Yeni bir araştırmaya göre, "sonsuza dek kalıcı kimyasallar" olarak bilinen Perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS) daha anne karnındayken sağlığımıza zarar veriyor olabilir.
PFAS adı verilen bu maddeler, gıda ambalajları ve yapışmaz pişirme kapları gibi günlük ürünlerde kullanılan bir grup kimyasaldan oluşuyor. Kolayca bozunmadıkları, çevrede ve vücudumuzda birikebildikleri için "sonsuz kimyasallar" olarak biliniyorlar.
Bilim insanları, insanların kanında, anne sütünde, menide, karaciğerlerinde ve hatta beyinlerinde PFAS tespit etmişti. Bu kimyasalların insan sağlığına zarar verdiğinden şüphelenen bilim insanları, diğer sorunların yanı sıra bu kimyasalları yüksek kolesterol, bazı kanserler ve doğurganlık sorunlarıyla ilişkilendiren çalışmalar yürütüyor.
Yeni araştırma bu listeye yeni bir komplikasyon daha ekliyor: ergenlik döneminde yüksek tansiyon.
Analizde ABD'deki 1000'den fazla çocuk takip edildi. Doğum öncesi PFAS'a maruz kalma düzeylerini belirlemek için doğumdan kısa bir süre sonra alınan anne plazması kullanıldı ve çocuklar 18'inci doğum günlerine kadar doktor kayıtlarıyla eşleştirildi.
Journal of the American Heart Association'da yayınlanan çalışmaya göre, PFAS'a doğum öncesi maruziyet, çocukluğun ilerleyen dönemlerinde, özellikle de gençlik yıllarında yüksek tansiyon riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkilendirildi.
Çalışmanın başyazarı ve ABD'deki Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacı Zeyu Li, bulguların "bu sonsuz kimyasalların ancak doğumdan yıllar sonra ortaya çıkabilecek uzun süreli ve potansiyel açıdan zararlı etkilere sahip olabileceğini" gösterdiğini söyledi.
Çalışma, doğumda daha yüksek PFAS seviyelerine sahip erkek ve siyah çocuklarda yüksek kan basıncı riskinin daha da yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Araştırmada sonsuz kimyasallar erken çocukluk döneminde daha düşük diyastolik veya daha düşük kan basıncıyla ilişkilendirildi, ancak bu durum ergenlik dönemine girdiklerinde değişti.
Sonsuz kimyasalların etkisini ölçmek zor
PFAS'ın sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin kanıtlar şimdiye kadar karışıktı.
Araştırmacılar bu kimyasalların risk oluşturduğuna inanmakla birlikte, farklı şekillerde etkileşime girebilecek binlerce PFAS olduğundan ve insanların maruziyeti zaman içinde değiştiğinden, bunların etkilerini tam olarak belirlemek zor.
Yine de Li, son çalışmanın araştırmacıların erken çocukluktan ergenliğe ve ötesine kadar uzun bir süre boyunca insanların sağlığını ve PFAS seviyelerini takip etmeleri gerektiğinin altını çizdiğini söyledi.
Bu arada, çalışmanın kıdemli yazarı ve Harvard Tıp Fakültesi'nden Mingyu Zhang, insanları PFAS'tan korumak için daha güçlü çevresel önlemlere ihtiyaç olduğunu belirtti. Zira bu kimyasallar insanların maruziyetlerini kendi başlarına anlamlı bir şekilde sınırlayamayacakları kadar yaygın.
Önlemler, tüketici ürünlerinden ve endüstriyel ortamlardan sonsuz kimyasalların aşamalı olarak çıkarılmasının yanı sıra su sistemlerinde de PFAS üzerinde daha iyi gözetim ve sınırlamaları kapsayabilir.
Zhang, "Bu, bireylerin kendi başlarına çözebilecekleri bir şey değil," ifadelerini kullandı.
