Sigara yasağı hem sağlığa hem ekonomiye yaradı

RİZE-Prof. Dr. Dağlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, komitenin 1995 yılında Türkiye'deki sigara mücadelesinin eş güdüm halinde yapılması amacıyla kurulduğunu, kamu kurumlarının yaptığı yönetmelik ve kanunları daha yararlı hale getirmeye yönelik çalışmalar yaptıklarını söyledi.

     Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi'nde 30 dernek ve vakıf ile 8 kamu kurumu bulunduğunu, sivil toplum kurumlarının asli, kamu kurumlarının ise danışman üyeler olduğunu ifade eden Dağlı, ''2009 yılı Temmuz ayında çıkan 4207 sayılı Tütün Maddelerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunu dünyada 6, Avrupa'da 3. ülke olarak uygulamaya başladık'' dedi.

     Dünyada sigara yasağını uygulamaya çalışan ülkelerde sigara endüstrisi ve sigara firmalarının müthiş bir antipropaganda yaptığını kaydeden Prof. Dr. Dağlı, ''Kendileri yapamadığı için aracılar bularak yapıyor. Bunlar da genellikle restoran, kahvehane, turizmciler reklamcılar gibi kurumlar oluyor. İtiraz savları da aşağı yukarı tüm dünyada aynı. Bunları önceden bildiğimiz için bununla ilgili kanun çıkmadan önce sağlık kanıtı, ekonomik kanıtı, işletmelerin zarar etmeyeceği yönünde çalışma yaptık'' dedi.
     Araştırmaları sırasında sigara firmalarının 1995 yılında Türkiye'de kapalı alanlarda sigara içilmesinin yasaklanması yönünde kanun çıkması halinde yapmayı planladıkları eylem planına ulaştıklarını anlatan Dağlı, ''Bu eylem planında otelcileri, turizmcileri harekete geçirme, işbirliği yapma, kanuna nasıl karşı çıkacaklarını anlatma gibi konular işleniyor. Kahvehanelerle ilgili ayrı bir madde var. Yani sigara endüstrisi, kanuna karşı eylem planını 1995 yılında yapmış. Gazetelere defalarca yanlış bilgiler verdiler. 'Sigara yasağı sigara içme vergisi almak için çıkartıldı' şeklinde yazılar yazdırıldı'' diye konuştu.
     
     -1942 YILINDA MİLLİ EĞİTİM BAKANI YÜCEL SİGARAYI YASAKLAMIŞ-
     
     ABD'de 1952 yılında sigaranın kanserle ilişkisinin ispat edildiğini, 1960'larda ise sigaranın zararları konusunda raporlar hazırlandığını vurgulayan Prof. Dr. Dağlı, sözlerini şöyle sürdürdü:
     ''Bugün hala zararı ispat edilmiş bir ürünün satılmasını azaltmaya çalışıyoruz. Herhangi bir başka ürün, tesadüfen bir kişiyi öldürse o ürün toplatılır. Bu nedenle sigarada yapılması gereken tamamen kaldırılmasıdır. Biz şu anda sıkıştırmaya çalışıyoruz.
     Türkiye'de 1942 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, bir radyo konuşmasında Milli Eğitim'de sigarayı yasakladığını ilan etmişti. Konuşmasında çocuklara, gençlere sigaranın zararlarından bahsetmişti. Demek ki o inisiyatif varmış. Ama aradan geçen zamanda bunun üzeri kapatılmış. Daha fazla vakit kaybetmeye lüksümüz yok. Çünkü sigara nedeniyle yılda ortalama 100 bin kişi ölüyor. Kaybettiğimiz bütün zaman, daha fazla insanın ölmesi demek. Dolayısıyla bu işi kökünden çözmeliyiz.''
     
     -SİGARA YASAĞI İLE 4 MİLYAR TASARRUF SAĞLADI-
     
     Prof. Dr. Elif Dağlı, sigara yasağının uygulamaya konulması sayesinde 2010 yılında bir önceki yıla göre 14 milyar adet daha az sigara içildiğini belirterek, şunları söyledi:
     ''Bu da sigara içen insan başına 41 paket daha az sigara içilmesi anlamına geliyor. Bu çok yüksek bir sayı. Hiçbir reçete ile bütün doktorlar bir araya gelse bunu sağlayamazdı. Bunun bir de mali boyutu var. 14 milyar adet daha az sigara içilmesi, bir yılda 4 milyar lira tasarruf ettiğimiz anlamına geliyor.
     Sigaraya yılda 25 milyar liraya yakın para harcanıyordu. Şimdi bundan 4 milyar lira azaldı. Son dönemde sigara vergisi de yüzde 78'e çıkartıldı. Böylece 2010 yılında daha az sigara içilmesine rağmen, bir önceki yıla göre 4 milyar lira daha fazla vergi alındı. Yani doğru politikalarla bir yılda 8 milyar lira kazandık.''
     
