Türk Tabipleri Birliğ (TTB), 3 Ağustos 2010 günü yürürlüğe konulan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin iptali için dava açtı. Dava dilekçesinde, muayenehane kapıları, asansör genişliği ve merdivenlerin basamak yüksekliğine dair getirilen standartlar, hastanın sağlık kayıtlarının hastanın rızası dışında Sağlık Bakanlığına düzenli olarak gönderilmesi zorunluluğu, sağlık hizmetinin niteliği gerektirmediği halde en az bir sağlık personelinin istihdamının zorunlu kılınması ve Yönetmelik değişikliğinden önce açılmış olanlar da dahil olmak üzere, tüm muayenehanelere bu yeni koşullara uyum sağlamaları için bir yıl süre tanınması, koşullara uygun hale getirilmeyen muayenehanelerin faaliyetlerinin durdurulacağına dair düzenlemelerin de yer aldığı bazı maddelerinin iptali istendi.
TTB’den yapılan açıklamada, bu yönetmeliğin, Tam Gün Yasası’nın bazı hükümlerinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi, Danıştayın Sağlık Bakanlığı işlemlerinin yürütmesini durdurması sonrası çıkarıldığı anımsatıldı. Açıklamada, “Sağlık Bakanı, muayenehaneleri kapatmakta kararlı olduklarını ve bunun için Tam Gün Yasası’nın dışında başka enstrümanlarının olduğunu söyleyerek, yönetmeliğin çıkarılış amacını ortaya koydu” denildi.
Yönetmelikle yataklı sağlık hizmetleri verilen özel hastanelerden bile istenmeyen fiziki koşulların muayenehanelerden istendiği, aksi halde mevcutların bir yıl içinde kapatılacağına ilişkin hüküm getirildiği belirtilerek, “Hem muayenehanelerde verilen hizmet için gereksiz hem de yerine getirilmesi olanaksız koşullar nedeniyle 3 Ağustos tarihinden bu yana ister serbest çalışsın, isterse kamuda, hekimler muayenehane ruhsatı alamaz olmuştur. Böylece Sağlık Bakanlığı hiçbir sektör için getirmediği ağır koşulları hekimlere getirerek, hekimlerin kendi başlarına bağımsız mesleki faaliyet yürütmesini ve emeğinin karşılığını almasını önleme kastını ortaya koymuştur” denildi.
Dava konusu düzenlemeler
Kısaca “Muayenehane Yönetmeliği” olarak anılan Yönetmelik’te yürütmesinin durdurulması ve iptali istenen ifadelerin yer aldığı maddeler şunlar:
Bebek emzirme ve bakım odası: Kadın hastalıkları ve doğum ile çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlarının hizmet verdiği polikliniklerde, içinde lavabosu bulunan asgari 5 metrekarelik bebek emzirme ve bakım odası bulunması gerekir.
Kapılar: Hasta kullanımına ait tüm kapılar sedye ve tekerlekli sandalye geçişine uygun olacak şekilde en az 110 santimetre genişliğinde olması gerekir.
Hekim çalışma odası/hasta muayene odası: Muayenehanede, 8 metrekare hekim çalışma alanı ve 8 metrekare hasta muayene alanı olmak üzere en az 16 metrekare kullanım alanına sahip, yeterli şekilde aydınlatılan ve havalandırılan hasta muayene odası ayrılır. Hasta muayene odalarında uzmanlık dalına uygun araç, gereç ve donanım ile hasta muayene masası, soyunma bölümü ve lavabo bulunur. Kadın hastalıkları ve doğum ile üroloji muayene odalarında ayrıca, içerisinde sıvı sabun-tuvalet kağıdı ve kağıt havlu gibi hijyen araçları bulunan tuvaletin bulunması gerekir. Bu bölümde, hasta mahremiyetini ihlâl etmeyecek ve uygun şartlarda muayeneyi temin edecek şekilde ses, görüntü ve gürültü açısından gerekli düzenlemeler yapılır.
Hasta bekleme salonu: Kullanım alanı en az 20 metrekaredir. Bekleme salonu sekreter hizmet alanı olarak da kullanılabilir.
Arşiv birimi: Sağlık kayıtlarının tutulacağı, dosyalama, verilerin toplanması ve istatistikî değerlendirmeler ile resmi kurum ve sigorta kurumlarına yapılacak bildirimlerin hazırlanması gibi çalışmaların güvenli bir şekilde yapılabileceği bir büro veya bölüm bulundurulur.
Pansuman ve acil müdahale bölümü/odası: En az 10 metrekare kullanım alanına sahip olması gerekir. Acil müdahaleler için gerekli olan acil seti bulundurulur. Acil setinde; ambu, laringoskop, endotrakeal tüp bulundurulması gerekir. İlaçlar, muayenehane içinde sürekli hazır bulundurulur ve kolay ulaşılabilir bir yerde olur.
Asansör ve merdivenler: Giriş katta olmayan muayenehanelerin bulunduğu binada, hastanın tekerlekli sandalye ile girebilmesini sağlamak amacıyla, girişi en az 80 santimetre genişliğinde asansör olması gerekir. Merdivenin gerektiğinde sedye ile hasta taşınmasına imkan sağlayacak şekilde, basamak yüksekliği 16-18 santimetre, basamak genişliği 30-33 santimetreyi sağlamak kaydıyla merdiven ve sahanlığın genişliği en az 1,30 metredir. Merdiven basamak yüksekliği özürlülerin çıkışını zorlaştırmayacak şekilde düz bir satıhla bitirilir, muayenehanenin girişi, zemin seviyesinde değilse yüzde 8 eğimli rampa yaptırılır.
Personel: Muayenehanede en az bir sağlık personeli istihdam edilir.
Kayıt ve bildirim: Bakanlıkça istenecek tıbbi kayıtlar, belirlenen formata uygun şekilde ve belirli aralıklarla gönderilir.
Atıklar: Tıbbî atıklar ve çöpler hakkında 22 Temmuz 2005 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Tıbbî Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Muayenehaneler, müdürlükçe asgari altı ayda bir bu maddeye ve EK-1/d’ye göre yerinde denetlenir. Denetim sırasında noksanlıkları bulunan muayenehaneler uyarılır ve noksanlarını tamamlamak için yedi gün süre verilir. Süre bitiminde noksanlıklarını tamamlamayan muayenehanelerin noksanlığı giderilinceye kadar faaliyeti durdurulur.”
Sağlık kuruluşları, istenecek tıbbi kayıtları, belirlenen formata uygun şekilde ve belirli aralıklarla Bakanlığa gönderir.
Muayenehane açma başvurusunda istenecek belgelerden “Binanın, ilgili mevzuata göre alınmış depreme dayanıklılık raporu” ve “Binada, ilgili mevzuata uygun şekilde yangın için gerekli tedbirlerin alındığını, tesisatın kurulduğunu ve binanın bu açıdan uygunluğunu ayrıntılı olarak gösteren ve yetkili merciden alınan belge”
Bakanlık, tıbbi kayıtların bildirimine ilişkin bilgi işletim sistemini 3 Ağustos 2010 tarihinden itibaren bir ay içerisinde kurar. Sağlık kuruluşları bu sistemin kurulmasından sonra bildirime başlar.
