Tütün kullanımı, önemli ve önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. Dünya nüfusunun yaklaşık beşte biri (1,2 milyar kişi) tütün kullanmaktadır. Ülkemizde de tütün kullanma oranı bütün başarılı çalışmalarımıza rağmen yaklaşık aynı düzeydedir. (16 milyon; 2010) Tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle yılda 100 bin vatandaşımız hayatınıkaybetmektedir.
2004yılında Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi imzalanmıştır. Ulusal Tütün Kontrol Programımız 2006 yılında Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmıştır. Program çerçevesinde hazırlanan Eylem Planını 2007 yılının son günlerinde Sayın Başbakanımız kamuoyuna açıklayarak programa olan desteğini açıkça göstermiştir.
2008 yılının Ocak ayında5727 sayılı “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” yürürlüğe girmiştir.
19 Temmuz 2009 tarihindetüm kapalı alanların yasaya dâhil olmasıyla resmen Dumansız Hava Sahasına kavuştuk.
Son yaptığımız Kanuni düzenleme ile (12 Temmuz 2012)marka paylaşımı, tütün paketleri üzerindeki uyarıların paket yüzeyinin en az %65’ini kaplayacak şekle getirilmesi, nargilenin 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacağı ve sunulamayacağı, denetim ekiplerine işletme sorumlularına yazılı uyarı yapılma gereği olmaksızın ceza uygulama yetkisi gibi programımızı geliştiren yeni uygulamaları hayata geçirdik. Bu değişikliklerin uygulanmasıyla Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) tütünle mücadele esasları olarak belirlediği tüm kriterler karşılanmış oldu.
Tütünle mücadelemizdeki başarımız başta DSÖ olmak üzere uluslararası kuruluşlarca da takdirle karşılandı. Çok sayıda ülkeden teknik ekipler tütünle mücadele stratejimizin nasıl yürütüldüğünü görmek üzere ülkemizi ziyaret etti.
DSÖ tütünle mücadelede gösterdiği kararlılık ve başarı nedeniyle Sayın Başbakanımıza, Sağlık Bakanımıza ve TBMM Sağlık Komisyonu Başkanımıza sigarayla mücadele başarı ödülleri verdi. DSÖ tarafından üç kez ödüllendirilen bir başka ülke bulunmamaktadır.
Tütünle mücadelemizin etkinliğini ölçmek üzere geniş kapsamlı çalışmalar yaptık. 15 yaş üzeri nüfusta sigara içme oranı 2008 yılında %31,2 iken bu oran 2010 yılında %27,1’e gerilemiştir.
2010 yılında kapalı ortamda çalışan yetişkinlerin sigara dumanına pasif maruziyeti ise 2008 yılına göre %60 oranında azalmıştır.Kapalı alanlardaki sigara içme yasağı, konutları kapsamamasına rağmen, sigara içilen evlerde yaşayan yetişkinlerin oranının 2008 yılına göre %35 oranında azalmıştır.
2012 yılı araştırma sonuçları da kısa süre sonra Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacaktır.
Vatandaşlarımızın büyük destek verdiği tütün mücadelemizin sağlık çalışanları nezdindeki etkileri ise şöyledir;
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği ile işbirliği içinde ilki 2007 yılında yapılan sağlık çalışanları tütün kullanımı araştırması 2011 yılında tekrarlandı. 10 sağlık meslek grubunda ayrı ayrı yapılan çalışmada sigara kullanım oranlarında ciddi düşüşler gözlenmiştir. Teknik değerlendirmeleri devam eden çalışmanın ön sonuçlarına göre sigara içme oranlarındaki azalma değişik gruplarda şu şekildedir:
-Uzman hekimlerde %22.1’den %12.7’ye (%42.5),
-Pratisyen hekimlerde %30.5’den %23.9’a (%22.6),
-Diş hekimi, eczacı ve psikologlarda %26.1’den %20.7-%15.9’a (%31.0),
-Hemşire ve ebelerde %29.5’ten %19.2-%21.9’a (%32.2),
-Sağlık teknisyenlerinde %33.8’den %23.5’e (%30.5),
-Sağlık yöneticilerinde %39.5’ten %17.5’e (%55.7).
Kanunun ihlaline yönelik denetimlerimiz ise aksatılmadan sürdürülmektedir. Önümüzdeki günlerde denetim etkinliğimizi artırmak için bazı yeni uygulamalar da hayata geçirilecektir. (GPS Mobil Cihaz İzleme Sistemi, vb).
81 ildeki ekiplerimiz 19 Mayıs 2008 tarihinden 31 Mayıs 2012 tarihine kadar 3.664.472 denetim yaparak, 81.641 cezai işlem uygulamış ve 25.259.026 TL idari para cezası kesmiştir.
ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattınakurulduğu 27 Ekim 2010 tarihinden 30 Haziran 2012 tarihine kadar 3.916.413 başvuru yapılmıştır. Ülke genelinde toplam 309 Sağlık Kuruluşundaki 414 Sigara Bırakma Polikliniğinde Ocak 2011-Nisan 2012 tarihleri arasında 519.353 kişiye hizmet vermiştir.
