Doç Dr. Sibel Çakır Bipolar bozukluk ve vetavisi hakkında bilgi verdi.
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk ya da eski adıyla manik depresif hastalık, tüm dünyada her 50 kişiden birini etkileyen ( yaklaşık toplumda %2 yaygınlıkta), bu sebeple de sık görülebilen bir hastalıktır Bipolar bozukluktan muzdarip olan hasta, sıklıkla duygu durumunda aşırı yükselmelerden, çöküşlere ve yine yükselmelere evrilen ve genellikle aralarda normal duygu durum dönemleri bulunan büyük dalgalanmalar yaşarlar.
KİMLERDE BİPOLAR BOZUKLUK GÖRÜLÜR?
Bipolar bozukluk çoğunlukla ergenlik döneminde ya da erişkinlik döneminin başında kendini gösterir ve hayat hastalık dönemlerinin tekrarlanması ile sayreder. Irk, eğitim, meslek ya da gelir düzeyi görülme sıklığında farklılık yaratmaz. Bknz: http://www.sibelcakir.com.tr/bipolar-bozukluk
BİPOLAR BOZUKLUĞA SEBEP OLAN ETKENLER NELERDİR?
Bipolar bozukluk, şeker ya da kalp hastalığı gibi tıbbı bir hastalıktır. Kişinin beynini,duygularını, düşüncelerini, davranışlarını etkilemektedir. Bu bozukluğa sahip olmak kimsenin suçu ya da hatası değildir.
Bipolar bozukluğun nedeni net bir şekilde açıklanamamıştır. Fakat araştırmalar, beyinde duygudurumun normal seviyede kalmasını etkileyen çeşitli anormallikler olduğunu saptamıştır.
Bipolar bozukluk ailelerde nesiller boyu görülme eğilimi gösteren bir sorundur. Bipolar bozukluğun birçok hastada kalıtım yoluyla geçtiği konusunda görüşler bulunur. Bipolar bozukluğu olan hastaların üçte ikiden fazlasının bu bozukluğu ya da depresyonu olan en az bir yakın akrabası mevcuttur; alkol ve madde kullanım bozukluğu da teşhis konmamış bir duygudurum bozukluğunun belirtisi olarak görülebilir. Bu da genetik etkenlerin önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak yine de, bu hastalığa sahip kişilerin çocuklarında hangi oranda ortaya çıkacağı kesin değildir. Bir bipolar bozukluk tanılı hastanın çocuğunda %25 ihtimalle bipolar bozukluk çıkabilir.
Sorumlu olan genler henüz tam olarak saptanamamıştır, fakat çalışmalar tüm hızıyla sürdürülmektedir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bipolar hastalarda tekrarlayan hareketlilik ve sinirliliğin olduğu mani, ya da daha hafifi şiddette hipomani dönemleri ya da çökkün yani depresif dönemler görülür.
Mani dönemi belirtileri:
Kopuk ve hızlı düşünceler
Uygunsuz coşku
Uygunsuz asabiyet,sinirlilik
Uygunsuz sosyal davranışlar
Artan seksüel arzu, davranış
Artan konuşma hızı ya da yüksek sesli konuşma
Belirgin olarak artan enerji
Uyku ihtiyacında azalma
Enerji artışı
Aşırı para harcama
Çok gülme
Depresyon dönemi belirtileri :
Üzgün, sıkıntılı hissetme
Azalan iştah ya da kilo kaybı, ya da aşırı yeme ve kilo alımı
Odaklanma, hatırlama ve karar vermede belirgin güçlük çekme
Yorgunluk, azalan enerji, yavaşlama
Unutkanlık
Suçluluk, değersizlik, çaresizlik hissi
Ümitsizlik
Uykusuzluk, uykuya dalamama, uyku bölünmesi, ya da aşırı uyuma
Seks dahil olmak üzere, önceden zevk alınan eylemlere ve hobilere karşı azalan ilgi, zevk alamama
Tedaviye cevap vermeyen, baş ağrısı, sindirim bozuklukları ve kronik ağrılar gibi inatçı fiziksel belirtiler.
