Sezaryen etik mi?

Yıllarca Avrupa'da yaşadım, Türkiye'deki kadar rastgele sezaryenle doğum yapılan başka bir ülke görmedim. Doğumun normali, doğal yollarla olanı değil mi? Hangi ülkede Türkiye'deki kadar kolay sezaryen yapılıyor? Doktorların gelişigüzel sezaryen kararı alması etik mi? (G.)

Baştan uyarayım: İnsan yaşamıyla ilgili olduğu için ister istemez "soğuk" ve ciddi olmak zorunda olan bir yazı bu..

Evet, haklısınız, Türkiye'de normal doğumlarda sezaryen oranı, dünyanın pek çok ülkesinden daha yüksek. Ve bu oran giderek artıyor. Sağlık Bakanlığı'na göre, Türkiye'de 2003'te yüzde 21.2 olan sezaryen oranı, 2008 yüzde 36.7'ye yükseldi. Dünya Sağlık Örgütü'nün hedeflediği sezaryen oranı ise yüzde 15.

Sağlık Bakanı Recep Akdağ, son dönemde arka arkaya, isteğe bağlı sezaryenin toplam doğumlar içindeki yüksek payını eleştiren açıklamalar yaptı. İki ay önce Meclis'te şöyle demişti:

Sezaryenle doğum, bir normal doğum yöntemi değildir. Sezaryen bir ameliyattır ancak ihtiyaç durumunda başvurulmalıdır. Böyle keyfekeder, 'haydi sezaryenle doğum yapsın' demek yanlış bir şeydir. Bu maalesef, yıllar içerisinde hem hekimlerimizde hem de ailelerde yerleşmiş bir kültürdür. Bu kültürü değiştirmeye çalışıyoruz. Bunun için bir program yaptık ve bunu sıkı bir şekilde takip ediyoruz.

HEKİMLER NE DİYOR?
Buna karşılık bazı hekimler, her kadına sezaryene ulaşılabilme ve gerektiğinde sezaryen olabilme hakkının tanınması gerektiğini belirtiyor. Bazı uzmanlar ise hastanelerde yeterli hemşire, anestezi uzmanı, yeni doğan uzmanı olmadığı için, doktorların riske girmekten kaçındığını ve sezaryeni tercih ettiğini savunuyor.

DÜNYADA ETİK TARTIŞMA SÜRÜYOR
Sezaryen, dünyada da etik açıdan tartışmalı bir operasyon.. Amerikan Doğum ve Kadın Hastalıkları Uzmanları Koleji Etik Komitesi (American College of Obstetricians and Gynecologists) 2008'de sezaryenle ilgili çok önemli bir karar almıştı.

Komite, görüşünde, hastanın bağımsızlığı (Otonomi) ilkesine göre, normal doğumda sezaryenin mümkün olduğunu savundu. Tabii anne adayının yeteri kadar bilgilendirilmesi ve rıza vermesi koşuluyla… Eğer doktor, sezaryenin anne adayına normal doğumdan daha fazla sağlık ve rahatlık sağlayacağı sonucuna varırsa, sezaryen kararını alması etik açıdan meşru sayılmalıydı.

Buna karşılık, Amerikan Hemşireler ve Ebeler Koleji'nin de (American College of Nurse-Midwives) aralarında bulunduğu bir dizi sağlık kuruluşu, bu görüşün, gereksiz sezaryenle doğumun taşıdığı riskleri görmezden geldiğini savundu.

Tıp dünyasında tartışma sürüyor.. Birçok farklı görüş var. Mesela ABD'li hekim Frank Chervenak'a göre, her kadının estetik ameliyat yaptırması mümkün de, sezaryen olması neden mümkün olmasın?

Benim bu tartışmada taraf tutmam, elbette yanlış olur. Bana düşen, dünyada ve Türkiye'deki farklı görüşlere ışık tutmaktı. Karar, tıp dünyası ve ailelerin..

Notlar:

Bu yazıdaki bilgilerin kaynakları:
-Planned elective cesarean section: A reasonable choice for some women? Mary E. Hannah
-Let science and ethics guide primary elective c-section decisions. Frank Chernevak

-Caesarean section: ethics, research, ICM position statement: rising worldwide rates of delivery by Caesarean section cause concern to midwives, whose role includes provision of information, advice and support to women.

-Amerikan Doğum ve Kadın Hastalıkları Uzmanları Etik Komitesi'nin sezaryenle ilgili görüşünün tam metnine şu linkten ulaşılabilir: http://www.acog.org/from_home/publications/ethics/co395.pdf