Türk Hematoloji Derneğince, Antalya'daki Belek Turizm Merkezi'nde bir otelde, "49. Ulusal Hematoloji Kongresi" düzenlendi.
Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Özgür Mehtap, 2018 yılından bu yana hematoloji yan dal başvurularında gözlenen ciddi düşüşün nedenlerini araştırmak üzere Türk Hematoloji Derneği (THD) ve Hematoloji Tıpta Uzmanlık Yeterlik Komisyonu (HEM-TUYEK) öncülüğünde anket düzenlendiğini dile getirdi.
Ankette, erişkin hematoloji yan dal uzmanlık öğrencilerine, iç hastalıkları uzmanlarına, diğer yan dal uzmanlık öğrencilerine ve iç hastalıkları uzmanlık öğrencilerine tercihleri ile ilgili sorular yöneltildiğini ifade eden Prof. Dr. Mehtap “Anket sonucunda çok çarpıcı sonuçlara ulaşıldı. Bu ankete göre, iç hastalıkları uzmanlık öğrencilerinin %85’i herhangi bir yan dal eğitimine girmek isterken, iç hastalıkları uzmanlarında bu oranın %63 seviyelerine düştüğü görüldü.
Uzmanların %17’si yan dal eğitimi için hematolojiyi tercih ederken, bu oran iç hastalıkları asistanları arasında %10,5 seviyelerine inmekte. Hematolojinin neden tercih edilmediği sorulduğunda, en sık sebebin %72 oranla yoğun iş yükü ve yine %70 oranla daha ağır, tedavisi güç olan hastaların olduğu sonucuna ulaşıldı. Benzer sonuçlar Türk Pediatrik Hematoloji Derneği tarafından yürütülen anket sonuçlarında da görüldü.” dedi.
'10 yıl içinde hematoloji hekimi sayısı çok ciddi azalacak'
Bu yıl yan dal uzmanlık sınavında açılan 118 erişkin hematoloji yan dal kadrosunun yalnızca 25’inin dolduğunu, çocuk hematolojisi alanında açılan 78 yan dal kadrosunun yalnızca 5’inin pediatri hekimleri tarafından tercih edildiğini dile getiren Prof. Dr. Mehtap sözlerini şöyle sürdürdü:
“Genel bir perspektif ile baktığımızda, süreç bu şekilde devam ettiği takdirde önümüzdeki 10 yıl içerisinde gerek erişkin hematolojisi gerekse çocuk hematolojisi alanında çalışacak hekim sayısının çok ciddi azalacağını ön görebiliriz. Sonuç olarak hem verilen sağlık hizmetinin kalitesi hem de hematoloji alanındaki bilimsel çıktıların gelecekte düşeceği muhakkaktır. Bu konuda şimdiden çalışmalar yapılmalı durumun çözümü yönünde yetkili kurumlar adım atmalıdır. Aksi takdirde dünya çapında değeri olan Türk Kan Bilimi kan kaybetmeye mahkûmdur.”
Avrupa müfredatı ile uyum sağlandı
Hematoloji Tıpta Uzmanlık Yeterlik Kuruluna (HEMTUYEK) ilişkin bilgi veren Türk Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Muhlis Cem Ar ise Türkiye’de eğitim araştırma hastaneleri ve üniversitelerde toplam 52 tane eğitim merkezi bulunduğu bilgisini verdi.
Bu merkezlerde verilen eğitimin, eğitici kadroları ve merkezin tanı/tedavi olanakları temelinde farklılıklar gösterebildiğine dikkat çeken Ar, şu ifadeleri kullandı:
“Söz konusu farklılıkları en aza indirmek ve ulusal düzeyde hematoloji eğitimini uluslararası standartlara yükseltebilmek açısından merkezlerde verilen eğitimin akreditasyonu büyük önem taşımaktadır. Türk Hematoloji Derneği bu bağlamda 2022 yılında verdiği finansal destek ile Hematoloji Tıpta Uzmanlık Yeterlik Kurulu’nun (HEMTUYEK) oluşması sağlamıştır. Çalışmalarına hızla başlayan HEMTUYEK 2 yıl gibi kısa bir süre içinde Prof. Dr. Muzaffer Demir başkanlığında 29 üzerinde hematolog, eğitimci ve uzmanlık öğrencisinin katılımı ile Türkiye’de Hematoloji eğitimine dair kurumsal ve bireysel standartları tanımlamış ve bu standartlara ait ölçme, değerlendirme yöntemlerini belirlemiştir. Söz konusu standartların uluslararası standartlar, ön planda Avrupa Hematoloji Müfredatı ile uyumlu olması sağlanmıştır.