Tedirginlik, alınganlık
Ölüm veya intihar düşünceleri, intihar girişimleri
Bipolar I ve II Bozukluk nedir?
Bipolar I bozuklukta mani dönemi mutlaka görülürken,, bipolar II bozuklukta hipomani olarak geçen, daha hafif coşkulu dönemler vardır. Depresyon dönemi hem Bipolar I hem bipolar II hastalarda görülür, bipolar II hastalarda depresyon dönemi daha uzun ve daha sıktır.Bu hastalarda hipomani dönemleri daha nadir ve birkaç günle sınırlı, dikkat çekmeyecek düzeyde olabilir. Bu durumda Bipolar II bozukluğun daha zor tanınmasına neden olur. DSM-IV’e göre, mani ve hipomani arasındaki fark “şiddet seviyesi”ve süresidir.
Bipolar II Bozuklukla Hipomani işaretleri nelerdir?
Azalan uyku ihtiyacı
Evde ya da işteki projelere aşırı odaklanma
Coşkun ve mutlu ruh hali
Artan güven
Artan yaratıcılık ve üretkenlik
Artan enerji ve libido
Risk alıcı davranışlar
Genellikle hangi yaşta bipolar bozukluk teşhis edilir?
Bipolar bozukluk çoğunlukla 15-24 yaş arasında ortaya çıkar ve yaşam boyu devam eder. Çocuklarda ve 65 yaş üstünde nadiren yeni teşhis edilmiş mani ortaya çıkar. Belirtilerin şiddeti ve yineleme sıklığı bipolar hastalarda farklılıklar gösterir. Bazı hastalarda hastalık döneminde birkaç belirti mevcut iken, diğerlerinde çalışma ve normal bir yaşam sürme yetilerini tamamen bozan birçok belirti meydana gelir. Koruma tedavisi yapılmazsa yinelemeler yaşam boyu sürer. Şiddetli maniye sahip hastalar ya da şiddetli depresyonu olanlar, tedaviyi kabul etmeme durumunda, riskli davranışları engellemek,intihar düşüncesini kontrol etmek ve tedavi edilmek için bir süre hastaneye yatırılarak tedavi edilmek zorunda kalınabilir.Daha şiddetli mani dönemleri yaşayan Bipolar I bozukluğu olan hastalarda hastane yatışı daha çok görülür, hastaların yaklaşık %90’ı en azından bir defa psikiya trik kliniğine yatırılmıştır. Üç kişiden ikisi yaşamları süresince iki defa ya da daha fazla hastaneye yatırılmıştır.
Türkiye’de Bipolar hastalar için tedavi kurumları, hastalara destek sistemi var mı?
Hekim, psikolog, hemşire, hasta ve hasta yakınlarının 2007’de kurduğu Bipolar Yaşam Derneği hastalıkla ilgili bilgi düzeyini, farkındalığı arttırma, hastaları psikososyal yönden destekleme, uygun tedavileri alabilmeleri için yönlendirme gibi misyonlara sahiptir. Hasta ve yakınlarına yönelik, bilgilendirme toplantıları yapmakta, uzmanlar, hasta ve hasta yakınlarını bir araya getirmeye çalışmaktadır. Bipolar Yaşam Derneği yönetim kurulu üyesi Doç.Dr. Sibel Çakır, Türkiye’de hasta derneklerinin henüz emekleme aşamasında olduğunu, bu tür dernek faaliyetlerinin hastalığın toplumsal kabülü, damgalanma ve tedaviye ulaşılabilirlik ve tedavi kalitesini yükseltme açısından önemli katkılar sağlayacağını belirtiyor. Türkiye’de doğru tanı konmamış ve doğru tedaviyi alamamış Bipolar hastalara ulaşılması gerektiğini de ilave ediyor. Derneğin web sitesi ve facebook sayfasından toplantı duyuruları ve içeriklerine ulaşılabilir.
Kaynak : http://www.sibelcakir.com.tr
