• Yeni doğan bebek için en ideal besin anne sütüdür.
• Anne sütü en doğal en taze besindir.
• Anne sütü her zaman temizdir.
• Anne sütü daima hazırdır, ekonomiktir, özel harcama gerektirmez.
• Anne sütü bebekle anne arasında ömür boyu sürecek özel sevgi bağı kurulmasını sağlar.
• Doğumdan sonra ilk birkaç saatte gelen ve yaklaşık beş-on gün süren koyu ağız sütü ziyan edilmeden bebeğe mutlaka verilmelidir.
1. Bebeğin Doğumdan Sonra Yaklaşık Bir Saat İçinde Emzirilmeye Başlanması
Erken emzirmeye başlama;
• Yeni doğanın yoğun emme refleksi (isteği) ve uyanık durumu erken emzirmeye başlamaya yardımcı olur.
• Anne sütünün salgılanmasını uyarır.
• Anne sütü bebeğin ilk aşısı gibidir. Bebek doğar doğmaz kolostrumu alırsa, kolostrumdan onu hastalıklardan koruyacak bağışıklık maddelerini de alır.
• Annenin doğum sonrası kanamasını en aza indirir.
• Anne ile çocuk arasında oluşacak bağı güçlendirir.
2. Doğru emzirme tekniklerinin benimsenmesi; Bebeğin uygun pozisyonda tutulması, memeyi alması ve etkin besleme
• Bebeğin kulağı, omuzu ve kalçası düz bir hat halinde ve yüzü memeye dönük pozisyonda anneye yakın tutulmalıdır.
• Bebek memeyi almadan hemen önce ağzı yeterince geniş açılmalıdır, böylece meme başı ve meme başının çevresindeki koyu renkli bölgenin (areola) mümkün olduğunca çoğu, bebeğin ağzında
olmalıdır. Bebek meme başını doğru aldığında dudakları dışarı doğru kıvrılır ve dili memeyi sarmalar.
• Sütü çekmek için gözle görülür çene hareketi, ritmik ve derin emme, işitilebilir yutkunma gibi etkin emme işaretleri gözlenmelidir.
• Etkin emmeyi engelleyen biberon, emzik gibi ishal riski oluşturabilecek araçlar kullanılmamalıdır.
• Anne emzirme öğünlerinden birini kaçırdığında veya gün içerinde anne bebek ayrılığı olmuşsa, meme sütle aşırı dolmuşsa, işe başlamışsa bebeğini emzirmesi gereken saatlerde sütünü elle veya uzun anne bebek ayrılığı (bebeğin veya annenin hastanede yatması, işe başlama vb.) söz konusu olduğunda mümkünse anne sütü pompası kullanarak memesinden süt sağarak süt yapımını devam ettirebilir.
Sağılan süt kaşık ya da fincanla bebeğe verilmelidir. Biberon kullanımına alışan bebek anne memesini etkin bir şekilde emmediğinden memeye yeterince uyarı verememekte ve annenin sütü gittikçe azalabilmektedir. Bu durum biberon emmesi ile bebeğin anne memesini emmesi farklı olduğundan bebeğin anne memesini reddetmesine neden olabilmektedir.
Sütün saklanması özellikle çalışan anneler için yararlıdır. Annenin evde olmadığı saatlerde sağılan anne sütü verilir. Anne iş yerinde de sütünü sağarak evine getirebilir, böylece evden uzakta olduğu sırada sütün memede dolu kalması, boşa akması veya zamanla azalması önlenmiş olur. İçinde buzdolabının rafında çözdürülmüş süt olan kap, sıcak su dolu başka bir kabın içine konarak sütün ısınması sağlanarak bebeğe verilmelidir. Sütün direk ocakta ısıtılması, mikrodalga fırında ısıtılması sütün içerisindeki anti-enfektif (bağışıklık maddeleri) öğelere zarar vereceğinden uygun değildir.
3. Bebeğin ilk 6 ayda sadece anne sütü ile beslenmesi
• Anne sütü, bebeğin aldığı ilk tad, ilk besin olmalıdır. Anne sütünden önce su, şekerli su, diğer sıvılar ve diğer geleneksel olarak kullanılan diğer tüm besinler verilmemelidir
• Anne sütü bebeğin ilk 6 aydaki tüm beslenme ve sıvı ihtiyacını karşılar, Bebeklerin sık sık ve bir meme tamamen boşalana kadar emzirilmesi koşuluyla, sıcak iklimlerde bile vücudun su dengesini korumak için suya ya da bitki çayları gibi diğer sıvılara ihtiyaçları yoktur.
• Eğer bebeğe 6. aydan önce anne sütü yanında başka bir sıvı ya da besin verilecek olursa, verilen besinlerin hazırlanması ve bebeğe verilmesi sırasında oluşabilecek bulaşmalar ile bebeğin hastalıklara yakalanma riski de artacaktır.
• İlk 6 ayda sadece anne sütü ile beslenen çocukların, başka besinlerle beslenen çocuklara göre, ishal ya da akut solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanma riskleri çok daha düşüktür. Bebeklere altı aydan önce başka besinlerin verilmesi alınan anne sütü miktarını azaltır ve anne sütü içindeki besin öğelerinin tam olarak emilimini engeller
4. Gece emzirmeleri dahil olmak üzere, sık sık ve bebek her istediğinde emzirme
• Bebekler, özelliklerde ilk aylarda her 2-3 saatte bir veya gerekirse daha sık olmak üzere, saatlerle sınırlamadan, 24 saat içinde 10-12 kez emzirilmelidir.
• Bebeklerin midesi küçüktür ve sık sık doldurulması gerekir. Anne sütünün sindirimi kolay olduğu için, bebeğin küçük midesine mükemmel uyum sağlar.
• Sık emzirme annenin süt miktarını korumasına, süt yapımının artmasına, göğüste şişlik, dolgunluk ve diğer meme ile ilgili problemlerin önlenmesine yardımcı olur.
• Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Emzirme süresi çocuktan çocuğa 5 dakika ile 30 dakika arasında değişebilir.
• Bebeğin 24 saatte en az altı kez altını ıslatması ya da her ay en az ortalama 500 gram ağırlık kazanması anne sütünün yeterliliğinin en iyi göstergesidir.
5. Bebek her istediğinde emzirmeye devam edilmesi, emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi ve 6. aydan itibaren uygun miktarda, uygun ek besinlere başlanması gereklidir.
Ankara Sağlık Müdürlüğü
Ana Çocuk Sağlığı ve aile Planlaması Şube Müdürlüğü