MEDİMAGAZİN - Genellikle "sessiz katil" olarak adlandırılan hipertansiyon, DSÖ'nün dünya çapındaki etkisine ilişkin açılış raporunun yayınlanmasıyla gündeme geliyor. Kan basıncının 140/90 mmHg veya üzerinde olması olarak tanımlanan bu durum, yetişkin küresel nüfusun üçte birini etkilemektedir. Kalp krizi, felç, kalp yetmezliği ve böbrek hasarı gibi ciddi sağlık komplikasyonları doğrudan buna bağlanıyor.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus konunun ciddiyetine dikkat çekerek, hipertansiyonun ucuz ve basit ilaç rutinleri ile yönetilebilir olmasına rağmen, hastaların sadece yaklaşık %20'sinin kontrol altında olduğunu belirtti.
CNN'de yer alan habere göre, başta Kanada ve Güney Kore olmak üzere bazı ülkeler ulusal hipertansiyon tedavisi girişimleriyle öncülük ediyor. Bu ülkelerin başarısı, hipertansif yetişkin nüfusun yarısından fazlasının kan basıncı seviyelerinin kontrol altına alınmış olmasıyla açıkça görülüyor. DSÖ, küresel tedavi seviyelerinin bu yüksek performanslı ülkelerin seviyelerine ulaşması halinde, 2023-2030 yılları arasında 76 milyon ölümün önlenebileceğini vurguluyor.
‘Yaşam tarzı değişiklikleri’ vurgusu
Rapor dengeli beslenme, düzenli egzersiz, kilo yönetimi, alkol ve tütünden uzak durmanın öneminin de altını çiziyor. Bu sağlık stratejilerinin okul ve işyeri gibi ortamlarda uygulanması, daha sağlıklı yaşam tarzı kararlarını teşvik edebilir.
Ayrıca, eski New York belediye başkanı ve DSÖ'nün bulaşıcı olmayan hastalıklar küresel elçisi Michael Bloomberg'in "bugün dünyada kalp krizi ve felçlerin çoğunun... sodyumun azaltılmasıyla önlenebileceğini" vurgulamasıyla günlük sodyum alımının azaltılmasının önemi vurgulanmakta.
Dünya genelinde insanlar günde 10,8 gram gibi endişe verici bir miktarda tuz tüketiyor; bu miktar DSÖ tarafından tavsiye edilen 2.000 miligramın iki katından fazla. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri 2.300 mg'lık daha da yüksek bir eşiği onaylamaktadır, ancak ortalama bir Amerikalı hala günlük alımları 3.400 mg'ı aşıyor.
Küresel sodyum azaltma taahhüdü yetersiz kalıyor
2013 yılında 194 DSÖ üyesi ülkenin tamamının 2025 yılına kadar sodyum tüketimini %30 oranında azaltma taahhüdüne rağmen, sadece %5 gibi küçük bir kısmı kapsamlı sodyum azaltma tedbirlerini uygulamaya koydu. Ancak Amerika Birleşik Devletleri, sodyumla ilgili zorunlu politikaları ve hazır ambalajlı gıdalarda açık etiketleme konusunda 4 üzerinden 3 puan alarak ilerleme kaydetti.
ABD'den acil eylem çağrısı
ABD, 30 ila 79 yaş arasındaki vatandaşlarının %32'sinde görülen hipertansiyon nedeniyle zorlu bir sorunla karşı karşıya. DSÖ'nün tahminlerine göre bu durumun etkili bir şekilde yönetilmesi 2040 yılına kadar ABD'de 1,2 milyon ölümün önüne geçebilir. Ancak %50 kontrol oranına ulaşmak için 693.000 hipertansiyonlu bireyin daha uygun tedavi görmesi gerekiyor.
CDC eski direktörü ve Resolve to Save Lives kuruluşunun CEO'su Dr. Tom Frieden küresel aciliyeti vurguluyor: "Her saat 1.000'den fazla insan felç ve kalp krizine yenik düşüyor. Yüksek tansiyonun neden olduğu bu ölümlerin büyük çoğunluğu önlenebilirdi."
