Portekiz'de sağlık hizmetlerinin geleceği tartışılıyor

Avrupalılar, devletin sağladığı ücretsiz sağlık hizmeti imkanlarıyla hep gurur duyar. Ancak bu sistem, Avrupa hükümetlerinin karşı karşıya olduğu nakit sıkıntısı nedeniyle tehdit altında. Portekiz’de de herkese ücretsiz sağlık hizmeti sunmaya devam edilip edilemeyeceği tartışılıyor.

Portekiz’de birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi yüksek kaliteli ve ücretsiz sağlık sistemi uygulanıyor. Ancak Portekiz ekonomisini kurtarmak için hazırlanan plan hükümet harcamalarında kesintiyi şart koşuyor. Şimdi hastaneler elemanlarını işten çıkarıyor, maaşlarda kesinti yapıyor. Muayene ücretleri artıyor.

1970’li yıllarda diktatörlük sonrası Portekiz’de sağlık sistemini kuran isimlerden biri olan zamanın bakanı Antonio Arnaut şimdi avukatlık yapıyor. Arnaut, kesintilerden de hiç memnun değil: ”Ulusal Sağlık Sistemi’nin geleceği beni kaygılandırıyor. Bunun nedeni Portekiz’in karşı karşıya olduğu ekonomik güçlükler değil. Esas kaygım, sağcı hükümetle ilgili. Ulusal Sağlık Sistemi’ni yok etmek için ideolojik bir proje başlatıldı. Ulusal Sağlık Sistemi, Avrupa Sosyal Modeli’nin bir parçası.”

Portekizliler Arnaut’un kurduğu sistemden çok yararlandı. 40 yıl önce Portekiz’de bebek ölüm oranı 20’de birken şimdi bu oran 300’de bir. Aynı süre içinde ortalama yaşam süresi 12 yıl uzadı. Peki 7 buçuk milyar euroluk bu sağlık sisteminden bir milyar euro kesildiğinde bu başarı öyküsüne ne olacak?

Lizbon’daki Nova İşletme Okulu’ndan Profesör Pedro Barros çok kötümser değil. Uzman, tasarrufun üçte ikisinin ilaç fiyatları ve sağlık elemanlarının maaşları düşürülerek sağlanacağını, sağlık hizmetlerinin çok etkilenmeyeceğini söylüyor: ”Herkes masrafları hükümet tarafından karşılanan, büyük çoğunluğu ücretsiz sağlık sistemi istiyor. Şimdi sağlık hizmetlerinin nasıl sağlanacağı tartışılıyor. Özel şirketler mi bu hizmeti verecek, kar amacı gütmeyen kuruluşlar mı bilmiyoruz.”

Portekiz’de bazı özel sağlık kuruluşları hükümet adına hastane işletmeye başladı.

Ülkede özel sektör giderek büyüyor. Bu klinik, dünyanın en büyük yüz ameliyatı merkezlerinden biri. Portekiz’de diş sağlığıyla ilgili hizmetleri devlet karşılamıyor. Kliniğin başkanı Paolo Malo, halkın sağlık hizmetlerine daha çok para harcayacağını söylüyor: ”Bir kamu hastanesine gelen herkese ücretsiz sağlık hizmeti vermemeliyiz. Bu hizmetten sadece belirli bir gelir düzeyinin altında olanlar yararlanmalı. Bu değişiklik eninde sonunda, isteseniz de istemeseniz de yapılacak.”

Portekiz ekonomisi 1970‘lerden bu yana en kötü günlerini yaşıyor. Eğer hükümet harcamalarında kesinti uzun yıllar devam ederse halkın en çok güvendiği sistemlerden biri olan sağlık hizmetlerinde büyük değişiklikler yapılması gerekecek.