Koronavirüsteki en son gelişmelere ve bilimsel istatistiklere göre sürekli olarak bir “R” değeri yani virüs bulaştırma katsayısı hesaplanıyor. Bu hesaplamaların sonucu da sosyal mesafenin önemini ortaya koyuyor.
The Sun gazetesinde yer alan habere göre, R0 enfekte olmuş bir kişinin bu virüsü ortalama olarak kaç kişiye bulaştırabileceğini ölçüyor. Bilim insanları bunu koronavirüs hastalığının ne hızla yayılabileceğini öngörmek amacıyla kullanıyor. Bu sayılar aynı zamanda toplum düzeniyle ilgili verilecek kararları belirlemede ve salgını nasıl kontrol altında tutabileceğimizle ilgili de bilgiler sunuyor. Örneğin; bu sayının üç olduğu bir durumda; eğer hiçbir önlem alınmamışsa her bir hastanın bu hastalığı üç kişiye daha yayacağı anlamına geliyor. R değeri sadece virüsün yayılma hızını ölçüyor ancak virüsün ne derece ölümcül olabileceğiyle ilgili herhangi bir bilgi sağlamıyor.
HERKES EVİNDE KALIR VE SOSYAL MESAFEYE DİKKAT EDİLİRSE...
Örneğin; Londra’da 0.4 olan R değeri, her 10 kişinin dört kişiye koronavirüs bulaştıracağı anlamına geliyor. Ancak R değerinin düşük olması durumunda eğer Londra’daki herkes evinde kalır ve sosyal mesafeye dikkat ederse bu durum Londra’nın teorik olarak iki hafta içerisinde virüsü yeneceği anlamına geliyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Mart ayının başında R0 değerinin bazı bölgelerde 2 ile 2.5 aralığında olduğunu açıkladı. İngiltere'nin son iki aydır uyguladığı sosyal mesafe ve evde kalma uyarılarını dikkate alması genel olarak bu oranın altında kalmasını sağladı.
Mevsimsel grip ve kızamığı kıyaslamak gerekirse, mevsimsel grip yaklaşık 1.3 olarak tahmin edilirken kızamığın ise 12 ile 18 arasında bir üreme değerine sahip olduğu belirtildi. Buna rağmen rakamsal verilerin değişebileceği ifade edilirken, hastalığa sebebiyet veren virüsün R değerinin süreklilikle zamana ve mekana göre değişkenlik gösterdiğini belirtildi.
R DEĞERİ DEĞİŞKENLİK GÖSTERİYOR
Nottingham Üniversitesi’nde moleküler viroloji profesörü Jonathan Ball, enfeksiyonun ortaya çıktığı popülasyonun duyarlılığının, büyüklüğünün ve yoğunluğunun en az virüsün bulaşıcılığı kadar önemli olduğunu belirtti.
Koronavirüsün R değerlerinin, toplam enfekte olmuş hastaların kesin sayısı bilinemediğinden hala değişkenlik göstermeye devam ettiği kaydedildi. Imperial College London’ın açıklamasına göre; R değeri Avrupa’nın bazı bölgelerinde, karantina öncesinde 3 ile 4.6 aralığındaydı.
R DEĞERİ NASIL AZALTILABİLİR?
Salgını kontrol altına almak ve bu sayıyı düşürmek için uzmanların kullandığı çokça yöntem bulunuyor. Örneğin nisan ayında yapılan bir araştırma Wuhan’daki seyahat kısıtlamalarının sadece bir hafta içerisinde R değerini 2.35’den 1.05’e düşürdüğünü ortaya koydu.
Özetle insanlar birbirleriyle ne kadar az birebir iletişime geçerse virüsün yayılma hızı da o kadar düşüyor. R değerini 1’in altında tutmak çok önemli. Uzmanlar, bunun tamamen haneler arası temasları azaltmak ve toplum genelindeki seyahatleri minimum düzeyde tutmakla sağlanabileceğini söyledi. HABERTÜRK
