Türkiye'de son yıllarda sağlık alanında yapılan reformlar ile vatandaş sağlık hizmetlerinden daha fazla ve sorunsuz faydalanırken, Türk bilim adamları da birbirinden başarılı çalışmalara imza atmaya başladı. Dünyada kadavradan ilk rahim naklini, Türkiye'de ise ilk kol nakli ameliyatını gerçekleştiren Akdeniz Üniversitesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Ana Bilim Dalı öğretim Üyesi Dr. Ömer Özkan başkanlığındaki ekip, Türkiye'nin ilk dünyanın 13. yüz nakli ameliyatını yaptı.
12 GÜN ÖNCE İNTİHAR ETTİ
Dünya ve Türk Tıp tarihi açısından heyecan veren nakil işleminin ilk adımı Uşak'ta atıldı. 12 gün önce inşaat işçisi 6 çocuk babası Ahmet Kaya (46) ailevi nedenlerden dolayı trenin altına atlayarak intihara teşebbüs etti. Tedavi altına alınan Kaya'nın önceki akşam beyin ölümü gerçekleşti. Bunun üzerine Uşak Organ Nakil Koordinatörü Dr. Zafer Aydın, Kaya'nın ailesi ile temasa geçerek organlarının bağışlanması konusunda aileyi ikna etti. Antalya'dan ekip de Sağlık Bakanlığı'nın ayarladığı hava ambulansla Uşak'a hareket etti. 6 saat süren amaliyat sırasında Kaya'nın kalbi durması nedeniyle tüm iç organları zarar gördü. Ancak yüzü, kolları ve sağ bacağı nakil için alınarak Antalya'ya götürüldü.
AMELİYATA 25 DOKTOR GİRDİ
Organların kısa sürede hastaneye ulaşmasının ardından Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Özkan başkanlığındaki ekip, vakit kaybetmeden ameliyata girdi. Ameliyata AÜ Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı'nda görevli Prof. Serdar Tüzüner, Anesteziyoloji ve AÜ Reanimasyon Anabilim Dalı'nda görevli Prof. Necmiye Hadimoğlu ile çok sayıda asistan doktordan oluşan 25 kişilik bir ekip katıldı. Saat 03.15'te ameliyata başlayan ekip, yüz nakli ameliyatı ile aynı anda iki kol ve bacak nakli ameliyatını da gerçekleştirdi.
İLK ÖNCE YÜZ NAKLİ
Ahmet Kaya'dan alınan yüz, Antalya'nın Manavgat ilçesine bağlı Gebece köyünde ve 40 günlükken evlerinde çıkan yangında yüzü yanan 19 yaşındaki Uğur Acar'a nakledildi. Ekip, 03.15'te Uğur Acar'ı ameliyata aldı. 9 saat sonra ameliyatı tamamlanan Acar, hemen yoğun bakıma alındı. Bir mermer atölyesinde çalışan ve İstanbul'da Çapa Tıp Fakültesi ile Şişli Etfal'de ameliyatlar geçiren Uğur Acar'ın yıllardır yüz nakli için beklediği öğrenildi.
İKİ KOL VE BACAK NAKLEDİLDİ
Prof. Dr. Ömer Özkan ve ekibi, yüz nakli ameliyatı sürerken dünyada bir ilki gerçekleştirdi ve aynı anda Kaya'dan alınan iki kol ile sağ bacağı Kepez ilçesine bağlı Varsak Altıayak Mahallesi'nde yaşayan 34 yaşındaki Atilla Kavdır'a nakletti.
YENİ YÜZÜYLE ASKERE GİDECEK
Türkiye'nin ilk yüz naklinin yapıldığı Uğur Acar, ameliyat öncesinde, hastane ekibine röportaj verdi. Uğur Acar, karar verdiği cesur ameliyatla hem kendi hayatını değiştirdi, hem de Türkiye'nin tıp alanındaki 'yüz akı' oldu. '40 günlük çocukken çıkan bir yangın nedeniyle yüzünün bu hale geldiğini' belirten Acar, İstanbul ve Antalya'da tedavi gördüğünü anlattı. Acar, 'Birisinin ricasıyla yüz nakline karar verdim. Ömer hocayla görüştüm. Küçük çocukların benden korkması, bir işyerine gittiğimde yüzümün böyle olduğundan dolayı iş vermediklerini bildiğim için yüz nakline karar verdim' dedi. Acar'ın yakınları ise, "Hayali ilk önce askere gitmek, ardından da evlenip yuva kurmak" şeklinde konuştular.
