Diyalizde sınır aşıldı, yeni merkeze izin yok

Türkiye genelinde 46 bin böbrek hastası, 12 bin diyaliz cihazından hizmet alıyor. Ortalama bir cihaza 4 hasta düşüyor. Oranları makul bulan Sağlık Bakanlığı, 2013 planlamasında yeni merkez açılmamasına karar verdi. Cihaz-hasta oranı, 5’in üzerine çıktığında yeni merkezlerin açılmasına izin verilecek. Mevcut durumda ülke genelinde 400’e yakın diyaliz merkezi var. Devlet her yıl diyalize giren hastalar için 1 milyar liranın üzerinde kaynak ayırıyor. Bir diyaliz hastası için merkezlere yıllık 25 bin lira ödeniyor. Eğer kişi nakil olursa bu ücret, bir seferlik 50 bin lirayı geçmiyor.

Bakanlık her yıl sonu hasta ile hemodiyaliz cihaz sayısını karşılaştırıyor. Bir bölgede yeni merkezin açılması için ‘hedef doluluk oranı’nın yakalanması gerekiyor. Buna göre cihaza düşen hasta sayısı 5 ve üzeri olmalı. Son değerlendirmede bu oran, 3,78’de kaldı. Oranın en fazla olduğu yer 4,86 ile iki kısma ayrılan Edirne Birinci Bölge oldu. 22 cihazın hizmet verdiği bölgede 107 hasta diyalize giriyor. Edirne’yi 4,80 ile Tokat 2. Bölge izledi. Tokat’ta 35 cihaza 168 hasta düşüyor. En düşük oran ise Ankara 5. Bölge. Burada 10 hastaya 7 cihaz düştü. Oran 1,43 olarak gerçekleşti.

Devlet yaklaşık 400 diyaliz merkezine yıllık 1 milyarın üzerinde fatura ödüyor. Bir hastanın yıllık faturası 20-25 bin lira arasında. Hastalar nakil olmazsa ömür boyu ve haftada 3 gün ortalama 4 saat diyalize giriyor. Cihazdan kurtulmak için yaklaşık 18 bin hasta nakil sırası bekliyor. Her yıl 2 bin 500 kişiye böbrek nakli gerçekleştiriliyor. Nakiller genelde canlıdan canlıya yapılıyor. Yani verici, hastanın 4. dereceye kadar akrabası oluyor. Kadavradan ölüm oranları ise maalesef düşük. Türkiye’de kadavra bağışı yıllık  milyonda 5 civarında. İspanya’da bu rakam, milyonda 33. Böbrek rahatsızlığı dışında Türkiye’de bin 778 karaciğer, 212 pankreas, 17 akciğer, 277 kalp ve 2 ince bağırsak nakli bekleyen hasta var.