Dünya Sağlık Örgütü tarafından COVID-19 olarak isimlendirilmiş ve hâlen tüm dünyayı etkisi altına almış olan koronavirüs kaynaklı enfeksiyon hakkında her gün yeni gelişmeler yaşanıyor. Bireysel koruma önlemlerinin ön planda olduğu, hasta sayısının artmasını önlemek için mümkün olduğu kadar evlerde yaşamın devam ettiği bu zor dönemde, Sağlık Bakanlığının girişimiyle, beslenme ve diyetetik bölümlerinin hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi’nin önerileri ve Türkiye Diyetisyenler Derneği’nin Koronavirüs (Covid-19) Hakkında Beslenme Önerileri tarafından altı çizilen konulardan biri de beslenmenin önemidir.
Vücudumuzun fonksiyonlarını düzgün bir şekilde gerçekleştirmesi için dengeli bir diyet sağlıklı yaşam için son derece önemlidir. Vitamin D veya yağ asitleri gibi bazı gıdaların bağışıklık sistemini düzenleyici etkileri olduğu bilinmektedir.1
Vücudumuzda üretilemeyen, diyetle almak zorunda olduğumuz esansiyel yağ asitleri pek çok metabolik fonksiyonda rol oynar. Etkilerini, kendileri veya eikozanoidler aracılığı ile gösteren yağ asitlerinin yararlı etkilerinin ortaya çıkması için omega 3/omega 6 dengesinin sağlanması önemlidir.2,3
Batı diyetleri, tahıllar ve bitkisel yağlar açısından zengin bir beslenme şeklidir ve bu diyette bulunan gıdalarda omega 6 yağ asidi miktarı yüksek, omega 3 miktarı düşüktür. Olması gereken omega 6/omega 3 yağ asidi oranı 1:1 iken, bu oran Batı diyetlerinde 20:1 veya daha fazladır.4
İmmün sistemimizin güçlü olmasının hayati önem taşıdığı bugünlerde, yağ asidi dengesinin de önemi artmıştır. Bugüne kadar yapılmış pek çok çalışmada; metabolik hastalıklarda, gebelerde, obezlerde, kanser hastalarında yararlı etkileri gösterilmiş omega 3 yağ asitleri, anti-enflamatuar etkileri nedeni ile şiddetli enflamasyonda etkileri gösterilmiştir, Omega 3 yağ asitlerinin immün sistemi düzenlenleyici etkileri bildirilmiştir.1,3-8
Sonuç olarak; beslenme rejimimize soğuk deniz balıklarını haftada 2 porsiyon olmak üzere dâhil etmek veya omega 3 desteklerinden faydalanmak özellikle bu dönemde iyi bir seçenek olabilir.
Omega 3 preparatını seçerken Sağlık Bakanlığı onaylı olan ürünleri tercih etmek yerinde olacaktır.
Omega 3 yağ asitlerinin farklı immün sistem hücreleri üzerindeki etkilerinin bazılarıları
|
Hücre tipi |
Etki |
|
Makrofajlar |
Sitokinleri azaltır Fagositozu artırır |
|
Nötrofiller |
Migrasyonu azaltır Fagositozu artırır |
|
Eozinofiller |
İnfiltrasyonu azaltır |
|
Bazofiller |
Aktivasyonu azaltır |
|
Mast hücreler |
Aktivasyonu azaltır |
|
B hücreler |
IgM üretimini artırır |
1. Gutiérrez S, Svahn S, Johansson ME. Effects of omega-3 fatty acids on immune cells. Int J Mol Sci 2019;20(20):5028. PMID: 31614433.
2. Saini RK, Keum YO. Omega-3 and omega-6 polyunsaturated fatty acids: dietary sources, metabolism, and significance-a review. Life Sci. 2018;203:255-67. PMID: 29715470.
3. Freitas RDS, Campos MM. Protective effects of omega-3 fatty acids in cancer-related complications. Nutrients. 2019;11(5):945. PMID: 31035457.
4. Simopoulos AP. An increase in the omega-6/omega-3 fatty acid ratio increases the risk for obesity. Nutrients. 2016;8(3):128. PMID: 26950145.
5. Stella AB, Cappellari GC, Barazzoni R, Zanetti M. Update on the impact of omega 3 fatty acids on inflammation, insulin resistance and sarcopenia: a review. Int J Mol Sci. 2018;19(1):218. PMID: 29324650.
6. Lee HS, Barraza-Villarreal A, Hernandez-Vargas H, Sly PD, Biessy C, Ramakrishnan U, et al. Modulation of DNA methylation states and infant immune system by dietary supplementation with v-3 PUFA during pregnancy in an intervention study. Am J Clin Nutr. 2013;98(2):480-7. PMID: 23761484.
7. Sorenson LS, Thorlacius-Ussing O, Rasmussen HH, Lundbye-Christensen S, Calder PS, Lindorff-Larsen K, et al. Effects of perioperative supplementation with omega-3 fatty acids on leukotriene B4 and leukotriene B5 production by stimulated neutrophils in patients with colorectal cancer: a randomized, placebo-controlled intervention trial. Nutrients. 2014;6(10):4043-57. PMID: 25268838.
8. Calder PC. Marine omega-3 fatty acids and inflammatory processes: effects, mechanisms and clinical relevance. Biochim Biophys Acta. 2015;1851(4):469-84. PMID: 25149823.
9. Chen HS, Wang S, Zhao Y, Luo YT, Tong HS, Su L. Correlation analysis of omega-3 fatty acids and mortality of sepsis and sepsis-induced ARDS in adults: data from previous randomized controlled trials. Nutr J. 2018;17(1):57. PMID: 29859104.