En büyük hayalimdi
Operasyonu gerçekleştiren Prof. Dr. Ömer Özkan iki ameliyatın da başarılı geçtiğini belirterek, 'Dünya'da bir çok ilki içeren ameliyatlar yaptık' dedi. Yüz nakli konusunda zorlandıkları kısımlar olduğunu ifade eden Özkan şöyle konuştu:"Önümüzdeki 10-15 günlük süre çok kritik. Dokuların vücut tarafından reddedilme ihtimali olabilir. Çok mutluyum. Bu yıllardır hayal ettiğimiz bir şeydi. Çok fantastik bir ameliyat. Bir insanın tamamen görüntüsünü değiştiriyorsunuz. Bugün birçok ilk yaşandı. Dünyada ilk defa bir aile hem yüzü hem de uzuvları bağışlıyor. Bu bizim başarımız, ailenin de erdemi"" dedi.
Tıpta gelişmiş ülkeleri yakaladık
Sağlık Mensupları Derneği Prof. Mikdat Bozer: Türkiye'de son dönemde yapılan doğru sağlık politikları ile tıp sahasında yetişmiş insan gücü ve teknolojik gelişme sağlandı. Bu iki gelişmeye parelel olarak yüz nakli gibi hala pek çok gelişmiş ülkenin başaramadığı önemli ameliyatlara imza atılmıştır. Başarımız dünya ülkeleri tarafından da ibretle izlenmektedir.
Prof. Dr. Hasan Taşçı: Ülkemizde böyle gelişmelerin olmasında hükümetin organ nakline verdiği önemin çok büyük bir katkısı var. Türkiye, artık organ nakli konusunda gelişmiş ülkelerle aynı seviyede.
Sağlık Hizmetleri Genel Müdr. Prof. İrfan Şencan: Hekimlerimiz cerrahi teknikleri kullanmada çok iyi durumda. Yüz naklinin de iki boyutu var. Cerrahi ve etik boyut. İki üç yıldır üzerinde çalışıyorduk. Mevzuatı tamamladık ve operasyonun fiili anlamına geçtik. Gayet başarılı bir cerrahi çalışma gerçekleştirildi. Hastamızı bir yıl izlemeye devam edeceğiz .Sonuçta Türk tıp ailesi ve hekimleri olarak çok mutluyuz.
TBMM Sağlık Komisyonu Başkanı Cevdet Erdöl: Sağlık alanında yapılan reformların sonucu alınıyor. İlk defa yapılan yüz nakli de Türkiye'nin geldiği noktayı göstermektedir. Bunun gibi bir çok başarılı olaya imza atılmaktadır. İnsanımız bu tür ameliyatlar için artık dışarıya gitmeye gerek duymayacak.
Çocuklarını gezdirecek
Kaya'dan alınan iki kol ve sağ bacağın nakledildiği Atilla Kavdır 11 yaşında kuş kovalarken uzattğı demir çubuğun elektrik tellerine değmesi sonucu 2 kolu ve bir bacağını kaybettiğini söyledi. Kavdır, 'O zaman çocuktum, alıştım. Evlendim ve 2 çocuğum var. Şimdi kollarım ve ayağımla karşılarına çıktığımda onlara sürpriz yapacağım. Çocuklarımın ellerini tutup gezeceğim. Kendi kullandığım otomobile çocuklarımı gezmek istiyorum" dedi.
Ahmet gün yüzü görmedi onlar görsün
Uşak'ta yüz, bacak ve 2 kolu bağışlanan Ahmet Kaya'nın hayatı dramlarla dolu. Kaya, dün memleketi Uşak'ta göz yaşları arasında toprağa verildi. Aile, Kaya'nın yüzüne silikon maske, kol ve bacaklarına protez takılarak defnedilmesi istedi. Kaya'nın ablası Fatma Çil, kardeşi ile ölümü halinde organlarının bağışlanmasını kararlaştırdıklarını söyledi. Çil, "Kardeşim çok zorlu bir yaşamı sürdü. Eşinden boşandı ve bunalıma girdi. İntihar etmek istedi. Yaşarken yüzü gülmedi. Kardeşim, şimdi insanlar için umut oluyor. Ahmet gün yüzü görmedi bari nakil yapılanlar görsün" dedi.
Dünyada 13. nakil
İlk yüz ameliyatı 1994 yılında yüzünü bir makineye kaptıran 9 yaşındaki Hintli bir kız çocuğuna yapıldı. Kız çocuğunun yüzü, saatler süren ameliyat sonrasında dikilebildi. Donörden ilk yüz nakli ise 2005 yılında Fransa'da gerçekleştirildi. Yüzü bir köpek tarafından parçalanan 38 yaşındaki kadına ameliyatla burun, dudak ve çene nakli gerçekleştirildi. Fransız hastaya gerçekleştirilen bu ameliyat, tıp tarihine tamamen yüz nakli olarak geçti. Bugüne kadar dünyada 12 yüz nakli yapıldı.
