MEDİMAGAZİN - Colorado Üniversitesi Anschutz Tıp Kampüsü'nden araştırmacılar, "paradigma değiştiren" bir keşif olarak selamlanan, öğrenme ve hafızanın temelini oluşturan süreçler hakkında çığır açan keşifler yaptılar. Saygın Nature dergisinde yayınlanan son çalışmaları, Alzheimer hastalığı ve hatta Down sendromu tedavilerinde yeni bir çağın habercisi olabilir.
LTP: Düşündüğümüz gibi değil mi?
Otuz yılı aşkın bir süredir bilim camiası, öğrenme ve hafıza için çok önemli olan LTP (uzun süreli güçlenme) için CaMKII adlı bir enzimin enzimatik eylemlerinin gerekliliğine inanıyordu.
Ancak, Colorado Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde farmakoloji profesörü olan Ulli Bayer, bu teoriyi çürüten bir araştırma ekibine liderlik etti. CaMKII'nin yapısal (enzimatik değil) işlevlerinin LTP'yi yönlendirdiğini keşfettiler.
Bayer'e göre anlayıştaki bu değişim, hafıza ve öğrenme için hayati önem taşıyan yapısal işlevleri bozmadan yalnızca CaMKII'nin enzimatik aktivitesini hedef alan "yeni bir inhibitör sınıfının terapötik kullanımına kapı açıyor".
Alzheimer hastaları için yeni bir umut
Bayer'in ekibi daha önceki araştırmalarında, CaMKII'nin enzimatik aktivitesinin baskılanmasının, Alzheimer hastalığının önemli bir belirteci olan beyindeki amiloid-beta (Abeta) plaklarının etkilerine karşı kalkan oluşturduğunu tespit etmişti.
LTP'den ödün vermeden Abeta'nın zararlı etkilerine karşı koruma sağlayan bir dizi inhibitör belirlediler. Bu durum, bu inhibitörleri çeşitli beyin hastalıklarını ciddi yan etkiler olmadan tedavi etmek için potansiyel bir aday haline getiriyor.
Çalışmanın kıdemli yazarı Bayer, "Şu anda gördüğümüz şey, Alzheimer dahil olmak üzere beyin bozukluklarının kronik tedavileri için belirli bir CaMKII aktivite inhibitörleri sınıfını kullanma olasılığıdır" dedi. Herhangi bir CaMKII aktivite inhibitörünün öğrenme ve hafıza için çok önemli olan sinaptik plastisiteyi engelleyeceği yönündeki önceki fikir birliği göz önüne alındığında, böyle bir öneri yenidir.
Bayer ayrıca, bu inhibitörlerin insanlarda etkili olduğu kanıtlanırsa, mevcut Alzheimer hastalığı tedavi stratejilerini tamamlayabileceklerini açıkladı. "Farklı mekanizmalar hedefleniyor" diye açıkladı. "Bu bir tedavi olmasa da, hafıza kaybı ve öğrenmenin en şiddetli semptomlarından bazılarını önemli ölçüde hafifletme potansiyeli küçümsenemez."
Bayer'in laboratuvarı için bir sonraki aşama, bu bulguların gerçekten insan tedavisine dönüştürülüp dönüştürülemeyeceğini test etmek olacak.
Referans: "LTP induction by structural rather than enzymatic functions of CaMKII" Jonathan E. Tullis, Matthew E. Larsen, and co-authors, 30 Ağustos 2023, Nature.
