Astımdan Korunma Yöntemleri

Pro­fes­yo­nel ola­rak spor ya­pan aler­jik as­tım has­ta­la­rı ol­du­ğu gi­bi geç ta­nı ve ye­ter­siz te­da­vi ne­de­niy­le bir­kaç adım at­mak­la bi­le ne­fes dar­lı­ğı or­ta­ya çı­kan, sık as­tım kriz­le­ri­ne gi­ren ve ha­ya­tı­nı kay­be­den has­ta­lar ol­du­ğu unu­tul­ma­ma­lı­dır. Ka­dı­köy-­Şi­fa ­Ata­şe­hir Has­ta­ne­si Gö­ğüs Has­ta­lık­la­rı Uz­ma­nı Dr. Cen­giz Şen, as­tım­la il­gi­li en önem­li so­ru­la­rı ya­nıt­la­dı.

 
Yay­gın bir has­ta­lık mı?
As­tım dün­ya­da 300 mil­yon, ül­ke­miz­de 3.5 mil­yon ki­şi­yi et­ki­le­mek­te­dir. Her yıl tüm dün­ya­da 250 bin ki­şi as­tım ne­de­niy­le ha­ya­tı­nı kay­bet­mek­te­dir. Ço­cuk­la­rın yüz­de 2-15 ve ye­tiş­kin­le­rin yüz­de 2-5’in­de as­tım has­ta­lı­ğı gö­rül­mek­te­dir.
As­tım ta­nı­sın­da anam­nez ya­ni has­ta­lık ile il­gi­li be­lir­ti­le­rin ne­ler ol­du­ğu ve na­sıl sey­ret­ti­ği çok önem­li­dir. As­tım şüp­he­si olan­lar­da so­lu­num fonk­si­yon test­le­ri, aler­ji tes­ti, ola­sı baş­ka has­ta­lık­la­rı ekar­te et­mek için rad­yo­lo­jik gö­rün­tü­le­me gi­bi in­ce­le­me­ler yap­mak ta­nı ko­nul­ma­sı­na yar­dım­cı olur.

 
Han­gi mes­lek­ler risk­li?
Şi­ka­yet­le­rin ol­ma­dı­ğı dö­nem­de hiç­bir mu­aye­ne bul­gu­su ol­ma­ya­bi­lir ve so­lu­num fonk­si­yon test­le­ri nor­mal çı­ka­bi­lir; so­lu­num fonk­si­yon test­le­ri­nin nor­mal çık­ma­sı ve mu­aye­ne bul­gu­sun ol­ma­ma­sı as­tım ta­nı­sı­nı dış­la­maz. Bu ne­den­le as­tım şüp­he­si olan ki­şi­le­rin uy­gun yön­tem­ler­le ta­kip edil­me­sin­de fay­da var­dır. Fı­rın­cı­lar (un,ami­laz) çift­çi­ler (so­ya to­zu) gü­zel­lik sa­lo­nu ça­lı­şan­la­rı(per­sül­fat), kap­la­ma­cı­lar(ni­kel tuz­la­rı), has­ta­ne ça­lı­şan­la­rı (de­zen­fek­tan­lar),oto­mo­bil bo­ya­ma(eto­no­la­min), ma­ran­goz­lar (odun toz­la­rı se­dir me­şe, çı­nar), gı­da iş­le­me, ipek iş­let­me­ci­li­ği gi­bi bir­çok mes­lek gru­bun­da as­tım ge­liş­me ris­ki mev­cut­tur.
Bronş­la­rı­nızı aç­mak için kul­la­nı­lan ve ge­nel­lik­le ne­fes yo­luy­la alı­nan ilaç­lar kı­sa za­man­da et­ki­si­ni gös­te­re­cek ve da­ha ra­hat ne­fes ala­bi­le­cek­si­niz. An­cak ilaç­la­rı­nı­zı uzun dö­nem kul­lan­ma­nız ge­rek­mek­te­dir; zi­ra as­tım ra­hat­sız­lı­ğın­da ha­va yol­la­rı­nı­zın da­ral­ma­sı­nın ya­nı sı­ra ha­va­yol­la­rı­nız­da il­ti­hap­lan­ma da önem­li­dir. Kul­lan­dı­ğı­mız ilaç­la­rın bir kıs­mı ha­va yol­la­rın­da­ki il­ti­ha­bı gi­der­mek­te­dir. Et­ki­si uzun dö­nem­de or­ta­ya çı­ka­ca­ğın­dan do­la­yı bu tip ilaç­la­rı ne­fes yo­luy­la alır al­maz ne­fe­si­ni­zin ra­hat­la­dı­ğı­nı his­set­me­ye­bi­lir­si­niz. İla­cı­nı­zı kes­me­yin.
Özet­le as­tım te­da­vi­sin­de hem bronş­la­rı­nı­zı açan ve et­ki­si­ni he­men his­set­ti­ği­niz ilaç­lar hem de bronş­la­rı­nız­da­ki il­ti­ha­bı gi­de­ren ve et­ki­si uzun dö­nem­de or­ta­ya çı­kan ilaç­la­rı kul­lan­ma­nız ge­rek­mek­te­dir. İlaç­la­rı­nı­zın er­ken ke­sil­me­si has­ta­lı­ğı­nı­zın iler­le­me­si­ne se­bep ola­bi­le­cek­tir.

