Mass General Brigham, Harvard T.H. Chan School of Public Health ve Broad Institute of MIT and Harvard araştırmacılarının yürüttüğü çalışma, Nature Medicine dergisinde yayımlandı. Çalışmaya göre, Alzheimer için en yüksek genetik riske sahip bireylerde Akdeniz diyeti uygulamak, demans gelişme riskini belirgin şekilde düşürüyor.
Araştırmanın ilk yazarı Dr. Yuxi Liu, “Akdeniz diyeti, rastgele kontrollü çalışmalarla bilişsel faydaları kanıtlanmış tek beslenme modeli. Amacımız bu etkinin genetik farklılıklara göre değişip değişmediğini görmekti” dedi.
Akdeniz diyeti ve Alzheimer ilişkisi
Alzheimer hastalığının %80’e kadar genetik bileşeni olduğu biliniyor.
APOE4 gen varyantı, hastalığın en güçlü risk faktörü olarak öne çıkıyor.
APOE4 geninin iki kopyasına sahip kişilerde risk 12 kat artıyor.
Araştırmada, 1989–2023 yılları arasında 4.215 kadın ve 1993–2023 yılları arasında 1.490 erkek uzun süreli olarak takip edildi. Katılımcıların diyet alışkanlıkları, kan örneklerinden metabolit düzeyleri ve genetik verileri incelendi. Sonuçta Akdeniz tarzı beslenenlerin daha az demans geliştirdiği ve bilişsel gerilemelerinin daha yavaş olduğu görüldü.
“Genetik risk diyetle dengelenebilir”
Araştırmacılar, özellikle APOE4 geninin iki kopyasına sahip olanlarda Akdeniz diyetinin etkisinin daha güçlü olduğuna dikkat çekti. Dr. Liu, “Beslenme stratejileri, özellikle Akdeniz diyeti, genetik riski dengeleyerek bilişsel sağlığı koruyabilir. Bu öneri herkese faydalı olsa da yüksek genetik risk taşıyanlar için çok daha kritik” dedi.
Çalışmanın sınırlılıkları
Araştırmanın büyük ölçüde Avrupa kökenli, eğitimli katılımcılardan oluşması, farklı etnik gruplarda benzer sonuçların görülüp görülmeyeceği sorusunu gündeme getiriyor. Ayrıca genetik ve metabolomik veriler henüz klinik risk hesaplama modellerinde rutin olarak kullanılmıyor.
Dr. Liu, gelecekte yapılacak çalışmaların “özgün metabolitleri hedefleyerek kişiselleştirilmiş beslenme ve tedavi yaklaşımları” geliştirmeye odaklanacağını belirtti.
