Anestezi uzmanı yokluğu, en basit ameliyatları bile kâbusa çeviriyor

Fıtık ameliyatına girdi, narkozdan öldü', ‘Bademcik ameliyatındaki yanlış anestezi ölüm getirdi' benzeri haberlere bir yenisi daha eklenirken, küçük Alperen'in acısı kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.

Gözlerindeki kayma sebebiyle Zonguldak Devlet Hastanesi'nde ameliyata alınan 3,5 yaşındaki Alperen Büber'e, narkoz sırasında sadece ‘azot' verildiği anlaşıldı. Olaydan sonra yıllardır konuşulan; ama çözülemeyen önemli bir sağlık sorunu da yeniden tartışmaya açıldı. Ameliyatın hayatî unsurlarından olan anestezinin uzman doktorlar tarafından yapılmamasının ölüm riskini artırdığı vurgulanırken, hastanelerdeki bu kadroların boş kaldığına dikkat çekiliyor. Edinilen bilgilere göre, bu daldaki uzmanın pratikte muayenehane açması mümkün olmadığı için tıp fakültesi mezunları arasında anestezi hekimliği rağbet görmüyor. Türkiye'de 4 bin anestezi hekimi ihtiyacı bulunurken, mevcut sayı 2 bin. Açığı meslek yüksekokullarının 2 yıllık anestezi bölümü mezunu tekniker ve hemşireler kapatıyor. Ameliyatta sadece bayıltma değil, kalp ritminden solunuma kadar hayatî öneme sahip işlerle uğraşması gereken anestezi uzmanının yerini, 1928 yılından kalma Tababet Kanunu’na dayanılarak tekniker veya hemşireler alıyor. Bu yüzden en basit ameliyatlarda bile ölüm riski artıyor. Küçük Alperen’in operasyonuna da uzman hekim olmadığı için teknikerle girilmiş.

İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Lütfi Telci, ameliyatlara hekim yerine hemşire veya tekniker girmeye devam ettiği müddetçe ölümlerin önlenmeyeceğini vurguladı. Anestezi uzmanlarının yoğun bakım ünitelerinden sorumlu reanimasyon uzmanı olarak da görev yaptığına dikkat çeken Telci, “Yükü ağır, ücreti düşük olduğu için Tıpta Uzmanlık Sınavı'nda kimse bu dalı tercih etmek istemiyor. Kazananlar da bölüm değiştiriyor.” dedi.

Prof. Dr. Telci, anestezi uzmanı açığının kapatılmasını siyasi iradenin sağlık politikası olarak belirlemesini istedi. Telci, “Üniversiteler, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı bir konsensüs oluşturup bu açığı kapatabilir.” dedi. Türkiye genelindeki anestezi uzmanı hekim sayısının 2 bin olduğunu belirten Telci, Türkiye'nin ilk anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanını 1956 yılında yetiştirdiğini ve 50 yılda ihtiyacın ancak yarısının karşılanabildiğini vurguladı.

Üniversitelerden yeterli sayıda uzman gelmediği için bakanlık bu açığı bir türlü kapatamıyor. Halihazırdaki anestezi hekimlerinden bazıları da Zonguldak'ta ölümün meydana geldiği hastanede olduğu gibi başhekim olduğu için ameliyata girmiyor. Prof. Dr. Telci’nin verdiği bilgiye göre, Yüksek Sağlık Şûrası'na gelen anesteziye bağlı ölüm vakalarının büyük çoğunluğunu teknikerlerin girdiği ameliyatlar oluşturuyor. Telci, Zonguldak'ta ölen çocukla ilgili haberlerde yapılan yanlışlığı ise şöyle aktardı: “Narkoz yerine azot verildi, deniyor. Bu cahilliktir. Azot zaten narkozun içinde kullanılan bir gazdır. Yanlışlıkla verilmez.”


--------------------------------------------------------------------------------
Anestezi uzmanı ameliyattaki riskleri ortadan kaldırıyor
Tıpta Uzmanlık Sınavı'nı kazananlar arasından üniversitelerin Anesteziyoloji (uyutma) ve Reanimasyon (uyandırma) bölümünü tercih edenler bu dalda eğitim görüyor. Bunlar ameliyattan önce çeşitli tahliller yaparak hastayı hayata bağlayacak reçeteyi yazıyor. Ameliyat anında da ortaya çıkan hayati riskleri anestezi uzmanı gideriyor. Ameliyatta nefes borusuna bir alet yerleştiriyor. Gerektiğinde solunumu yavaşlatıyor veya yapay solunum yaptırıyor; kalbin ritmini ayarlıyor. Kanı, içindeki yaşamsal muhtevasıyla kontrol ediyor. Ameliyat esnasında hastaya hangi ilacın verileceğine karar veriyor.

