Birçok sektörün aksine sağlıkta herhangi bir meslek grubunun açıkta kalması pek olası değil Türkiye'de. Son yıllardaki büyüme performansıyla yabancı sermayeli şirketlerin de ilgisini çeken sağlık sektöründe gerek kamu gerekse özel kuruluşların en büyük sıkıntısı uzman doktorlar başta olmak üzere yetişmiş eleman bulmak. Türkiye'de üniversite ve devlet hastaneleri dahil olmak üzere yaklaşık bin 500 hastane var. Bunun 500'ü özel şirketler tarafından işletiliyor. 2010 rakamlarına göre 28 bini özel hastanelerde olmak üzere toplam 200 bin yatakla hizmet veriliyor sektörde.
Son beş yıla bakıldığında ise kamu tarafında hastane sayısında anlamlı bir artış gözlenmezken özel hastanelerdeki yatak sayısının iki kat arttığı görülüyor. Özel sektördeki bu hızlı büyüme yabancı sermayenin de ilgisini çektikçe yatırımlar artıyor. Son olarak Alman Hastaneleri'ni işleten Azmi Ofluoğlu'na ait Universal Hastaneler Grubu'na fon şirketi ADM Capital, Hollandalı emeklilik fonu yöneticilerinden PGGM ve Dünya Bankası kuruluşu IFC toplam 140 milyon dolar yatırım yaparak hissedar oldular. Bu ivmeyle büyüme planlarını yapan şirket, önümüzdeki dönemde hem yurtiçi hem de yurtdışında çok sayıda hastane yatırımı yapacak. Grubun Genel Müdürü Mahir Turan'a göre özel hastanelerin gelişim hızı, sektörde ciddi bir insan kaynakları sıkıntısı yaratıyor.
Hasta sayısı artıyor
Hastane ve yatak sayısı artarken sektörden hizmet talebinde bulunan hasta sayısı da aynı yoldan gidiyor. Yine 2010 verilerine göre geçen yıl hastanelere 303 milyon hasta başvurmuş. Bunun yaklaşık 50 milyonu özel hastanelerde, 20 milyonu üniversite hastanelerinde geri kalanı da devlet hastanelerinde tedavi olmuş. Yaklaşık 10 milyon hasta yatarak tedavi görürken bunun dörtte birini özel hastaneler karşılamış. Bu 10 milyonun 8.5 milyonu ise ameliyat olmuş. Dr. Mahir Turan'a göre Türkiye'de kanser gibi hastalıklardan muzdarip olanların sayısı hızla artıyor. Bu da hastanelerde uzman doktorlara olan ihtiyacı artırıyor. Bir doktora 2 bin 400 hasta düşerken ve hastane-yatak sayısı bu durumdayken sağlık personeli sayısında durum nasıl?
Doktor başına 2 bin 400 hasta
Türkiye'de geçen yıl itibariyle 65 bini uzman, 40 bini pratisyen ve 20 bini de asistan olmak üzere toplam 125 bin doktor var. Bu sayı beş yıl önce 100 bindi, yani yatak sayısı iki katına çıkarken doktor sayısı dörtte bir oranda artmış durumda. Basit bir hesapla 303 milyon hasta olduğunu hatırlarsak doktor başına 2 bin 400 hasta düşüyor. Bir hastanın yılda 4.1 kez hastaneye gittiği düşünülürse rakam daha da artıyor. Bu doktorların bölgeler arasında eşit dağıtılmaması da sağlık sektörünün önemli sorunlarından biri. Tıp fakültelerindeki doktor adaylarının sayısına bakıldığında ise durum ümit verici. Son 10 yıldır tıp fakülteleri yılda yaklaşık 5 bin mezun veriyor. Bu son üç yıldır biraz artmış durumda. Son üç yıldır tıp fakültelerine kayıt yaptıran öğrenci sayısı her yıl bin kişi artıyor. Geçen yıl 8 bin 500 kişi fakülteye girmiş. Şu anda toplam tıp eğitimi gören öğrenci sayısı (tüm sınıflarda) 45 bin.
İki yılda 4 bin kişi alacağız
Şu anda 18 hastanede hizmet veren Universal Hastaneler Grubu'nun Genel Müdürü Dr. Mahir Turan, bunların 13'ünün şu anda faal durumda olduğunu, beşinin ise yıl sonuna kadar Cizre, Kuşadası, Adana, Bursa ve Arnavutluk'ta faaliyete geçeceğini söylüyor. 2011 sonuna kadar yatak sayısının 2 bine ulaşacağını anlatan Turan, büyüme planlarına istihdamın da dahil olduğunu belirtiyor. "Önümüzdeki iki yıl içinde yurtiçindeki hastanelerimizde 450'si doktor olmak üzere 4 bin sağlık personelini işe alacağız. Ancak eleman bulmakta sıkıntı çekiyoruz. Yurtdışından doktor almamız da yasal olarak mümkün değil. Biz de yüzümüzü yurtdışında ihtisas yapan Türk doktorlara çevirdik" diyor Turan. Turan, Türkiye'de doktor ihtiyacının 200 bin olduğunu iddia ediyor. Tıp fakültelerindeki öğrenci sayısına bakıldığında bu ihtiyacın mevcutlarla karşılanamayacağını gördüklerini ve iki hedef grup belirlediklerini anlatan Turan sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bir grup yurtdışında ihtisas yapan Türk doktorlar ki bunların gelip diplomalarının denkliğini belgelemeleri gerekiyor. İkinci grup ise Türkiye'de ihtisas yapan yabancı uyruklu doktorlar. Bu kişiler de bizim için önemli bir insan kaynağı ancak mevzuat çalıştırılmalarına izin vermiyor. Bu iki grupla ilgili bir formül düşünülmesi zorunlu."
Maliyetin yarısı personele
Dr. Mahir Turan, yeni açacakları hastaneler ve mevcutlar için bir yılda 10'larca transfer yaptıklarını ve çok ünlü doktorları ekipleriyle bünyelerine kattıklarını söylüyor. Her yeni açılan hastanenin maliyetinin yüzde 50'den fazlası personele gidiyor. Oturmuş hastanelerde ise bu oran yüzde 30'larda. Ünlü doktorlar ise transfer olurken en son fiyata bakıyor. Daha çok yeteneklerini kullanabileceği teknik ve personel donanımı olup olmadığına dikkat ediyorlar.