 
Te­da­vi­si müm­kün mü?


    Dü­zen­li ola­rak (şi­ka­ye­ti­niz ol­ma­sa bi­le) dok­to­ru­nu­za öne­ri­len ara­lık­lar­la gö­rün­me­li­si­niz.

    İlaç­la­rı­nı­zı dü­zen­li kul­lan­ma­lı; şi­ka­ye­ti­niz ol­ma­sa bi­le dok­to­ru­nu­zun kon­tro­lün­de ilaç­la­rı­nı­zı kes­me­li­si­niz.

    As­tımı te­tik­le­yen aler­ji, en­fek­si­yon­lar, si­ga­ra du­ma­nı, ref­lü, ba­zı ilaç ve be­sin mad­de­le­ri, stres ve ha­va kir­li­li­ği gi­bi et­ken­le­re kar­şı ge­rek­li     ön­lem­le­ri al­ma­lı­sı­nız.

    Be­lir­li ara­lık­lar­la ak­ci­ğer ka­pa­si­te­ni­zin be­lir­len­me­si için so­lu­num fonk­si­yon tes­ti yap­tır­ma­lı­sı­nız.

    Şi­ka­yet­le­ri­niz­de art­ma his­set­ti­ği­niz­de, dok­to­ru­nu­za da­nış­ma­lı­sı­nız.


 

Hastalığın belirtileri nelerdir?

 

Kim­ler­de aler­jik as­tım araş­tı­rıl­ma­lı­dır. Aşa­ğı­da­ki so­ru­la­rı ken­di­ni­ze so­run;
1 Göğ­sü­nüz­de dö­nem dö­nem hı­rıl­tı, hı­şıl­tı ve­ya ıs­lık se­si du­yu­yor mu­su­nuz?
2 Özel­lik­le ge­ce­le­ri ve/ve­ya sa­bah uyan­dı­ğı­nız­da ‘i­nat­çı ök­sü­rü­ğü­nü­z’ var mı?
3 Ök­sü­rük ve­ya ne­fes dar­lı­ğı ne­- de­niy­le uy­ku­nuz bö­lü­nü­yor mu?
4 Ko­şar­ken ve­ya hız­lı ha­re­ket eder­ken ök­sü­rü­yor ya da göğ­sü­nüz­de hı­rıl­tı/hı­şıl­tı se­si du­yu­yor mu­su­nuz?
5 Şi­ka­yet­le­ri­niz mev­sim­le­re gö­re de­ği­şi­yor mu?
6 Si­ga­ra du­ma­nı, ye­mek ko­ku­su, bo­ya ve­ya ağır ko­ku­lar­la kar­şı­la­şın­ca ök­sü­rük, hı­rıl­tı/hı­şır­tı ve­ya ne­fes dar­lı­ğı or­ta­ya çı­kı­yor mu?
7 So­ğuk al­gın­lı­ğı ‘göğ­sü­nü­ze ini­yo­r’ mu ve­ya iyi­leş­me­si 3 haf­ta­dan faz­la za­man alı­yor mu?
8 Bu be­lir­ti­ler or­ta­ya çık­tı­ğın­da her­han­gi bir ilaç kul­la­nı­yor mu­su­nuz? Bu ilaç­tan son­ra ne­fes dar­lı­ğı­nız ra­hat­lı­yor mu?
Yu­ka­rı­da­ki so­ru­lar­dan her­han­gi bi­ri­ne ‘e­ve­t’ ya­nı­tı ver­di­ği­niz tak­dir­de, dok­to­ru­nu­za baş­vu­run. As­tım olup ol­ma­dı­ğı­nızı ne ka­dar er­ken öğ­re­nir­se­niz ileri­de ak­ci­ğer­le­ri­niz­de olu­şa­bi­le­cek da­ha kö­tü ha­sar­lar­dan ken­di­ni­zi o ka­dar er­ken ko­ru­muş olur­su­nuz.