Lökositlerdeki kısa telomer uzunluğu artan demans riskiyle bağlantılı

Çığır açan bir çalışmada, telomerlerin, artan bunama riskleri için potansiyel sinyaller olduğu ortaya çıktı.

1. Hücresel yaşlanmada telomerlerin önemi

Telomerler, kromozom replikasyonu sırasında DNA kodlamasının kaybını önlemek için koruma görevi görür. Bir hücre her bölündüğünde, telomerler hafif bir kısalma yaşar ve bu da onları hücresel yaşlanma ve yaşa bağlı hastalıklar için umut verici belirteçler olarak konumlandırır. Bununla birlikte, beyin sağlığı ile ilişkili olarak telomer uzunluğu üzerine yapılan araştırmalar yetersizdi.

2. Birleşik Krallık Biyobankasından içgörüler elde edilmesi

Araştırmacılar, 2006 ile 2010 yılları arasında kayıt yaptıran yaklaşık 500.000 kişinin genetik ve sağlık verilerini içeren zengin bir havuz olan Birleşik Krallık Biyobankası'ndan elde edilen verilerden yararlandı. Lökositlerdeki (beyaz kan hücreleri) telomer uzunlukları, kayıt sırasında alınan kan örneklerinden analiz edildi ve yaşları 37 ila 73 arasında değişen (ortalama yaş 56) 439.961 katılımcı için veri mevcuttu.

Ortalama 12 yıllık bir izleme süresi boyunca, lökosit telomer uzunluğu ile daha sonraki bunama riski arasında önemli korelasyonlar ortaya çıktı. Yaş ve cinsiyet gibi değişkenlere göre ayarlama yapıldığında, en kısa telomerlere sahip katılımcılarda, daha uzun telomerlere sahip olanlara kıyasla demans riski %14 ve Alzheimer hastalığı riski %28 arttı.

Ayrıca 38.740 katılımcının MRI taramaları, daha kısa telomerler ile öğrenme, hafıza, duyusal işleme ve zevkten sorumlu önemli alanlarda azalan beyin hacmi arasında doğrusal bir ilişki olduğunu ortaya koydu.

3. Gözlemsel nitelik ve çalışma sınırlamaları

Çalışma önemli bilgiler sağlamasına rağmen, gözlemsel niteliği nedenselliği belirlemesini engelliyordu. Sınırlamalar arasında, yalnızca lökositlere odaklanan tek seferlik bir telomer uzunluğu ölçümü yer aldı. Ayrıca, demans teşhisi için elektronik sağlık kayıtlarına özel olarak güvenilmesi, daha hafif vakaların gözden kaçmasına neden olabilir.

Bu zorluklara rağmen çalışma, telomer uzunluğunun beyin sağlığının anlamlı bir biyobelirteci olma potansiyelinin altını çiziyor. Araştırma, lökosit telomer uzunluğunun yaşlanma ile ilişkisini ve demans riskleriyle bağlantısını vurgulayarak, beyin sağlığındaki etkilerinin daha derinlemesine anlaşılmasını savunarak sonuçlanıyor.

Bu bulgular, telomerlerin daha geniş nöroloji ve yaşlanma bağlamındaki önemini vurgulayarak gelecekteki araştırmaların önünü açıyor.