MEDİMAGAZİN - Birleşik Krallık araştırmacılarından oluşan bir ekip, virüsün akut fazı geçtikten haftalar hatta aylar sonra kalıcı semptomlarla karakterize bir durum olan uzun COVID'i anlamada "ileriye doğru önemli bir adım" attı. Çalışma, uzun süreli bilişsel sorunlar ve yorgunluktan muzdarip hastalarda özellikle fibrinojen ve D-dimer olmak üzere yüksek protein seviyeleri buldu. Bu proteinler, uzun COVID semptomlarının altında yatan neden olabilecek kan pıhtılaşmasının bilinen göstergeleridir.
Biyobelirteçler potansiyel tedaviye işaret ediyor
Hastanede yatan 1.800'den fazla COVID hastasını kapsayan çalışma, daha sonra uzun COVID semptomları geliştirenlerin ilk enfeksiyonları sırasında daha yüksek fibrinojen veya D-dimer seviyelerine sahip olduklarını gösterdi. Oxford Üniversitesi'ndeki çalışmanın yazarlarından Max Taquet, ya beyindeki kan pıhtılarının bu kalıcı bilişsel sorunlara neden olduğunu ya da fibrinojen proteininin kendisinin beyin fonksiyonlarını etkilediğini öne sürüyor.
Stimulate-ICP gibi klinik çalışmalar şu anda uzun COVID için antikoagülanlar da dahil olmak üzere çeşitli tedavi seçeneklerini araştırıyor. Bu denemeler umut vaat ederse, bu proteinlerin yüksek seviyelerinin test edilmesi, doktorların antikoagülan tedaviden fayda görebilecek hastaları önceden belirlemelerine yardımcı olabilir.
Yüksek protein seviyeleri solunum sorunlarına da işaret ediyor
Yüksek D-dimer konsantrasyonları sadece bilişsel sorunlarla değil aynı zamanda yorgunluk ve nefes darlığı ile de ilişkilendirildi. Bu durum, araştırmacıların akciğerlerde kan pıhtılarının varlığından şüphelenmelerine yol açtı; bu da beyne kan akışını engelleyebilir ve yorgunluğu şiddetlendirebilir. Taquet, "D-dimer seviyeleri yüksek olan bireyler sadece beyin sisine daha yatkın olmakla kalmıyor, aynı zamanda solunum güçlüğü riskinde de artış gösteriyordu" dedi.
Uzman görüşleri ve uyarı notları
Imperial College London'da immünoloji profesörü olan Danny Altmann, araştırmayı överek "Uzun COVID'in altta yatan bazı mekanizmalarını anlamamızda önemli bir adım" olduğunu belirtti.
Bununla birlikte, UCL'nin Queen Square Nöroloji Enstitüsü'nden Dr. Michael Zandi dikkatli olunması çağrısında bulundu. Bu biyobelirteçlerin uzun COVID semptomları geliştirme olasılığı en yüksek hastaları belirlemeye yardımcı olsa da, risk altındaki tüm hastaları yakalayamayacağı konusunda uyardı.
Nature Medicine dergisinde yayınlanan çalışma, uzun COVID bulmacasına çok önemli bir anlayış katmanı eklemekle kalmıyor, aynı zamanda azalma belirtisi göstermeyen bir durum için etkili tedaviler geliştirmenin aciliyetinin altını çiziyor.
