MEDİMAGAZİN - Yeni bir araştırma, mikrootofajinin, hasar görmüş lizozomların onarılmasında ve yaşlanma sürecini yavaşlatmada kritik bir rol oynadığını gösteriyor. Bu süreç, hücrelerimizin sağlıklı kalmasını sağlayarak yaşlanmayı önlemeye yardımcı oluyor.
Mikrootofaji nedir?
Mikrootofaji, hücrelerdeki işlevini yitirmiş veya gereksiz hale gelen bileşenleri parçalayan düzenlenmiş bir süreçtir. Lizozomların sık sık hasar görmesi ve bu durumun hızlandırılmış yaşlanma ile kısaltılmış ömürle ilişkilendirilmesi, araştırmacıları bu onarım mekanizmalarını anlamaya yönlendirdi.
STK38 ve ESCRT makinesi
Araştırmacılar, lizozomal hasar yanıtı için hayati öneme sahip olan Serin-treonin kinaz 38 (STK38) adlı bir protein keşfettiler. Bu protein, lizozomların onarılmasında yer alan “endozomal sıralama kompleksi gerektiren taşıma (ESCRT) makinesi” ile birlikte çalışıyor. STK38'in, hasar görmüş lizozomlara VPS4 proteinini çektiği ve ESCRT makinesinin onarım sürecinin sonunda sökülmesinde kritik olduğu bulundu.
GABARAP proteini ve lizozomal onarım
Araştırmada, lizozomal onarım sürecinde GABARAP proteinlerinin de önemli bir rol oynadığı belirlendi. Bu proteinlerin, lizozomların hasar gördüğünde ESCRT makinesinin ilk adımda işe yaraması için gereken non-kanonik lipidasyon işlemi içinde kilit bir rol oynadığı keşfedildi.
Sağlıklı yaşlanma ve tedavi potansiyeli
Mikrootofajinin düzenleyicilerinin eksikliğinin, hücrelerin yaşlanma hızını artırdığı ve C. elegans solucanlarında ömrü kısalttığı gösterildi. Hem STK38 hem de GABARAP proteinlerinin evrimsel olarak korunmuş rolleri, bu yolakların lizozomal bütünlüğü, sağlıklı hücresel işlevi korumada ve hücresel yaşlanmayı önlemede önemini gösteriyor. Bu çalışma, sağlıklı yaşlanmayı artırmak için yeni yollar sunuyor ve yaşla ilgili hastalıkların tedavisinde büyük terapötik değere sahip olabilir.
