Eczacılar kolestrolü düşürdüğü iddia edilen yoğurtları şikâyet etti

Kolestrolü düşürdüğü ve kontrol ettiği iddia edilen ve bir süredir reklamları yapılan yoğurtlar eczacıların eleştirisine uğradı. Eczacılar, bu ürünleri RTÜK ve Tarım Bakanlığı'na şikâyet etti.



Eczacılar, kolestrol düşürücü ve kontrol edici olduğu iddia edilen

yoğurt reklamlarını Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na şikâyet etti. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Başkanı Nurten Saydan, stanol ve sterol içeren bu gıdaların; kolestrol ilacı alan kişiler, 5 yaş altı çocuklar, diyabet hastaları ile hamile ve emziren anneler tarafından kullanımının sakıncalı olabileceğine dikkat çekti. Bu gıdaların etiketlerinde ve reklamlarında bu uyarılara rastlanmadığını belirten Saydan, kolestrol hastalarının büyük çoğunluğunun aynı zamanda kalp ve diyabet hastaları olduğu da göz önüne alınırsa, reklamların ciddi sağlık problemlerine yol açma riskinin bulunduğunu vurguladı.

Yaklaşık 20 gündür yapılan reklamların mevcut yasal düzenlemeye de aykırı olduğunu söyleyen Saydan şöyle konuştu: "Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kurallar Tebliği'ne göre gıdalarda stanol-sterol miktarının en az 0.75 g/porsiyon olması ve bu gıdaların azami 3 gün tüketilmesi gerektiğinin beyan edilmesinden bahsedilir. Öte yandan bu gıdaların tüketiminde kolestrol düşürücü ilaç kullanan hastaların doktora başvurmalarının önerilmesi, hamile ve emzikli kadınlarla 5 yaşın altındaki çocuklar gibi özel beslenme ihtiyacı olan kişiler için ise uygun olmayabileceğinin beyan edilmesi gerekir."

Saydan, aynı düzenlemeye göre özel beslenme amaçlı gıdalar dahil herhangi bir gıda maddesinin etiketinde, o gıda maddesinin hastalıkları önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya ima eden ifadelerin yer alamayacağını ve bu hususların gıda maddesinin tanıtım ile reklamlarında da geçerli olduğunu söyledi.



İlaçta reklam endişemizi haklı çıkardı
Saydan, bu gıdaların reklamlarının eczacıların "ilaç reklamı" konusundaki endişelerini yeniden gündeme getirdiğine değinirken "Yaşadığımız bu örnek, yıllardır ilacın reçetesiz ve eczane dışında satışıyla reklamına karşı çıkan eczacıları haklı çıkarmıştır. Gıdada bu yaşanırsa, en büyük korkumuz ilaç reklamlarına başlanırsa ne olacağıdır. Ülkemiz koşullarında ilaç asla reklam malzemesi yapılmamalı" diye konuştu. Saydan, bu tür gıdaların serbest bırakılmasının kolestrol ilaçlarının geri ödemelerine ciddi sınırlamaların getirildiği bir döneme denk gelmesini de eleştirdi. Türkiye'de beslenme dışında ekstra fayda sağladığı iddia edilen "fonksiyonel gıda" pazarında; Danone, Sütaş, Pınar ve Ülker gibi firmalar faaliyet gösteriyor. Kolestrol düşürücü gıdalar arasında da Ülker-Kalbim Benecol ve Danone-Danacol bulunuyor.



Stanol ve sterol nedir
Doğal bitki yağlarından elde edilen stanol ve sterolün kolestrolle yapısal benzerlikleri 80'li yılların başında ortaya kondu. Kolestrolün bağırsaklardan emilimini bozarak kandaki kolesterol değerlerini düşüren sterol ve stanoller, bu etkilerinin belirlenmesiye birlikte tereyağı ve margarinlere eklenmeye başlandı. Akay Hastanesi'nden Beslenme Uzmanı Aslı Özgür Acer, bu maddeleri içeren gıdalara ilişkin çalışmaların, bunların fayda gösterdikleri yönünde sonuçlar verdiğini belirtirken çalışmaların halen sürmekte olduğunu da hatırlattı.

