İyi bir doktor olmak

Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU-Hürriyet

Hepimiz, başımız sağlık sorunları ile sıkıştığında "iyi bir doktor" ararız. İyi bir doktor olmak nasıl başarılıyor? İyi bir doktora nasıl ulaşılıyor? Bugün Dr. Philip R. Alper’ın da yardımı ile bu soruları yanıtlamaya çalışacağız.

Dr. Philip R. Alper California Tıp Fakültesi’nde iç hastalıkları profesörü olarak görev yapıyor. İyi, ünlü ve tecrübeli bir hekim, saygın araştırmacılardan biri. "İyi bir doktor nasıl olmalıdır" sorusuna o da yanıt arıyor.

Dr. Alper’e göre, iyi bir doktor olmak "bir Mozart bestesinin yeni başlayanlara çok kolay, ustalara çok zor gelmesi gibi çok derin anlamlara sahip!". Ona göre "iyi doktor çok özel vasıflara sahiptir, ama bu vasıflardan en önemlilerinden biri hastası ile ilgili sorunlarda kaygılanmaktır". Doktora kaygı yakışır mı diye düşüneceğinizi biliyorum ama Dr. Alper haklıdır.

İYİ DOKTORLAR KAYGILANIR

"İyi doktorlar hastaları için kaygılanırlar" diyen Dr. Alper’e ben de katılıyorum. Doktorun kaygılananı daha iyidir! Hastaları için kaygılanan doktorlar, kendilerini bilgilerini sürekli olarak güncellemek, hastalarını yeteri kadar dinlemek ve hasta muayene süresini en iyi şekilde değerlendirmek zorunda hissederler. Hastalarını yalnızca iyi dinlemezler, dikkatle gözlerler. Yalnızca söyledikleri değil, söylemedikleri hatta akıllarından geçirdiklerini bile tahmin etmeye çalışırlar. Dile getirmedikleri şeyler hakkında da düşünürler. İyi doktorlar asla önyargıda bulunmazlar, önyargılı olmazlar, olamazlar. Kişisel izlenimlerini daima ikinci planda tutarlar. Yanılma olasılığının her zaman mümkün olabileceğini hiçbir zaman unutmazlar. Hastası hakkında kaygı duymanın iyi bir tıp eğitimi almak kadar önemli olduğunu bilen hekimler "doğru teşhisin her şeyi ölçmekten, incelemekten ibaret olmadığını" unutmazlar. Bu temel yaklaşım daima "hastayı birinci sıraya yerleştirir". Hastası hakkında kaygılanmak yardımsever olmayı da gerektirir. Hasta ile ilişkiyi rutinin dışına çıkarır.

DOKTORLARIN DA SORUNLARI VARDIR

Dr. Philip Alper diyor ki: "Doktorlar hiçbir zaman birer din adamı ya din bilgini veya aziz değildir. Onlar da yaşadıkları zamanı yansıtma, kendi sorunlarını (ne kadar saklarsa saklasınlar) yaşama, duyma ve hissetme hakkına sahipler. Ama yine de daha iyi koşullarda yaşamak (örneğin daha konforlu yaşayabilmek) için eğitime ve hastaya ayrılan zamanı azaltmak iyi doktorlukla asla bağdaşmaz.

Ve devam ediyor:

"İyi bir doktoru bekleyen önemli tehlikelerden biri de giderek daha ’dar alanlarda uzmanlaşma’ eğilimidir. Daralan uzmanlık sınırları hekimin ve hastanın işini başlangıçta bir hayli kolaylaştırabilir ama bu kolaylık yalnızca uzmanlıkla sınırlı nüfus bölgesinde kalır. Daralan alanlarda uzmanlaşmak geniş anlamıyla doktorluk yapmayı kolaylaştırmaz, hastayı bir bütün olarak algılaması zorlaştırabilir."

HATA YAPMA OLASILIĞI AZALMIYOR, ARTIYOR

Dr. Alper’a göre iç hastalıkları uzmanlarının yanlış tanı koyma olasılığı çok yüksektir (hatta yüzde 15’ten fazladır). Dr. Alper bu oranın önümüzdeki dönemde daha da artacağı endişesinde. Bu endişesinin nedeni ise yeni tıbbın hastayı yeteri kadar dinlememe, muayeneye yeteri kadar zaman ayırmama kusurudur. Son yıllarda doktorlar hastaları dinlemek, anlamak, muayene etmek yani onları, işleri, yaşam tarzları, çevre ile ilişkileri daha da önemlisi beden ve ruhlarıyla birlikte bir bütün olarak değerlendirmekten çok laboratuvara gönderip hemen tetkik etmeye yöneliyor. Bu durum doktorların hastalarıyla ilgili endişelerini, kaygılarını, dikkatlerini azaltıyor. Öyle görülüyor ki son zamanlarda çok sık tekrarladığımız cümle gittikçe daha doğru hale geliyor. Modern tıp yavaş yavaş hastayı ihmal ediyor ve "hastalık yok hasta vardır" deyimini unutuyor. Dr. Alper’in bu haklı endişelerini paylaşmamak mümkün değil.