MEDİMAGAZİN - Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünsal Özgen daha Akademik Akıl'da kaleme aldığı "Ekonomi Yönüyle Sağlık Hizmetleri Sürdürülebilir mi?" başlıklı yazısında sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği için kalite ve verimlilik önemine vurgu yaptı.
Kamu kaynaklı sağlık hizmetlerinde maliyet analizi eksikliği nedeniyle verimliliğin düşük seviyede olduğunu ifade eden Özgen yazısında şu ifadelere yer verdi:
"Sağlık ekonomisi bakış açısına göre değişik manzaralar gösterir. Uzaktan veya yakından, içeriden veya dışarıdan bakılmasına göre manzara değişir. Vatandaş ise, nasıl olduğuna ve maliyetine bakmadan hizmetin en iyisini talep eder. En kalitelisinin yapılmasını herkes ister, ancak hiç kimse en yüksek maliyeti ödemek istemez veya ödeyemez. Sonuçta bir sağlık hizmeti sunulmakta ve karşılığında bir maliyet oluşmaktadır. Acaba sunulan hizmet ve oluşan maliyet dengeli midir?
Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilir olması için “kalite ve verimlilik“ unsurları temel belirleyicilerdir. Birbirine zıt yönlerde hareket eden bu iki parametrenin kesiştiği nokta sunulan hizmetin ücretini belirler. Kesişme noktası “kalite” aleyhine ise, hizmetlerin kalitesizliği ile sonuçlanır ki, bu durum sağlık hizmetleri için kabul edilemez. Eğer “verimlilik” aleyhine bir kesişme noktası belirlenirse, maliyetlerin ülkemizin bütçe imkanlarını aşması nedeniyle sürdürülemez. Bu sebeplerden dolayı sağlık hizmetlerinde kalite ile verimliliğin en iyi kesişme noktasının bulunması “sürdürülebilirlik” için çok önemlidir.
Kamu kaynaklı sağlık hizmetlerinde kalite-verimlilik eğrisinin kesişme noktası kendiliğinden oluşmaktadır. Ne yazık ki kesişme noktası verimlilik aleyhine olan bir alanda hareket etmektedir. Bunun en önemli sebebi ise uygulamada maliyet analizi yapıldığına dair herhangi bir işaret olmayışıdır. Bir seyyar satıcının bile yapmak zorunda olduğu maliyet hesabı ne yazık ki sağlık hizmetlerinde pratik olarak mevcut değildir.
...
Halen uygulanmakta olan döner sermaye ek ödemelerinin puan esaslı olması da hastanelere ilave maliyet getirmektedir. Hangi işlemin puanı yüksek ise, hekimlerin tercihi o alana yönelmektedir. Bunun doğal sonucu olarak da maliyetine bakılmaksızın işlem tercihleri olabilmektedir. Sonuçta kamu kaynağı kullanan hastanelerimize, maliyet unsuru dikkate alınmadan tahsis edilen kaynaklar veya borçlarının ödenmesi, tasarruf yerine daha fazla harcamayı teşvik etmektedir. Ülkemizin bütçesi bu durumu telafi edecek güçte olsa bile bu durum “sürdürülebilir” değildir."
