Geçtiğimiz günlerde dünyaca ünlü kolesterol uzmanı Philippe Even, ‘kötü kolesterol’ün ilaç endüstrisinin ürettiği bir yalan olduğu iddiasını attı ortaya ve cadı kazanı kaynamaya başladı. Aslında bu tartışma çok yeni değil, zira iki yıl önce Prof. Dr. Canan Karatay, Prof. Dr. Ahmet Aydın ve uzman biyolog Mevlüt Durmuş’un başını çektiği bir grup doktor da aynı iddialarla gelmişti gündeme, dolayısıyla kolesterol tartışması da. Temel argümanlarıysa ilaçların faydasının ilaç şirketlerince abartılması, hücre öldürücü etkisinin yanı sıra yan etkilerinin çokluğuydu. Dahası ‘kolesterol ilaçlarını şiddetle tavsiye eden bazı doktorların ilaç şirketlerinden nemalandığını’ söylemeleri kardiyoloji uzmanlarından büyük tepki aldı. Çoğu kardiyoloji uzmanına göre bu ilaçlar kolesterolü düşürerek damar tıkanıklığıyla savaşta büyük bir silah çünkü. Yan etkileri de her ilacınki kadar. Tüm bu hengamede güme gitmemesi gereken “Siz hasta olsanız kolesterol ilaçlarını kullanır mısınız?” sorusunu doktorlara sorduk.
‘Zerre kadar tereddüt etmem’
Ali Soner Demir / Kardiyoloji uzmanı-Fatih Üniversitesi Sema Hastanesi: Zararlı olan kolesterol değil, fazlası. Ancak bu maddenin kandaki yüksekliği tıkayıcı damar hastalıklarının en önemli sebeplerinden. Kolesterol haplarının faydasız ve kandırmaca olduğu iddialarına gelince, kolesterolün daima zararlı olduğunu, tamamen yokedilmesi gerektiğini savunmuyoruz ki. O mantıkla gidersek vücudun şekere ihtiyacı olduğu için şeker komasına, suya ihtiyacı olduğu için de akciğer ödemine müdahale etmemek gerekir deme yanılgısına düşeriz. “Herkes öyle sanıyor amaaa..” diyerek birşeyler söylemek her zaman iyi reyting yapıyor ondan herhalde. İlaç şirketleri arasında da ticari anlamda aşırı hırslılar çıkabilir tabii. Ama bir kardiyoloji uzmanı olarak kolesterol sorunum olsaydı, zerre kadar bile tereddüt etmeden ilaç kullanırdım.
‘Herkese verilmesi yanlış’
Sinan Coşkun Turan / Kardiyoloji uzmanı-Central Hospital: “Kolesterolün yüksekliği savunma mekanizmasıdır.” veya “Kişiyi korur.” demek, “Yüksek şeker veya yüksek tansiyon kişiyi korur.” demekle eşdeğer. Kolesterol düşürücü ilaçların (statinler) kolesterolü hafif-orta düzeyde yüksek olan sağlıklı bireylere veya çoklu risk faktörü olmayan herkese verilmesi tabii ki yanlış. Bu ilaçları hangi hastaların kullanması gerektiği tüm dünyada kabul edilmiş ve sınırları net olarak çizilmiştir. Kalp krizi geçirenler, koroner by-pass olanlar, diyabetikler, koroner arter hastalığı, periferik arter hastalığı olanlar ve çoklu risk faktörleri (yüksek tansiyon, obezite, şeker vs.) olanlar bu ilacı kullanmak zorunda. O şartlar oluşsaydı ben de kullanırdım.
‘İlacın etkisi varsa yan etkisi de olacaktır’
Deniz Şener / Kardiyoloji uzmanı-Memorial Hastanesi: Hepimizi yakından ilgilendiren yüksek kolesterolün bilinenin aksine o kadar da önemli olmadığını iddia edenler dikkat çekiyor kamuoyunda. Bu da konuyu canlı tutuyor. “Bilim dünyası ikiye bölünmüş durumda.” gibi lanse ediliyor. Ancak öyle değil kolesterol ve ilaçları savunan kişi sayısı binlerce diğerleri iki-üç. Kolesterol ilaçlarına karşı çıkanların en büyük gerekçesi ilaçların yan etkileri. Damar tıkanıklığının tedavisinde faydası kanıtlanmış. Ama bir ilacın etkisi varsa yan etkisi de olur. Buradan yola çıkıp kolesterolü tamamen zararsız görmek de yanlış olur. Kötü niyetli ilaç şirketleri konusundaysa hekimlere büyük iş düşüyor. İleride gerekirse ben de kullanırım, sevdiklerime de kullanmalarını tavsiye ederim.
‘Bu haplar kanser ilacı olabilir’
Mevlüt Durmuş / Uzman biyolog: Kolesterol hapları ilaç şirketlerinin bir kandırmacası. Bunun birçok nedeni var. İlki ilaç şirketlerinin göreceli fayda ve mutlak fayda kandırmacası. Örneğin deneyde ilaç verilmeyen kolesterol hastası yüz kişiden 6’sı damar tıkanıklığından ölmüş, ilaç verilendeyse ölüm 3 kişi. “Yüzde 50 etkili” diyorlar o yüzden ilaç için, oysa yüz kişiden yalnızca 3 kişiye fayda sağlamış. İkincisiyse ‘Yan etkiler önemsizdir.’ kandırmacası. İlaçların (statinlerin) hücre öldürücü (sitotoksik) özelliklerinden kaynaklanan yan etkiler ve etki mekanizmasında söylenmeyenler hayli ciddi. Söz konusu ilaçların sitotoksik ve kanserojik olduğu ilk çalışmalardan beri biliniyor. Kas erimesinden hepatite hatta iktidarsızlığa kadar gidebiliyor bu etkiler. Kesinlikle kullanmam, aileme de kullandırmam. Bu ilaçlar ancak ileride kanser ilacı olabilecek düzeyde hücre öldürücü ilaçlar çünkü.
‘Şebeke suyuna da ilaç katacaklar!’
Prof. Dr. Ahmet Aydın / İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Çocuk Metabolizma ve Beslenme Anabilim Dalı Başkanı: Bugün ortaya atılan tartışma bundan 2 yıl önce gündeme getirdiğimiz kolesterol ilaçlarının kandırmacadan ibaret olduğunu doğruluyor. Haplar bu kadar faydalı olsa, icat edilmediği dönemlerle kıyasladığımızda kalp ve damar hastalıkları bu kadar artmazdı. Koroner kalp hastalarına baktığımızda yarısının kolesterolü normal, yarısınınki yüksek. Diyelim kolesterolünüz yüksek, bunu düşürerek hastalıktan kurtulabiliyor musunuz? En fazla yüzde 1-2 oranında. Ancak ilaç şirketlerinin oyununa bilerek veya bilmeden gelen doktorlar öyle bir noktada ki kolesterolü yüksek olana da verelim, hafif yüksek olana da koruma amaçlı verelim, neredeyse şebeke suyuna katacaklar. Yan etkileri sebebiyle kullanılmasını tavsiye etmiyorum.
