1 ) Sperm donasyonu nedir?
Sperm donasyonu, erkekte herhangi bir sperm ile karşılaşılmadığı ve testislerden herhangi bir şekilde sperm elde edilmemiş olan çiftler, veya erkeğin spermi ile elde edilmesi mümkün olan hamileliğin, tıbbi bakımdan önerilmediği durumlarda başvurulan bir uygulamadır.
2 ) Sperm Donasyonunda uygulama nasıl gerçekleştirilir?
Günümüz koşullarında sperm donasyonunda kullanılmakta olan spermler Amerika, Danimarka, İngiltere gibi ülkelerde yer alan sperm bankalarından tedarik edilen ve bütün tıbbi tarama testleri yapılmış, bağışta bulunan kişilerin tıbbi, fiziksel, etnik özellikleri kayıt altında alındığı, sağlıklı fertil erkeklerden temin edilerek özel şartlar altında muhafaza edilmektedir.
3 ) Sperm donasyonunda dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Spermler Amerika, Danimarka, İngiltere gibi sperm bankasının bulunduğu alınarak, eşlere sunulmaktadır.
Bu spermler, bağışçının bütün gerekli testleri yapılarak detaylı eğitim durumu, fiziksel, etnik ve tıbbi özellikleri kayıt altına alınarak sağlıklı fertil kişilerden alınır. Alınan bu spermlerin, özel koşullar içerisinde dondurularak muhafaza edilmesi sağlanır. Sadece Sağlık Bakanlığının özel izni ve onayı ile alınmakta olan bu spermler, uygulama esnasında kullanılabilir. Sperm Bankasına bağışta bulunan kişilere ;
" HIV
" Hepatit B
" Hepatit C
" Sifilis
" Klamidya
" Gonore
" Karyotip (46 XY) taramalarının yapılmasının ardından, test sonuçlarında herhangi bir probleme rastlanmaması halinde, donör programına kabul edilirler.
Sperm donasyonu yapılacak ülkenin yasalarına bağlı kalarak, donörden ekstra testlerin yaptırılması istenebilir (talasemi,kistik fibrozis,sickle cell anemia).
Sperm vericisinin kan grubu ve Rh tayini yapılır. Sperm bağışında bulunacak olan kişinin spermleri dondurularak, enfeksiyon hastalıkları, özellikle de HIV bakımından 2. test yapılana kadar, 6 ay beklenmesi gerekmektedir. Ancak unutulmaması gereken şey ise, yapılan hiçbir taramanın %100 sonuç vermemesidir. Çok az de olsa, enfeksiyon veya genetik hastalık tehlikesi barındırmaktadır. Testlerin normal olarak çıkması durumunda, verici haftada 1 veya 2 defa, toplam 24 sperm örneği verir. Daha sonra ihtiyaç duyulan testler normal çıkarsa, spermler dondurularak saklanırlar. Bknz: Sperm donasyonu nedir?
4 ) Sperm donasyonunda başarıyı etkileyen faktörler nelerdir?
• Anne adaylarının yaşı,
• yumurta rezervi,
• tedaviye vermiş olduğu cevap
başarı şansını etkileyen faktörlerin arasında yer alır. Bu işlemde de çoğul hamilelik riski de bulunmaktadır.
5 ) Sperm bağışını kimlerin yaptırması tavsiye edilir?
• HIV gibi bulaşıcı hastalığı olan erkeklere,
• Genetik geçişli hastalığı tespit edilen erkeklere
• Mikro-TESE, TESE ve TESA yöntemi uygulandığı halde, sperm hücresine rastlanmayan erkeklere
• Doğuştan veya daha sonradan gelişen bir sebepten dolayı, sperm hücresi olmayan erkeklere,
• Tek başına ebeveyn olmak isteyen kadınlara
• Spermin tespit edildiği fakat yapısal bozukluklarının saptandığı, yumurtayı dölleme yeteneğinin olmadığı durumlar
• Etkilenmiş RH uyuşmazlığı olduğu durumlar.
• Sperm Donasyonu öncesinde anne adayı ultrason ve jinekolojik muayene ile değerlendirilmelidir. Bunlar normalse çifte tarama testleri yapılmalı ve işleme hazırlanmaları sağlanmalıdır. Ultrason ve hormon testleri kullanılarak anne adayına yumurta takibi yapılır.
6 ) Alıcı nasıl değerlendirilir?
Annenin tıbbi olarak geçmişi incelenir. Ultrason ve muayene, ihtiyaç duyulan hormon testleri (yumurtlamayı değerlendirmek için) ,kan gurubu ve Rh tayini istenir. Rahim ve tüplerin değerlendirilmesi için ise, histerosalpingografi yapılır.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir başka konu ise, sperm donasyonu yapılmadan önce, her iki çiftten de, yazılı izin belgesi alınması gerekmektedir.
7 ) Alıcı için istenen tarama testleri nelerdir?
HIV, hepatit B ve C gibi cinsel yol ile bulaşan hastalıklar, her iki çift için de incelenir. Anne adayında yapılan vajinal kültürlerde klamidya ve gonere, kan örneklerinde rubella ve sitomegalovirus immünazasyonu incelenir.
8 ) Sperm donasyonunda çift için kullanılacak olan sperm, nasıl belirlenir?
Uygun koşullar içerisinde muhafaza edilmiş, çift ile olan uyumu düzgün bir şekilde araştırılan dondurulmuş banka spermi, yumurta toplama evresinde çözdürülür. Toplanan kaliteli yumurtalara mikroenjeksiyon işlemi ile beraber, sağlanmış olan embriolar anne adayının rahmine nakil edilir.
