Hükümetin 2011 seçimlerinden beri gündemde tuttuğu yaklaşık 20 milyar liraya mal olması beklenen 15 şehir hastanesiyle ilgili ilk genel adım Eylül 2013’te atıldı. 24 bin yatak kapasiteli hastaneler için Başbakan’ın katılımıyla genel bir imza töreni düzenlendi. Proje ile müteahhit firmalar yaptıkları binaları devlete 25 yıllığına kiralayacaktı. Bu süreçten sonra yabancı kredi kuruluşlarına giden firmalar, ciddi bir sıkıntıyla karşılaştı.
Anlaşmaları inceleyen kredi kuruluşları devletin garanti kapsamının dar olduğu ve ihale fiyatlarının düşük olduğunu ifade ederek kredi vermeye yanaşmadı. Firmaların sözleşmelerde düzeltme yapalım teklifleri ise kamu zarara uğratılır gerekçesiyle kabul edilmedi. Bunun üzerine sistem tıkandı. Ancak nihai sözleşmesi imzalanmayan birçok hastanenin temelleri seçim yaklaşırken atılmaya başlandı. Şu ana kadar Ankara, Manisa, Kayseri, Elazığ, Gaziantep ve İstanbul’un temel atma törenleri gerçekleştirildi. Son olarak Başbakan Tayyip Erdoğan önceki gün İstanbul İkitelli Şehir Hastanesi’nin temelini attı. Söz konusu hastanenin sözleşmesi bulunmuyor.
Hükümet, bu sorunu çözmek için hazırladığı torba yasa ile ise Sağlık Bakanlığı’na süper yetkiler vermeye hazırlanıyor. Bu kapsamda, 2013’te çıkarılan Sağlık Bakanlığı’nca Kamu Özel İşbirliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da da düzenlemeye gidilecek. Düzenlemede “Sözleşmenin uygulanabilirliği veya anlaşılabilirliğini sağlamak amacıyla bakan onayı ile sözleşme ve eklerinde değişiklik yapabilir.” ifadeleri getirildi. Bu sayede bakanlık, Yüksek Planlama Kurulu’nun kararından sonra, ihale dokümanında veya sözleşme öngörülen sınırların üstünde maliyet artışı getiren fizibilite raporu veya proje değişiklikleri yapılabilecek ve Kurul’a tekrar sunabilecek. Yüksek Planlama Kurulu kararı doğrultusunda sözleşme ve eklerinde gereken tadilat yapılabilecek. Sözleşmesi henüz imzalanmamış işlerde ise sözleşme taslağında gerekli tadiller yapılarak sözleşme imzalanacak.
Kamu, bu sebeple zarar etse bile bakanlık sorumlu olmayacak. Maliyet artışı ise vatandaşın cebinden çıkacak. Mevcut durumda bürokratlar, kamu yararını düşünerek ihale sürecinde kamu kaynağı, en uygun fiyat ile en verimli sonucun sağlanmasını hedefleyerek karar alıyor. Hatta Sağlık Bakanlığı bürokratları bu süreçte yasal sıkıntı yaşamamak için şehir hastaneleri alan firmalardan gelen ve kamunun aleyhine şirketlerin lehine olan teklifleri kabul etmemişti. Düzenlemenin sadece şehir hastaneleriyle sınırlı tutulmaması, diğer ihalelerin de bu kapsamda alınabileceği endişesine yol açtı.
