Klinik araştırmalardaki yaygın kusur: Dörtte biri güvenilmez!

MEDİMAGAZİN - Anestezi uzmanı ve tıp dergisi Anesthesia'nın editörü John Carlisle tarafından yapılan bir araştırma, tıbbi araştırma dünyasındaki kusurlu ya da "zombi denemelerin" endişe verici oranlarını ortaya koyuyor. 

Carlisle, üç yıllık bir süre zarfında, tıbbi araştırmalarda altın standart olan 500'den fazla randomize kontrollü çalışmayı (RCT) incelemiş ve bunlardan 26'sının temelde güvenilmez olduğunu, 44'ünün ise en azından bazı kusurlu veriler içerdiğini tespit etti.

Carlisle'ın bulguları, kadın sağlığı, kemik sağlığı, ağrı araştırmaları ve COVID-19 gibi çeşitli tıbbi alanlarda düzinelerce veya yüzlerce denemenin istatistiksel olarak imkansız veriler içerdiği görülen diğer araştırmacıların endişelerini yansıtıyor. Sorun, veri uyduran bireysel araştırmacıların ötesinde, güvenilmez RCT'ler üreten tüm araştırma gruplarına kadar uzanıyor.

Bu kusurlu çalışmalar genellikle tıbbi kılavuzlarda atıfta bulunulan sistematik incelemelerde ve meta-analizlerde yer aldığı için bu sorun daha da büyüyor. Bu nedenle, sadece bilimsel veri tabanını bozmakla kalmayıp aynı zamanda klinik kararları ve hasta sağlığını da potansiyel olarak etkiliyorlar.

Carlisle'ın diğer dergi editörlerini uyarma çabalarına rağmen, reddedilen bu "zombi denemelerin" birçoğu başka yayınlarda yer buluyor. Mevcut tıbbi literatürün güvenilirliği giderek daha fazla sorgulanmakta, bazıları belirli konulardaki tüm denemelerin üçte birinin uydurma olabileceğini öne sürüyor.

Devam etmekte olan pandemi, RKÇ'lerin güvenilirliğine ilişkin endişeleri de artırdı, parazit önleyici ilaç Ivomechtin ile ilgili RKÇ'lerin %40'ından fazlası, Cochrane incelemesinin 2022 güncellemesinde güvenilmez bulundu.

Uzmanlar, RKÇ'leri yayınlamadan önce bireysel hasta verilerinin kontrol edilmesi de dahil olmak üzere daha titiz inceleme protokollerini savundu ve Cochrane Araştırma Bütünlüğü ekibi gibi bazı kuruluşlar, sorunlu veya güvenilmez denemeleri belirlemek ve hariç tutmak için yeni kılavuzlar sundu.

Bu tür hatalı denemelerin sonuçları sadece akademik değildir; dünya çapında hastalar için ciddi sağlık etkileri olan yanlış yönlendirilmiş tedavilerle sonuçlanabilir.