Ancak prebiyotik gıdalarla ilgili yapılan araştırmaların bir süre sonra bu gıdaların sakıncalarını ortaya koyduğunu belirten Acer, stanol-sterol içeren gıdaların kullanımında da temkinli ve ölçülü olunması gerektiği uyarısında bulundu. Özellikle böbrek hastalarında, hamilelerde ve çocuklarda bu tür gıdaların tüketiminin ne tür sonuçlar doğuracağının henüz bilinemeyeceğini ifade eden Acer, "Özellikle kolestrol ilacı kullanan kişiler ilacı bırakıp bu gıdalardan tüketmeye başladılarsa bu yanlış olur, vücutta dengesizlik yaratır" dedi.


'Yönetmeliğe aykırı bir durum yok'

Tüm Eczacı İşverenler Sendikası'nın kolesterol düşürücü ürünler konusundaki şikâyetinin haksız olduğunu söyleyen Danone Pazarlama Müdürü Fatih Uysal, "Danacol ürünleri tüm çeşitleri etiketleme tebliğine uygun olarak hazırlanıyor. Ürünlen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın 13 Temmuz 2006 tarihli iznine müteakip piyasaya sunuldu" dedi.

Danacol'ün yüksek kolesterol seviyelerini düşürmek isteyenler için özel olarak geliştirilmiş, bitkisel steroller içeren bir ürün olduğunu söyleyen Uysal, şöyle devam etti: "Yüksek kolesterol çocuklarda çok nadiren görülmesine rağmen bu ürün çocuklara yönelik değildir. Ayrıca özel besin ihtiyacı olan hamile ve emziren anneler için uygun olmayabilir. Bu durum ambalajın üzerinde de net bir şekilde 'ürün özel beslenme ihtiyacı olan hamile ve emzirme dönemindeki kadınlar ile 5 yaşından küçük çocuklar için uygun olmayabilir' şeklinde belirtilmiştir."

Uysal, 7 Temmuz 2006 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren etiketleme tebliğinde porsiyonunda en az 0.75 gram bitkisel sterol içeren gıdalarda "kolesterol düşürmeye yardımcı olduğu"na dair bir ifadenin bulunabileceğine dikkat çekti.



Yönetmeliği bekledik
Şikâyetin muhataplarından biri de Ülker. Benecol markasıyla kolesterol düşürücü ürünleri pazara sunan Ülker, eczacıların şikâyetini haksız buluyor. Kolesterol düşürücü ürünler konusunda Ülker'in bir yıl öncesine kadar hazır olmasına karşın ilgili yönetmeliğin çıkmasını beklediğini Ülker Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü Ümit Görker, "Biz geçen yıl da bu ürünleri çıkarmaya hazırdık. Yönetmeliğin yayımlanmasını bekledik. Yayımlandıktan hemen ertesi hafta ürünleri piyasa sunduk. Tüzükte zaten reklam ve etiket konusu belirtilmiş durumda. Bunun aksini yapmamız mümkün değil" dedi. Görker, şu açıklamayı yaptı: "Benecol zaten Avrupa'da yıllardır satılan bir marka. Ürünle ilgili bütün araştırmalar ve deneyler yapılmış. Ürünün kolesterolü düşürdüğü deneylerle kanıtlanmış. Avrupa ve ABD'de bu ürünün reklamı yıllardır yapılıyor. Bugüne kadar kimsede yan etki görülmüş değil. Hiçbir şikâyet yok."

Eczacıların asıl olarak marketlerde ilaç satışını eleştirdiğini ve bu ürünleri de bu çerçevede değerlendirdiklerini savunan Görker, "Biz bu ürünler faydalıdır, kolesterol düşürür diyoruz. Düşürülmediğine yönelik bir araştırma var mı? Yok" diye konuştu.


Referans