MEDİMAGAZİN - Kopenhag Üniversitesi'nden bilim insanları, Parkinson hastalığının arkasındaki anlaşılması zor nedeni ortaya çıkararak, hastalığın karmaşık mekanizmalarına ışık tuttu ve gelecekte öncü tedaviler için yollar açtı.
Dünya çapında milyonlarca kişiyi etkileyen kronik bir nörolojik bozukluk olan Parkinson hastalığı, araştırmacıları uzun süredir şaşırtıyor ve sınırlı tedavi seçenekleri ve yönetim stratejilerine yol açıyor.
Nedensel faktörler konusunda bilgi yoktu
Geleneksel olarak, Parkinson'un anlaşılması ailesel vakalardaki genetik faktörlerle sınırlıydı ve hastaların çoğunda nedensel faktörler bilinmiyordu. Ancak Profesör Shohreh Issazadeh-Navikas ve ekibi bu karmaşık durumu çözmede önemli bir adım attı.
Molecular Psychiatry dergisinde yayımlanan çalışma, beyin hücrelerindeki enerji üreticileri olan mitokondrilerin hasar görmesinin mitokondriyal DNA'da bozulmalara yol açarak hastalığın ilerlemesini tetiklediğini ortaya koyuyor.
"İlk kez mitokondrilerin hasara uğradığını ve bunun da mitokondriyal DNA'da bozulmalara yol açtığını gösterebiliyoruz. Bu da hastalığı başlatıyor ve beyinde bir orman yangını gibi yayıyor" diyor Profesör Issazadeh-Navikas. Bu çığır açan keşif, mevcut paradigmaya meydan okuyarak Parkinson hastalığının nasıl ortaya çıktığı ve ilerlediğine dair yeni bir bakış açısı sunuyor.
Beyin hücrelerinde mitokondriyal hasar oluşturuyor
Hem insan hem de fare beyinlerini inceleyen araştırmacılar, anti-viral yanıt genlerinde kusur olan beyin hücrelerinde mitokondriyal hasar oluştuğunu keşfetti. Bu hasar, mitokondriyal DNA'nın küçük parçalarının hücrelere salınmasıyla sonuçlanıyor. Bu parçalar yanlış yerleştirildiğinde toksik hale geliyor ve sinir hücrelerinin bu zararlı DNA'yı dışarı atmasına neden oluyor. Beyin hücrelerinin birbirine bağlı yapısı, bu toksik parçaların kontrolsüz bir orman yangınına benzer şekilde yayılmasına izin veriyor.
Profesör Issazadeh-Navikas, hasarlı mitokondriyal DNA'nın tespit edilmesinin Parkinson hastalığı için erken bir biyolojik belirteç olarak hizmet edebileceği bir gelecek öngörüyor. "Beyin hücrelerindeki mitokondriyal DNA hasarının kana sızması mümkün olabilir. Bu da basit bir kan testiyle hastalığı erken teşhis etmeyi ya da gelecekteki tedavilere olumlu yanıt vermeyi mümkün kılacaktır."
Parkinson tedavisinde yeni kapılar açabilir
Bu önemli keşif, Parkinson hastalığının daha iyi anlaşılmasını sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda potansiyel tedaviler, teşhis ve tedavi etkinliğinin ölçümü için yeni kapılar açıyor. Araştırmacılar şimdi mitokondriyal DNA hasarının farklı hastalık aşamaları ve ilerlemesi için nasıl öngörücü belirteçler olarak hizmet edebileceğini keşfetmeye odaklandı. Ayrıca, hastalıkta yer alan işlev bozukluklarını düzeltmek için normal mitokondriyal işlevi geri kazandırmayı amaçlayan terapötik stratejileri araştırmak için çalışmalar devam ediyor.
