Mevcut tıbbi uygulamalarda genel olarak gençlerin daha az kronik sağlık sorunu olması sebebiyle genç bağışçılardan elde edilen karaciğerin yaşlı bağışçılarınkine göre daha iyi çalıştığından hareket ediliyor.
Ancak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Teksas Üniversitesi Güneybatı Tıp Merkezi'nin tıbbi cihaz şirketi TransMedics ile birlikte yürüttüğü araştırmanın bulguları yaşlılardan alınan karaciğerlerin de iyi çalıştığını kanıtladı.
ABD'deki organ bağış paylaşım ağından elde edilen verilerin analiz edildiği çalışmada "asırlık karaciğerlerin" neden bu kadar dayanıklı olduğu sorusuna yanıt arandı.
Asırlık karaciğer terimi, ömrü 100 yılı aşan karaciğerler için kullanılıyor; bu hesaplamada organın ilk sahibi ile nakledilen kişideki ömrünün toplamı dikkate alınıyor.
Yaşlı karaciğerler beklenmedik şekilde iyi sonuçlar verdi
Amerikan Cerrahlar Koleji'nin 2022 Klinik Kongresi'nde sunulan çalışmada 1990 ile 2022 yılları arasında nakledilen 253 bin 406 karaciğer üzerinde karaciğer üzerinde yürütülen araştırmada asırlık tanımına giren 25 karaciğer incelendi.
Teksas Üniversitesi Güneybatı Tıp Merkezi'nden araştırmacılar çalışmada, asırlık karaciğerlerin nakil öncesindeki durumuna ve özellikle bağışçının yaşına baktıklarını ve ayrıca karaciğerin nakil sonrasında ne kadar süre yaşadığını incelediklerini ifade etti.
Araştırmacılar karaciğerin yüzyıldan uzun süre yaşamasını sağlayan benzersiz kombinasyonu yaratan bağışçı, alıcı ve nakil faktörlerini katmanlaştırarak tespit etmeyi denedi.
Araştırma kapsamında incelenen asırlık karaciğerlerin bağışçı yaş ortalamasının 84,7 olarak açıklandı. Bu rakam asırlık olmayan gruptaki bağışçıların yaş ortalamasından 38,5 yıl daha fazla. Buna rağmen bu yaşlı karaciğerlerin beklenmedik şekilde iyi sonuçlar verdiği tespit edildi.
Amerikan Cerrahlar Koleji tarafından araştırma bulgularını tanımlayan bültende "Asırlık grupta doku transferi (allogreft) ve hastanın sağ kalımı açısından belirgin şekilde iyi sonuçlar elde edildiği" kaydedildi ve asırlık gruptan hiçbir organın birincil fonksiyon kaybına uğramadığı ya da damarsal veya safra ile ilgili komplikasyonlar sonucu kaybedilmediğine vurgu yapıldı.
Araştırmacılar ayrıca asırlık olan ve olmayan organlar arasında 12 aylık ret oranında ciddi bir farklılık bulunmadığını da tespit etti.
Asırlık karaciğerlerin başarısındaki sır ne?
Araştırmacılara göre asırlık karaciğerlerin başarısı olumlu faktörlerin çakışmasında yatıyor.
Teksas Üniversitesi'ndeki araştırmacılardan Yash Kadaika'ya göre bağışçıların ve alıcıların en iyi şekilde denkleştirilmesin ve bütün faktörlerin eşsiz kesişmesi sayesinde gerçekten iyi sonuçlara ulaşılabiliyor.
Dikkat çekilen bir diğer nokta da asırlık gruptaki bağışçılarda diyabet hastalığı ve enfeksiyon oranının düşük olduğu. Asırlık gruptaki bağışçılarda karaciğer enzimlerinin de daha düşük olduğu tespit edildi. Yüksek enzimler karaciğer nakli için sorun teşkil edebiliyor.
Buna ek olarak, karaciğer nakli yapılanlar arasında asırlık gruptakilerin MELD skorlarının asırlık olmayan gruba göre daha düşük olduğu bildirildi. Karaciğer nakli öncesi değerlendirmede elde edilen MELD skoru karaciğer yetmezliğinin seviyesini gösteriyor. MELD skorunun yüksek olması naklin daha acil olduğunu gösteriyor. Araştırmada asırlık gruptakilerin MELD skoru 17, asırlık olmayan gruptakilerin MELD skorunun ise 22 oldu.
Araştırmacılar elde ettikleri bulguların gelecekte yaşlı bağışçılardan alınan karaciğerin kullanımı konusunda umut vermesini ve daha fazla hayatın kurtarılmasına yardımcı olmasını umuyor.
