Aile hekimliği başladı ambulanslar doktorsuz kaldı

112 acil servis arandığında hastaya gelerek ilk müdahaleyi yapan ekipte yer alan doktorların büyük bir kısmı aile hekimliğini tercih edince, istasyonlar doktorsuz kaldı. İstanbul Tabip Odası, kasım ayında İstanbul’da başlayan aile hekimliği uygulaması sonrasında İstanbul’daki 100’ü aşkın istasyonun sadece dörtte birinde doktor kaldığını açıkladı. Bakanlık bu durumu doğruladı ve ambulanslarda sağlık teknisyenlerinin kullanılmasın savundu. 

 

Yüzde 75’inde doktor yok 

Aile hekimliği uygulamasıyla birlikte, tercih yapma hakkını kullanan 112 acil istasyon hekimlerinin aile hekimi olmak için başvurması yeni bir tartışmayı da başlattı. İstanbul Tabip Odası’nın gündeme getirdiği konuyla ilgili olarak bilgi veren İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Fethi Bozçalı, İstanbul genelinde hizmet veren 100’ü aşkın acil hizmet istasyonunun yüzde 75’inde şu anda doktor bulunmadığını söyledi. Bu durumun can kaybına yol açabilecek bir sıkıntı olduğunu vurgulayan Bozçalı, sorunun aile hekimliği uygulamasıyla birlikte ortaya çıktığını belirtti. 

 

Aile hekimliğindeki maaşların daha cazip olması nedeniyle böyle bir durumun ortaya çıktığını ifade eden Bozçalı Türkiye’nin birçok ilinde söz konusu durumun geçerli olduğunu söyledi. 

 

Tüm Türkiye’de 

Tokat ve Sakarya gibi illerde de benzeri sıkıntıların yaşandığı daha önce dile getirilirken, Ankara’da da acil istasyonlarda bulunan doktor sayısında da ciddi bir azalma olduğu belirtiiliyor. 2010 yılı sonu itibariyle Ankara’da 106 adet 112 acil yardım istasyonu bulunuyor. 

 

Sağlık Bakanlığı yetkilileri ise, 112 acil istasyonlarından aile hekimliğine geçişler olduğunu doğruladı. Acil istasyonlardaki doktor sayısında azalma olduğunu da gördüklerini belirten yetkililer, istasyonları acil tıp teknisyenleri (ATT) ve paramedik personelle (acil servislerde çalışan eğitimli teknisyenler) yürütmeyi planladıklarını söylediler. 

 

Tüm dünyada böyle 

Yetkililer, bütün dünyada teknisyenlerin yoğun olarak 112’lerde kullanıldığını belirterek, “Biz de böyle yapmak istiyoruz. Ancak aile hekimliğine çok sayıda geçiş olduğu doğrudur” diye konuştu.

 

---

 

 

Medimagazin isimli internet sitesinde yer alan “Aile hekimliği başladı ambulanslar doktorsuz kaldı” başlıklı haberinde “İstanbul Tabip Odası, kasım ayında İstanbul’da başlayan aile hekimliği uygulaması sonrasında İstanbul’daki 100’ü aşkın istasyonun sadece dörtte birinde doktor kaldığını açıkladı” şeklinde verilen bilgi üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.

            112 acil sağlık hizmetleri 2002 yılında ülke genelinde 481 istasyonla sadece şehir merkezlerinde hizmet verilirken bu gün tüm kırsal alanları da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmış istasyon sayısı 1613’e çıkarılmıştır. Ayrıca kara, hava ve deniz ambulansları ile her türlü arazi ve iklim şartlarında ulaşılamayan bölge kalmamıştır.

