İlaç, MR, bir de tam kan tahlili… Performansın reçetesi

Sık sık hastaneye giderek reçete düzenlettiren 2 milyon civarındaki aileyi ‘ilaç tüketimi’ konusunda bilgilendirecekmiş Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK). Bununla görevli özel ekipler kuracakmış. Çünkü ilaca yılda üç aşağı beş yukarı 16 milyar lira ödüyor.

Tedaviye yaptığı toplam harcamanın yüzde 30’una denk geliyor bu kalem. Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki oran yüzde 15. Fuzuli MR ve film benzeri tetkiklerin de kurumu büyük zarara uğrattığını söylüyor SGK Başkanı Fatih Acar. Devletin sağlık gideri 2001’de 4,5 milyar lira idi. 10 yılda 42 milyar liraya ulaştı. 2012’nin ilk yarısında 22,3 milyarı buldu. İlacın payı 7,1 milyar. Yıl sonunda 14 milyarı aşacağı tahmin ediliyor ilaç masrafının. “Hızlı artışın sebebi nedir?” sorusunun şeklî cevabı şöyle: Reçete miktarı 2007’de 270 milyon iken, 2011’de 306 milyon 461 bine çıktı. Bu yılın ilk beş ayındaki veri 148 milyondu. Ama asıl soru şu: “Reçeteler niçin çoğalıyor?”  Cevaba geçmeden evvel dilerseniz birkaç istatistik aktaralım SGK’dan: 39 milyon kişi bir yıl zarfında 1 ile 10 defa arasında polikliniklerin kapısını çalıyor. İnanamayacaksınız belki; 7,8 milyon vatandaşın vizite sayısı 11-50 diliminde. TC kimlik sahiplilerden 35 bini 51-100; bin 232’si 101-200 bandında. 150 SGK’lıysa artık sınır tanımıyor; neredeyse her gün doktor karşısında. Ürkütücü tablo aslında bir sonuç. Sebep: Performans sistemindeki garabetler… Hastalara onları yeterince ikna edecek, rahatsızlıklarını saptayacak kadar zaman ayrılamaması. Mecburen hekimler ya ilaç yazarak ya da görüntüleme ve tahlil türü tetkik isteyerek rahatlatıyor muhatabını. Tabii ki kendini de… Neye dayanarak “Sende hiçbir sorun yok.” diyebilir ki… Vizitedekinin sayısal değerlerine muhtaç ve mecbur… Öte yandan tansiyon ve kolesterol türü kronik haller de tam teşhisten uzak… Bunlara dair raporların önemli bölümü hakikatle örtüşmüyor. Hazırladığı kitap ve dokümanlarla yaklaşık 8 milyona “Aşırı ilaç kullanımı şifa yerine zarar getirir. Gereksiz film ve MR sağlığınızı bozar. Dünyada her yıl ilaçlara bağlı nedenlerle 1 milyondan fazla insan ölmektedir. Vs…” diyecekmiş, SGK… Koruyucu tıp kampanyası problemi baştan çözmez mi?