Ben meslek hayatımın yarıdan çoğunu acillerde geçirmiş ve geçirmekte olan bir sağlıkçıyım. Acil Tıp dünyasına başlama isteğim ta internlik zamanından ki henüz Türkiye’ye bu branş geleli 1-2 yıl olmuştu. Şimdi henüz çalışırım diyebiliyorum ve severek tüm zorlukları kaldırmaya çalışıyorum. Ama ola ki çok kötü bir tecrübe yaşarım veya sağlık problemim olur, o zaman emekli olmayı yeğlerim yaşımı beklemeden.
Türkiye’de bir tek radyologlara yıpranma payı ve izni ve emeklilik hakkı verilmiş durumda. Oysa hiçbir radyolog uzman ayda en az 4-5 gecesini acil servis gibi kaotik ortamda ve en anlaşılmaz hastaların durumunu çözmekle uğraşmıyor. Yıpranması yüksek ve ilgili yasalarda özellikli diye bildirilen ve ek ödeme yapılan bölümlerde doktorlar hep dışlanmıştır (anestezi-yoğunbakım-dializ gibi). Burada amaç gelir dengesi getirmek olmuş olabilir. Ama günümüzde doktorun extra, hele de bir acil tıp uzmanının ikinci bir işte çalışma imkanı olamayacağı gibi bireysel olarak dalında yapabileceği bir ek iş de yoktur.
Çalışması boyunca hem sosyal açıdan madur olup eşi ve çocuklarıyla geçirdiği gecelerden mahrum kalmakta, tatillerini ve bayram izinlerini büyük ölçüde vazife başında geçirmekte hem de hata riski yüksek olan bir işte yıpranma moral ve fizik olarak hat safhada gerçekleşmektedir.
Bir bayan acil tıp doktoru çalışması boyunca hamile kalmaktan veya hamileliğini tamamlayabilme ve sonrasında bebeğine gereken ilgiyi gösterebilmekte diğer meslektaşlarından daha fazla zorlanmakta, şiddete de daha fazla maruz kalmaktadır.
Acillerde şiddet görme ve zamane terörist eylemleri de olası olarak dikkate alırsak, iş güvenliği de yıpranma payını artıran en önemli faktörlerdendir. Özlük hakkı olarak en az radyologlara verilen hakları hak ettiğimizi düşünüyorum. Bunun karşılığı acil çalışanına sürekli ve diğer meslektaşları süresiyle aynı muameleyle emeklilik vermek değil, erken emeklilik hakkı vermek olabilir. Nitekim bir acilci ne kadar iyi olursa olsun sürekli olaylı geçen bir meslek ortamında bir gün mutlaka ‘burn out’ dediğimiz tükenme sendromuna girebiliyor ve sonu fark edilmezse ölüme varabiliyor (öz kıyımlar içinde en yüksek meslek grubunda acilciler gelmekte). 50-60’şında bir cerrah poliklinikte hasta bakmaya devam edebilir. Ama acil tıp uzmanı bir hekim veya hemşire hastaya gereken müdahaleyi yapmakta gecikebilir, aynı atak ve becerileri sergileyemez.
Dolayısıyla yıpranma payı yüksek olan bu grup sağlıkçılara erken emeklilik hakkı verilmelidir. Bunun bir daha ve öncelikli konulara dahiliyetle ele alınması acil servis kalitesini de artıracaktır.
Saygılarımla
Uz. Dr. Feriyde Çalışkan Tür