            Acil sağlık hizmetleri yaygınlaştırılırken mesleki eğitimini ambulans ve acil sağlık hizmetlerinde çalışmak üzere tamamlayan paramedik bölümü mezunları ve acil tıp teknisyenleri 2004 yılından itibaren ambulanslarımızda istihdam edilmeye başlamıştır. 2005 yılında çıkarılan 1219 sayılı Kanun’daki değişiklikle; hastane öncesi acil sağlık hizmetleri alanında paramedik ve acil tıp teknisyenlerine hekim olmaksızın acil tıbbi müdahale yetkisi verilmiştir. Daha sonra çıkarılan yönetmelik ile Paramedik ve Acil Tıp Teknisyenlerinin görev, yetki ve sorumluluklarının çerçevesi belirlenmiştir. Bununla birlikte üniversitelerden öğretim üyeleri ve bilimsel meslek örgütleri temsilcilerinden oluşturulan bir danışma kurulu ile bu personelin acil tıbbi müdahale algoritmaları hazırlanmış ve Tebliğle yayımlanmıştır.

            Tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de artık ambulanslarda hekim yerine paramedik ve acil tıp teknisyenleri görev yapmakta olup, ihtiyaç duyulduğunda gerekirse hastanelerden dahi hekim görevlendirmesi yapılmaktadır.

            Bakanlığımızda göreve başlayan paramedik ve acil tıp teknisyenlerine mezuniyet sonrası, çocuk ve erişkin ileri yaşam desteği ile acil sağlık alanında eğitimler verilerek daha etkin hizmet verilmesi sağlanmıştır. Haberde yer alan can kayıplarının artacağı ifadeleri tamamen bilimsellikten uzak ve kamuoyunu yanıltıcı niteliktedir. Ülkemizde son yıllarda trafik kaza sayılarında artış olmasına rağmen can kayıplarında azalma meydana gelmiş olup, bu sonuçlarda en önemli katkının, paramedik ve acil tıp teknisyenleri ile yaygınlaştırılan 112 ambulanslarının hızlı ve etkin müdahalesi sonucunda olduğu bilinmektedir.

            Diğer taraftan 112 istasyonlarında aile hekimliğine geçiş ile doktor kalmadığı ifade edilmekte olup; İstanbul ilinde 2009 yılında 65 doktorlu, 52 paramedikli istasyon olmak üzere toplam 117 istasyon bulunmakta iken 2010 yılı sonunda doktorlu istasyon sayısı 93’e, paramedikli istasyon sayısı da 64’e yükseltilerek, toplam 157 acil istasyonu sayısına ulaşılmıştır. Ankara’da ise 2009 yılında 31 adedi doktorlu istasyon olmak üzere toplam 97 istasyon mevcut iken 2010 yılı sonunda, 32’si doktorlu olmak üzere 117 istasyon sayısına ulaşılmıştır. Görüldüğü gibi 112 istasyonlarında hekimli istasyonlar da bulunmakla birlikte her yıl istihdam edilen paramedik ve acil tıp teknisyenleri ile istasyon sayıları da artırılmakta, mevcut hekimlerin aile hekimliğine geçmesi 112 acil sağlık hizmetlerinde aksama olmadığı gibi daha etkin ve güçlü bir şekilde yaygınlaştırılmaktadır. Son 5 yılda 112 istasyonlarına 2400 paramedik ve 7900 acil tıp teknisyeni ataması yapılmış, bu yıl içerisinde 713 paramedik ve 3200 acil tıp teknisyeni daha göreve başlayacaktır. Zaman içerisinde tüm ambulanslarımızda paramedikler görev yapacaktır. Ülke genelinde Son bir yıldır doktorlu ambulans istasyonu açılmamakta, tüm yeni istasyonlar paramedik ve acil tıp teknisyeni görev yapacak şekilde planlanmaktadır.

            Ülkemizdeki acil sağlık hizmetleri ve krize hazırlık durumu Dünya Sağlık Örgütü tarafından görevlendirilen uzmanlarca değerlendirilmiş, 2010 yılı sonunda yayımladığı rapor ile özellikle 112 acil sağlık hizmetlerinin geldiği noktadan övgüyle bahsetmiştir. DSÖ, dünyada örnek bir ülke olarak diğer ülkelere de bu başarı ve deneyimlerimizin aktarılması gerektiği ifade edilmiştir. Artık bazı meslek örgütlerinin de bu gelişmeleri görmesi ve aile hekimliğine geçilmesi ile 112 sisteminin zayıfladığı gibi gereksiz açıklamalardan vazgeçmesi gerekmektedir.