Tek başına bir hastayı uyutma yetkisi olmayan anestezi teknisyenine 1928 tarihli Tababet Kanunu yetki veriyor. Düzenlemede, anestezi uzmanının bulunmadığı yerde ve acil durumda ameliyatı yapan hekimin sorumluluğunda teknisyenin narkoz verebileceği belirtiliyor.


--------------------------------------------------------------------------------
Yanlış narkozun sebebi personel yetersizliği
Zonguldak'ta 3,5 yaşındaki Alperen Büber'in 'yanlış narkoz' sonucu ölmesinin altından 'personel yetersizliği' çıktı. 650 yataklı Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi, bir anestezi uzmanı ile hizmet veriyor. Aynı anda 10 kişinin ameliyat edilebildiği ve günlük ortalama 60-70 ameliyatın gerçekleştirildiği hastanede birçok operasyon anestezi uzmanı olmadan yapılıyor. Sağlık Bakanlığı'na bağlanmadan önce SSK Zonguldak Bölge Hastanesi olarak hizmet veren Atatürk Devlet Hastanesi 1 yıl öncesine kadar tek anestezi uzmanıyla çalışıyordu. Geçen yıl Zonguldak Devlet Hastanesi'ndeki anestezi uzmanı Atatürk Devlet Hastanesi'ne kaydırıldı; ancak yeni açılan kadın doğum ve çocuk hastanesine başhekim olarak atandı. Bakanlığın kritik görevler için personel sayısını artırması gerektiğine işaret eden Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Zonguldak Şube Başkanı Dr. Özgür Nizam, “Asıl sorun bu kritik görevler için yeni personel atanmaması. Şu an bu hastanede ayda 7 nöbet tutuluyor ve 13 teknisyen çalışıyor. Bu derece ciddi personel yetersizliğinin olduğu yerde bu tür skandallar elbette olur.” dedi. Abdullah Karabacak, Zonguldak


--------------------------------------------------------------------------------
Bakan Akdağ: Zaman zaman böyle yanlışlar oluyor, soruşturma başlattım
Sağlık Bakanı Recep Akdağ, Zonguldak’ta ‘yanlış anestezi’ sonucu hayatını kaybeden 3,5 yaşındaki çocuk için, “Zaman zaman böyle yanlışlar olabiliyor.” yorumunu yaptı. Bakan Akdağ, Konya’daki incelemeleri sırasında gazetecilerin sorusu üzerine Alperen Büber’in (3,5) ‘narkoz yerine azot verilmesi’ sonucu ölümünü değerlendirdi. Bir yılda 300 milyondan fazla vatandaşın sağlık sisteminden hizmet aldığını dile getiren Bakan Akdağ, “300 bin civarında bir sağlık bakanlığı personeli var. Ayrıca üniversitelerimizde ve özel sektörümüzde sağlık çalışanları var. Yani yüz binlerden bahsediyoruz. Dolayısıyla böyle bir hizmet alanı içerisinde yanlış uygulamalar zaman zaman olabilir. Dünyanın her yerinde olabilmektedir. Önemli olan bu meseleye hassasiyetle yaklaşmak.” ifadelerini kullandı. Olayla ilgili soruşturma başlattıklarını ifade eden Bakan Akdağ, “Soruşturmanın sonucunu beklemek lazım. Yavrumuz neden hayatını kaybetti? Bunu öğrenmemiz lazım. Bir anestezi komplikasyonundan mı, bir ihmalden mi, bunları bilmek için müfettişlerin gerekli soruşturmayı yapmaları lazım.” dedi. Bu konularda hassas olduklarını belirten Akdağ, “Genel olarak konuşmak gerekirse, bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de mevcut uygulamalar anestezi teknisyenlerinin, anestezi uzmanlarıyla birlikte hatta diğer uzmanlarla birlikte ameliyat yapabileceği yönündedir. Onlar o eğitimi alıyorlar, o hakları da var.” diye konuştu. Her ameliyat masasının başına anestezi uzmanı koymanın mümkün olmadığını kaydeden Akdağ, Türkiye’deki anestezi uzmanlarının sayısının yeterli olmadığını bildirdi.

Hükümeti devraldıklarında ‘bıçak parası’ uygulamasından şikayet edenlerin oranının yüzde 90’larda olduğunu ifade eden Akdağ, 3 yılda çok şeyin değiştiğini ve bu oranın büyük ölçüde azaldığını kaydetti. Vatandaşların kendilerine başka adres gösterilmesi konusunda duyarlı olmasını isteyen Akdağ, böyle bir istekte bulunan olması durumunda vatandaşın hakkını araması gerektiğini belirtti. Hastanelerde hasta hakları birimleri oluşturduklarına değinen Akdağ, ‘bıçak parası’ benzeri ek ücret talep eden olması durumunda vatandaşların valiliklere kadar hak arayabileceğini dile getirdi.

Zaman