     -HASTANELERİN ACİL SERVİSLERİNE YAPILAN BAŞVURULAR AZALDI-
     
     Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, kapalı alanlarda sigara içilmesinin yasaklanması sayesinde insanların sağlığında da çok önemli gelişmeler olduğunu vurgulayarak, ''2010 yılında İstanbul'daki hastanelerin acil servislerine yapılan başvuruları incelediğimizde, bir önceki yıla göre sigara ilişkili hastalıklar nedeniyle yapılan başvurularda yüzde 20, kalp krizi nedeniyle yapılan başvurularda yüzde 30.3, astım nöbetlerinde yüzde 18.5, solunum yolu enfeksiyonlarında yüzde 20 azalma olduğunu tespit ettik. Bu sayede tedavi giderlerinde de azalma oldu. Ancak bunun mali analizleri daha tam olarak yapılmadı'' diye konuştu.
     Toplumun, kanunun zararı olmadığını öğrendiğini kaydeden Dağlı, ''Kahvehaneler batacak, iş yerleri kapanacak' deniyordu. Ama tam tersi oldu. Restoranlarda ödenen vergi, istihdam sayılarında eskiye göre azalma yok, artış var. İş yerleri kapanmadı ama sigara tüketimi azaldı, sağlık iyiye gitti, para kazanıldı. Bu kadar iyi sonuçlar varken kimse artık 'geri dönelim, birine daha kap krizi geçirtelim' diyemez'' dedi.
     
     -HEDEF 2023 YILINDA SİGARANIN SATIŞININ TAMAMEN YASAKLANMASI-
     
     Başbakan Erdoğan'ın kanunu desteklediğini, üzerinde çok fazla durmaması halinde kanunun bu şekilde çıkamayacağını, daha esnek olabileceğini kaydeden Dağlı, şöyle dedi:
     ''Türkiye yasağı 6. ülke olarak uygulamıştı. Şu anda ise dünyada kapalı alanlarda sigara yasağı uygulayan ülke sayası 31'e çıktı. Biz kanunu çıkarttıktan sonra Azerbaycan, Mısır, Bosna Hersek, Ukrayna, Taylant'tan sivil toplum örgütleri, Meclis üyeleri ile birlikte gelip bizden bilgi aldılar. Türkiye'nin etrafındaki tüm ülkeler bizden bilgi aldı. Türkiye'nin kararı, çevre ülkelerin kararında etkileyici oluyor. Türkiye Orta Doğu ve Orta Asya'yı önemli oranda etkiliyor. Son yapılan değerlendirmede Avrupa'da kanunun fiyat, reklam politikaları gibi konularda en iyi uygulandığı 4. ülke olduk. Bundan sonra eksikliklerimizi düzeltmemiz lazım. Hedefimiz 2023 yılında ülkemizde sigaranın satışının tamamen yasaklanması. Finlandiya 2050 yılında, Yeni Zelanda da 2030 yılında sigarayı yasaklayacaklarını açıkladılar. Avustralya'da da 2023 yılında yasaklamadan sigara içilmesinin sıfırlanacağını öngörülüyor. Çünkü çıkartılan kanun düşüşü o kadar hızlandı ki yasaklamadan sigaranın sıfırlanacağını söylüyorlar. Bu hızda devam ederse 2023 yılında sigara içilmesi sıfırlanıyor.
     Geçmiş yıllarda kapalı alanlarda sigara içilmesinin yasaklanmasını görmeye ömrümüz yetmez diye düşünüyorduk. Ama bu başarıldı. Önümüzdeki yıllarda da yasaklanacağına inanıyoruz. Elbetteki yasak olunca birden bire kaybolmayacak. Finlandiya'da sigaranın satılmasının yasaklanmasının ardından ülkede sigara satılmayacak. Sigara bağımlısı olduğunu ispat edenlere reçete ile başka ülkeden getirtme hakkı verilecek. Bir süre sonra sigara yasağının bütün ülkelerde olacağını sanıyoruz. Çünkü müşterilerinin yarısını öldüren bir üründen bahsediyoruz.''