Brezilya’da yürütülen ve 12.772 orta yaşlı yetişkini kapsayan araştırmaya göre, aspartam, sakarin, asesülfam-K, eritritol, ksilitol ve sorbitol gibi yapay tatlandırıcıları yüksek miktarda tüketen kişilerde, bellek ve bilişsel becerilerdeki gerileme %62 oranında daha hızlı gerçekleşti. Bu durum, yaklaşık 1.6 yıl ekstra beyin yaşlanmasına denk geliyor.
Araştırma, Neurology dergisinde yayımlandı ve özellikle diyabet hastalarında tatlandırıcıların olumsuz etkilerinin daha belirgin olduğunu gösterdi.
En çok risk altındakiler 60 yaş altı ve diyabetli bireyler
Çalışmada, tatlandırıcı tüketimi en yüksek olan gruptaki bireyler, özellikle 60 yaş altındaysa, sözel akıcılık ve genel bilişsel becerilerde daha hızlı kayıp yaşadı. Araştırmacılar, 60 yaş üstünde benzer bir bağlantı saptamadı.
Diyabetli katılımcılarda ise risk daha da yüksekti. Araştırmacılar, bunun nedeninin diyabetlilerin tatlandırıcıları şeker yerine daha sık tercih etmesi olabileceğini belirtiyor.
Tatlandırıcıların kaynağı: Diyet içecekler ve işlenmiş gıdalar
İncelenen tatlandırıcılar en çok şu ürünlerde bulunuyor:
- Diyet sodalar ve aromalı sular
- Enerji içecekleri
- Yoğurtlar
- Düşük kalorili tatlılar
Araştırmaya göre, en yüksek tüketim ortalama 191 mg/gün ile kaydedildi. Bu miktar, aspartam için bir kutu diyet kolaya denk geliyor.
“Şeker alternatifi sağlıklı olmayabilir”
Çalışmanın yazarı, São Paulo Üniversitesi’nden Prof. Dr. Claudia Kimie Suemoto, “Düşük kalorili tatlandırıcılar genellikle şekerin sağlıklı alternatifi olarak görülüyor. Ancak bulgularımız, uzun vadede beyin sağlığına olumsuz etkilerinin olabileceğini düşündürüyor” dedi.
Araştırmacılar, elma püresi, bal, akçaağaç şurubu veya hindistancevizi şekeri gibi alternatiflerin incelenmesi gerektiğini vurguladı.
Sınırlamalar ve gelecek çalışmalar
Bilim insanları, çalışmanın tatlandırıcıların doğrudan neden olduğunu kanıtlamadığını, yalnızca güçlü bir bağlantıya işaret ettiğini belirtti. Ayrıca, katılımcıların kendi beslenme kayıtlarını beyan etmesi nedeniyle raporlamada hatalar olabileceğine dikkat çekildi.
Çalışma, Brezilya Sağlık Bakanlığı ve Ulusal Bilim ve Teknoloji Konseyi tarafından desteklendi.
