TÜBA rehberiyle 'gerçek' kök hücre ortaya çıkacak

Ovalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TÜBA Kök Hücre Çalışma Grubunun, kök hücre ve üretim standartlarının belirlenmesi konusunda çeşitli kurslar düzenlediğini anlattı.

Türkiye'de kök hücre üretimi yapan 6 resmi üreticinin bulunduğunu, kurulmakta ve henüz ruhsatını almamış olanlar da sayıldığında, üretim merkezleri konusunda iyi bir sayıya sahip olunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ovalı, "Ancak Türkiye'de kök hücre ve üretim standartlarının ne olduğu konusunda tek bir kelime yok. Kurslar, Türkiye'de standartların ne olabileceği konusunda ilk defa bir sınır çizdi ve böylece temel amacına ulaştı" diye konuştu.

- "İlk defa kök hücre ve üretim standartları tartışıldı"

Ovalı, Türkiye'de ilk defa kök hücre ve üretim standartları hakkındaki rakamsal aralıkların tartışılan kursların önemine işaret ederek, buralarda kök hücre ve üretiminde kullanılacak ürünlerin sınıflandırılmasına da değinildiğini belirtti.

Ercüment Ovalı, "Örneğin endüstriyel olan ve olmayan ürünler neler? Ürün eğer endüstriyel olursa, nasıl bir ruhsatlandırması ve kullanımı olacak? Avrupa referanslarına göre biz tüm bu başlıkları Türkiye için sınıflandırdık. Tartışarak bu sınıflandırmayı geliştirebilir, detaylandırabilir ve ortaya çıkacak rehber Türkiye gerçeklerine uygun hale getirilebilir. Rehber, Sağlık Bakanlığı'nın yaptığı denetimlerde araması gereken kriterleri tanımlayan ilk rehber olma özelliğini taşıyacak" ifadelerini kullandı.

Türkiye'de kök hücre ürünlerinin nasıl üretilmesi gerektiği konusunda tebliğ ve yönetmelik bulunduğunu dile getiren Ovalı, ancak üretilen ürünün kabul standardı olmadığını kaydetti. Kök hücre ve üretim standartlarının belirlenmesinin çok önemli olduğunu vurgulayan Ovalı, şöyle devam etti:

"Her birimiz kök hücre üretiyoruz, fakat birimizinki yüzde 30, diğerininki yüzde 50, ötekininki yüzde 90 canlılığa sahip. Hangisi doğru? Bunun bir sınırı yok. Ya da benim kök hücrelerim bazı doku yapı taşlarını salgılayabiliyor, fakat başka bir üretici bunu test dahi yapamıyor ama ikisi de aynı hücre olarak görülüyor. Bunun kavramsal sınırlaması ya da tanımı olmadığı için de Türkiye'de üretilen ürünlerin tanımlanmış bir standardı yok. Üretilen ürünlerde standart olmaması, eşit olmayan tedavi sonuçlarına ve yan etkilerine neden olabilir, bunun da riski büyük" diye konuştu.

- "Üçüncü kurs ekim ayında"

Ovalı, kök hücre ve üretim standartlarının belirlenmesi konusunda standart olmadığı için ancak teknik denetim yapılabildiğine dikkati çeken Ovalı, sözlerine şöyle devam etti:

"Denetçi, kayıtların nasıl tutulduğuna ya da testlerin doğrulamalarının yapılıp yapılmadığına bakıyor ama ürünün neyine bakacağını bilmiyor. Üretici, bu 'kök hücre' dediyse, denetçi de onu kök hücre olarak kabul ediyordu. TÜBA Kök Hücre Çalışma Grubunun, kurslar sonrasında hazırlayacağı rehberden sonra denetçi, ürün sonuçlarını buradaki verilerden hareketle kolayca inceleyebilecek, kalitesi hakkında rapor oluşturabilecek. Yani üretilen her hücrenin gerçekte kök hücre olup olmadığı ortaya çıkacak."

TÜBA'nın, Türkiye'de ilk kez bir kişiye ya da gruba bağlı olmadan disiplinlerarası şekilde konuya öncü olduğunu dile getiren Ovalı, kök hücreyle ilgili üçüncü kursun ekim ayında düzenleneceğini kaydetti.