Yerli ilaç firmaları teker teker satılıyor

İLAÇ sektörünün önde gelen şirketlerinden Abdi İbrahim İlaç Sanayi CEO’su Candan Karabağlı, ilaç sektöründe son dönemde sıkça yaşanan yabancılara satışı fiyatlardaki indirim politikasına bağladı. Sektörün mağdur vaziyette olduğunu vurgulayan Karabağlı, “Yazılmış çizilmiş kurallar vardı. Euro kuru, 1.90-1.95’te sabitlenmişti. Şimdi kur 2.30-2.35’te seyrediyor. İndirimler de ortada. Bıçak kemiğe dayandı. Firmalar teker teker satılıyor. En son Mustafa Nevzat gitti” diye konuştu.

ABD’nin, Boston kentinde düzenlenen Uluslararası Biyoteknoloji Fuarı’nda (Biotech) sorularımızı yanıtlayan Karabağlı, ilaç fiyatları konusunda büyük bir sıkıntı olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Geçen yıl yüzde 25-30 civarında bir kur artışı oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) kendi koyduğu kurala göre bu kur farkını vermesi gerekiyordu. Maalesef SGK bu kur farkını vermedi ve bu ilaç sanayinde çok ciddi bir soruna yol açtı. Kendi koyduğu kuralı uygulamamak doğru değil. Kur düşseydi bu uygulanacaktı, kur arttığı zaman da uygulanmalı. Sanayiye sadece kurdan 1.5-2 milyar dolarlık yük geldi. Bu farkın kesinlikle verilmesi gerekiyor.”

En ucuz ülkeden biri

İlaç fiyatlarının dünya ortalamasının altında seyrettiğini, Avrupa’nın da çok altında kaldığını belirten Karabağlı, şunu söyledi: “2009 yılının sonunda yüzde 20 civarında, 2010’un ve 2011’in sonunda yüzde 10 civarında bir indirim yapıldı. Artık bıçak kemiğe dayandı. Yerli firmalar teker teker şirketlerini satmaya başladılar. Böyle olunca yerli sanayinin gelişmesine çok ciddi bir fırsat bırakmamış oluyoruz. Şu anda fiyatlar dünya ortalamasının çok altında. İlaçta dünyada en ucuz ülkelerden biri haline geldik.”

Yabancı bekleyebiliyor

Sektörde karlılığın tek haneli rakamlara gerilediğine dikkat çeken Karabağlı, bahsettiği tabloya rağmen yabancıların niye Türkiye’ye gelmek istediğini ise şu sözlerle açıkladı: “Sermaye güçleri var. ‘Bir gün kurallar değişecek’ diye bekleyebilecek durumdalar. Türkiye çok önemli bir pazar. Türkiye’nin demografik yapısına bakıldığında yüzde 60’ı 30 yaşın altında ve büyüyen bir nüfus var. Bu nüfus yaşlanacak. Ortalama yaşam süresi 73’e çıktı. Bu süre daha da uzayacak. Değişen yaşam tarzına bağlı olarak bir takım kronik hastalıklar artacak. Dolayısıyla Türkiye’yi çok dinamik ve büyüyecek bir pazar olarak görüyorlar.”

15 yılda piyasada

Bir ilaca yatırım kararı alındığında orjinalde 10 yıl, jenerikte 3-4 yıl sonra piyasaya sürülebildiğini söyleyen Karabağlı, şöyle konuştu: “Orjinal ilaca 800 milyon dolarla 1.5 milyar dolar arasında yatırım yapıyorsunuz ve 15 yıl sonra ilacınız piyasaya çıkıyor. Yatırımcı olarak büyük risk alıyorsunuz. 20 yıllık bir patent süresi veriliyor, bu sürede bu ilaçtan yatırımınızı geri almaya çalışıyorsunuz. Devlet ilaca baktığında bu yatırım kısmını görmek istemiyor.”

Kısa listeyle 30 görüşme

BOSTON’da düzenlenen Biotech’te stand açan Abdi İbrahim’in yoğun ilgi gördüğünü söyleyen CEO Candan Karabağlı, “Yoğun görüşme talabi geldi. Sektörü dünyada iyi takip ettiğimiz için kısa liste oluşturduk ve görüşeceğimiz firma sayısını 30’a indirdik” dedi.

Yerli şirketlerin finansman şansı yok

TÜRKİYE’nin, Çin, Hindistan, Güney Kore, Meksika gibi büyüme potansiyeline sahip pazarlar içerisinde değerlendirildiğini belirten Candan Karabağlı, “Onun için yabancı firmalar Türk şirketlerini satın alarak, ilerde olaylar düzeldiği zaman bunu finansman ederim diye bakıyor. Ancak yerli şirketlerin böyle bir finansman şansı yok” diye konuştu.

Teknoloji transferine katkısı yok

ABDİ İbrahim olarak kendilerinin uluslararası piyasalara açılmaya çalıştıklarını bildiren Candan Karabağlı, bunun da yatırım, sermaye ve uzun soluklu bir bakış açısı getirdiğini belirtti. Karabağlı, sektöre yönelik satın almaların cari açığa olumlu katkı sağlayabileceğini, ancak Türkiye’ye teknoloji transferine yönelik bir katkısı olmayacağını savundu. “Bunun bir teknoloji transferi olmadığını bilmekte fayda var” diyen Karabağlı, bu satın almaların Türkiye pazarına ve civardaki pazarı elde etmeye yönelik bir çalışma olduğunu söyledi.


Liderliğin devamı için biyoteknolojide olmak şart

SEKTÖR lideri olduklarını hatırlatan Candan Karabağlı, “Ama liderliğe devam etmek için biyoteknolojiye girmek zorundayız” dedi. Biyoteknolojik ilaçların mevcut pazar büyüklüğünün 240 milyar dolar olduğunu söyleyen Karabağlı, Türkiye’nin patent mevzuatını geç geliştirdiği için gelecek 10 yılda önemli bir pazara dönüşeceğini söyledi. Karabağlı, “10 yıl içinde patent süreleri sona erdiğinde çok büyük bir fırsat doğacak” diye konuştu.

ABD’ye biyolog yetiştirmişiz

ABDİ İbrahim Ar-Ge Direktörü Ferhat Farşi, Türkiye’de firmaların biyoteknolojiye ilgisi arttıkça ABD’de bu alanda çalışan Türklerde de iş başvuruları geldiğini anlattı. “Biz de çok iş başvurusu alıyoruz” diyen Farşi, “Tersine bir beyin göçü söz konusu. Eskiden Türkiye’de akademik alandan başka bir yerde iş bulamıyorlardı. Son 15-20 yılda biyolog ve mikrobiyologları ABD’de yetiştirmişiz” dedi.