Malatya’da yapılan bir araştırmada, ilgili klinik veya acil servisle görüşülmeden hastaların acil servise sevk edilme oranı yüzde 99 olarak bulundu
Üniversite hastanelerinin acil servislerine yapılan sevklerin çoğunlukla ilgili birime haber verilmeksizin kurum ambulanslarıyla gerçekleştirildiği bildirildi. Sevklerin çoğunun mesai saatleri dışında ve spesifik ön tanılar konulmadan yapıldığı gözlendi.
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalından Yrd. Doç. Dr. Cem Ertan, Dr. Feride Sinem Akgün ve Yrd. Doç. Neslihan Yücel tarafından yapılan “Bir Üniversite Hastanesi Acil Servisine Yapılan Sevklerin İncelenmesi” konulu araştırma, Türkiye Acil Tıp dergisinin Haziran 2010 tarihli sayısında yayımlandı.
Araştırma kapsamında, İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Acil Servisine 1 Ocak 2006-28 Şubat 2006 tarihleri arasında, devlet hastaneleri, özel sağlık kuruluşları ve çevre illerden sevk edilen 541 hasta değerlendirildi. Hastaların sevk öncesinde ilgili klinikle veya acil servisle görüşülme oranları incelendiğinde, hastaların yüzde 99’u için bir görüşme yapılmadığı saptandı.
Hastaların sevk edildikleri kliniklerle ilgili bilgileri incelediğinde, yüzde 14’ünün acil servise, yüzde 9’unun diğer kliniklere sevk edildiğine dair notlar bulunduğu, kalan yüzde 77’si için hiçbir hedef klinik belirtilmediği görüldü. Hastaların sevk esnasındaki tanıları incelendiğinde 52 (yüzde 10) hastanın karın ağrısı, 51 (yüzde 9) hastanın inme ve 41 (yüzde 8) hastanın akut koroner sendrom, 24 (yüzde 4) hastanın gebelik ile ilişkili durumlar ve 23 (yüzde 4) hastanın ise sindirim sistemi hastalıkları tanısı aldığı saptandı.
Hastaların yüzde 89’u Malatya’daki devlet hastanelerinden sevk edilirken, yüzde 11’inin doğrudan il içerisindeki özel hastaneler veya çevre il ve ilçelerden sevk edildiği tespit edildi.
Beşte birine hekim eşlik etmiyor
Araştırmada, sevklerin yüzde 71’inin ilgili kurumlara bağlı ambulanslarla gerçekleştirildiği, yüzde 16’sının 112 acil sağlık hizmetleri komutasındaki ambulanslarla ve yüzde 13’ününde özel araçlarla yapıldığı belirlendi. Hastaların yüzde 3’üne sevk edildikleri kurum tarafından çıkış özeti veya sevk notunun verilmediği gözlendi. Ambulansla sevk edilen toplam 472 hastanın 105 (yüzde 22)’inin ise hekim dışı sağlık personeli eşliğinde veya sağlık personeli eşlik etmeksizin nakledildiği saptandı.
Araştırma bulgularına göre, hastaların sevk edildikleri günler ile eşlik eden hekim yokluğu arasındaki ilişki incelendiğinde, cuma günleri gerçekleşen sevklerde hastaların yüzde 47’sine, pazar günü yapılan sevklerde ise hastaların yüzde 42’sine hekim eşlik etmezken, diğer günlerde bu oran en yüksek olarak yüzde 32 düzeyinde gerçekleşti.
Hasta sevklerinin haftanın günlerine göre dağılımı incelendiğinde, en yüksek sevk oranlarının sırasıyla cuma, pazar ve cumartesi olarak gerçekleştiği izlendi. Gündüz saat 12:00 ile gece 23:59 arasındaki on iki saatlik zaman diliminde kabul edilen hastalar ile gece 24:00’dan gündüz saat 11:59’a kadar kabul edilen hasta sayıları karşılaştırıldığında, yoğunluğun ilk grupta olduğu görüldü. Tüm hastaların yüzde 46’sının mesai saatleri sonrasında ve gece 24:00’den önce sevk edilmesi dikkat çekti.
Araştırmada, ikinci basamak hastanelerden üçüncü basamağa uygunsuz ve gereksiz sevklerin varlığının kaynak israfına yol açmasının yanı sıra, üst düzey sağlık hizmetinden yararlanması gereken hastaların zaman ve hizmet kaybına uğramalarına neden olduğu kaydedildi.