Yeni bir araştırmaya göre, basit bir ses kaydı gelecekte doktorların gırtlak kanserinin erken belirtilerini tespit etmesine yardımcı olabilir.
Frontiers in Digital Health dergisinde yayımlanan çalışmada, bilim insanları yapay zekanın kısa ses kayıtlarını analiz ederek ses tellerindeki iyi huylu nodüllerden erken evre gırtlak kanserine kadar anormal büyümeleri tespit edebileceğini buldu.
Bu bulgular, ses tellerinde kanserli lezyonları daha kolay ve hızlı teşhis etme çabalarını destekleyebilir.
Çalışmanın baş yazarı ve ABD Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi'nde klinik bilişim alanında doktora sonrası araştırmacı Phillip Jenkins, “Bu veri seti ile ses biyobelirteçlerini kullanarak ses tellerinde lezyon olan hastalar ile olmayanları ayırt edebildik,” dedi.
Gırtlak kanserinin erken teşhisinin önemi
Gırtlak kanseri, dünya çapında milyonlarca kişiyi etkiliyor ve her yıl yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden oluyor. Dünya genelinde en yaygın 20'nci kanser türü arasında yer alıyor.
Sigara, alkol kullanımı ve bazı HPV (insan papilloma virüsü) türleri en önemli risk faktörleri olarak görülüyor. Hastalığın erken teşhisine bağlı olarak sağ kalım oranları yüzde 35 ile yüzde 90 arasında değişiyor.
Gırtlak kanserinin en yaygın uyarı işaretlerinden biri, üç haftadan uzun süren ses kısıklığı veya ses değişiklikleri. Diğer belirtiler arasında devam eden boğaz ağrısı veya öksürük, yutma güçlüğü veya ağrısı, boyun veya boğazda kitle ve kulak ağrısı yer alıyor.
Erken teşhis, sağ kalım oranlarını ve tedavi başarısını önemli ölçüde artırıyor.
Ancak şu an kullanılan teşhis yöntemleri genellikle yavaş ilerliyor. Ayrıca bu işlemler için özel ekipman ve uzmanlık gerekiyor, bu da hastaların hızlı erişimini zorlaştırıyor.
Basit bir ses kaydı ile ses tellerindeki anormalliklerin erken belirtilerini tespit edebilen bir araç geliştirmek, gırtlak kanseri teşhisinde devrim yaratabilir. Erken teşhisi daha hızlı, daha ucuz ve daha geniş kitlelere ulaşılabilir hale getirebilir.
Yapay zeka destekli teşhisin geleceği
Araştırma ekibi, Kuzey Amerika’daki 306 kişiye ait yaklaşık 12 bin 500 ses kaydını inceledi. Ton yüksekliği, ses şiddeti ve harmonik netlik gibi ince akustik örüntüler araştırıldı.
Erkeklerde, sağlıklı sesler ile iyi huylu lezyonlar ve kanser arasında harmonik-gürültü oranı ve ton yüksekliği açısından net farklılıklar bulundu. Kadınlarda ise belirgin bir örüntü saptanmadı, araştırmacılar bunun sebebinin daha küçük veri seti olabileceğini belirtti.
Jenkins, sonuçların büyük veri setleri ile “sesimizin klinik bakımda kanser riski için pratik bir biyobelirteç olabileceğini” gösterdiğini söyledi.
Bir sonraki adım, daha büyük ve profesyonelce etiketlenmiş veri setleriyle yapay zeka modellerini eğitmek ve klinik ortamda test etmek olacak. Ayrıca sistemin hem erkek hem kadınlarda iyi çalıştığından emin olunması gerekiyor.
“Ses bazlı sağlık araçları zaten pilot aşamada,” diyen Jenkins, “Bulgularımızı temel alarak, daha büyük veri setleri ve klinik doğrulamayla, ses telleri lezyonlarını tespit eden benzer araçların önümüzdeki birkaç yıl içinde pilot testlere girebileceğini tahmin ediyorum,” dedi.
