla yaşama katkısı yükseliyor, iş gücü kaybı kazanca dönüşüyor.

Vatan