2023 yılı içinde sırasıyla Gazi Üniversitesi, Trakya Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakülteleri ziyaret edilerek akredite edilmiştir. Yine bu yıl içinde bireysel yeterlik ölçmek amacıyla sözlü ve yazılı aşamalardan oluşan HEMTUYEK Ulusal Hematoloji Yeterlik Sınavı yapılmış ve 7 hematoloji uzmanı bireysel yeterlik almıştır. Ayrıca, 2019 yılından bu yana Avrupa Hematoloji Yeterlik Sınavı Türk Hematoloji Derneği tarafından Avrupa ile eş zamanlı olarak Türkiye’de yapılmaktadır.
HEMTUYEK, Türkiye’deki bütün eğitim merkezlerini akredite etmek ve söz konusu akreditasyonun uluslararası geçerlilik alması için gerekli başvuruları tamamlamak amacıyla çalışmalarına aralıksız devam etmektedir.”
Lenf kanserleri ve akut lösemilerde erken tedavi önem taşıyor
Dernek Başkanı Prof. Dr. Muhlis Cem Ar, basın toplantısında, birçok tedavi alanında olduğu gibi hematolojide de hedefe yönelik ve bağışıklık sistemi üzerinden etkisini gösteren tedavilerin ön plana çıktığını söyledi.
Özellikle CAR- T hücre tedavilerinin ileri biyoteknolojik ürünler olduğunu vurgulayan Ar, teknolojik alt yapı ihtiyacı ve maliyetli olmaları nedeniyle temininde sorun yaşanabildiğini dile getirdi.
Bu kapsamda derneğin bu sorunu gidermek için çalıştığını aktaran Ar, "Hedefimiz araştırmacılar, hekimler, sağlık otoritesi ve endüstrinin işbirliği ile bir uzlaşı ve yol haritası çıkarılmasıdır. Bu şekilde yeni tedavilerin ülkemizde uluslararası standartlarda ve en uygun maliyette üretilmesi ve hasta erişiminin sağlanması kolaylaşacaktır." ifadelerini kullandı.
"Genetik hastalıkların çoğu, hayatın ilk yıllarında bulgularını vermektedir"
Prof. Dr. Reyhan Küçükkaya ise genetik tanısal testlerin önemine dikkati çekti.
Genetik yapının, göz renginden davranışlara kadar bireyin bütün özelliklerini belirlediğini belirten Küçükkaya, "Genetik yapımızda anne ve babadan gelen bazı farklı kombinasyonlar, genetik hastalıklarına neden olmaktadır. Hematolojiyi ilgilendiren genetik hastalıkların çoğu, hayatın ilk yıllarında bulgularını vermektedir. Az bir kısmı ise daha ileri yaşlarda tanınabilir hale gelmektedir." diye konuştu.
Yaşam boyu maruz kalınan bazı dış etkenler nedeniyle hücrelerin mutasyona uğrayabildiğini anlatan Küçükkaya, oluşan yeni hücre topluluklarının kanserli doku geliştirebileceğini dile getirdi.
"Kanserli topluluklar çok agresif hale gelir"
Yeni gelişen kanserli dokuların bir kısmının, bulundukları organlara veya kişiye zarar vermeden yavaş bir büyüme seyrini takip ettiğini aktaran Küçükkaya, "Örneğin, bazı lenf bezesi kanserleri ve bazı kronik lösemilerde uzun süre herhangi bir ilaç kullanmadan hastanın günlük yaşamına devam etmesi mümkündür. Oysa bazen arka arkaya gelişen mutasyonlar ile kanserli topluluklar çok agresif hale gelir ve hızla bulundukları organlara veya organizmanın farklı dokularına saldırmaya başlarlar." ifadelerini kullandı.
Küçükkaya, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yüksek dereceli lenf kanserleri ve akut lösemilerde seyir çok hızlıdır, hemen tanı konup tedavinin başlanması çok önemlidir. Bu hastaların önemli bir kısmı standart kemoterapilere iyi cevap vermemekte, hayat süreleri ve kaliteleri çok azalmaktadır. Kan hücrelerinin hangi mutasyonlarla doğru yoldan ayrılıp kanserli yola girdiğini anlamak çok önemli. Çünkü özel mutasyon tiplerine göre yeni ilaçlar geliştirilmiştir ve bu ilaçların standart tedaviye eklenmesiyle çok daha başarılı sonuçlar elde edilmektedir."
