Hastane İşletmelerinin Başarısında Maliyet Yönetiminin Rolü

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürü

Öğr. Gör. Vahit YİĞİT

Sosyo ekonomik kalkınmanın temel göstergelerinden olan sağlık hizmetleri kullanımı giderek artan bir önem kazanmaktadır. Sağlık hizmetlerinin önemli sunucularından biri olan hastane işletmelerinin varlıklarını sürdürebilmeleri, her şeyden önce sağlık bakım hizmetlerini yüksek kalitede en düşük maliyetle sunmaları ve kaynaklarını etkin olarak kullanmalarına bağlıdır.

Türkiye’de hastane işletmelerinin önemli sorun alanlarından birisi, maliyetlerini doğru olarak tespit edememeleridir. Maliyet analizleri diğer sektörlerde teknolojik gelişmelere paralel olarak kolay ve kısa surede yapılabilmesine karşılık, birçok hastane işletmesi maliyetlerini gerçekçi bir şekilde hesaplayamamaktadır. Maliyet analizlerini yapmayan hastane işletmeleri ayakta duramamakta veya faaliyetlerini güçlükle sürdürebilmekte, hatta zaman zaman mali yapılarına müdahaleler (mali yardım) yapılmak zorunda kalınmaktadır.

Ülkemizde hastane işletmeleri sundukları hizmetlerin fiyatının bilimsel hesaplamalarla belirlendiğini savunmak güçtür. Çünkü ekonomik bir mal yada hizmetin fiyatlandırılmasında; Fiyat= Maliyet + Kar eşitliğinden hareket edilir. Oysa maliyeti hesaplanmamış olan bu ekonomik değerler için belirlenen fiyatların gerçekçi olmayacağı çok açıktır. Öte yandan Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) hasta faturalarından yaptığı kesinti sağlık hizmetleri birim maliyetlerini artırmakta ve hastanenin gelir-gider dengesini bozulmasına neden olmaktadır. Bu sıkıntıları gidermek için Sağlık Bakanlığının yürüttüğü Tanıİlişkili Gruplar  (Diagnosis Related Groups) projesi ivedi bir şekilde sonuçlandırılıp uygulamaya geçilmesi hastane işletmelerinin mali yapılarına olumlu etki yapabilecektir.

Ancak hastane yöneticilerinin; sundukları hizmetlerin maliyetini doğru olarak belirlemek, israfı önlemek, fiyatlandırma ve maliyet tahminleri için gerekli bilgileri sağlamak, Maliyet –Hacim- Kar  (MHK) analizi yapabilmek,  finansal performansı değerlendirmek, sürekli iyileştirme yönünde çaba sarf etmek, yatırım kararlarının değerlendirilmek, gider kontrolü sağlamak, doğru planlama yapabilmeleri için maliyet yönetimi yaklaşımlarına gerekli önemi vermeleri ve bir maliyet sistemi kurmaları ile mümkün olabilecektir. Aksi takdirde kamuya ait hastane işletmelerinin devlet sübvansiyonu ile sürekli çalışabilmesi mümkün olmayacaktır.