Hiç doktor yüzü görmemiş insanlara derman oluyor

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Hastanesinde kurum çalışanlarına hizmet veren diş hekimi Dr. Berk Köse, Afrika'da muhtaç insanların yardımına koşan "Türk Gönüllüler Derneği" bünyesinde beş kez gittiği kara kıtada hayatında hiç doktor yüzü görmemiş insanlara şifa dağıttı.
Üç kez gittiği Nijer, birer kez gittiği Mali ve Burkina Faso'da günde ortalama 60 hasta muayene eden ve 90 civarında diş çeken Dr. Köse, kasım ayında bir kez daha gideceği Burkina Fosa "seferi" için gün sayıyor.
Dr. Köse, mezun olduğundan bu yana bu tarz derneklere girmek istediğini, bir akrabası vasıtasıyla Türk Gönüllüleri Derneğinden İbrahim Ceylan ile tanıştıktan üç ay sonra Burkino Faso'ya giden ekipte yer aldığını anlattı.
Türkiye'deki farklı bölgeler ve çeşitli branşlardan hekimlerin bir araya geldiği grupla 2,5 yılda üç kez Nijer, birer kez de Mali ve Burkina Faso'ya gittiğini belirten Köse, kasım ayında tekrar Burkina Faso'ya gideceğini dile getirdi.

-"En fazla 12 gün kalabiliyoruz"-

Afrika'ya genellikle 35-36 kişilik ekiple gittiklerini ifade ede Köse, kendilerine gösterilen alanda küçük bir sahra hastanesi, diş, göz klinikleri kurduklarını ve burada hasta baktıklarını söyledi.
Berk Köse, Türk sağlık ekibi gitmeden üç ay öncesinde bölgede duyurular yapıldığını, bunun üzerine üç günlük yolu yürüyerek gelenlerin, 5 gün dışarıda gece gündüz sıra bekleyenlerin olduğunu belirterek, "Son gittiğimiz bölgede yaklaşık 700 bin kişi yaşıyordu ve bir tane pratisyen hekim var. Gittiğimizde 5-6 bin kişi zaten bizi bekliyor oluyor" dedi.
Nijer'e son gittiğinde günde ortalama 55 hastaya baktığını kaydeden Köse, "İki diş hekimiydik. Günde toplam 110 hastaya bakmışız. Elektrik bile olmadığı için sırf diş çekimi yapabiliyoruz. Sabah saat 8.30'da başlayıp 22.30-23.00'e kadar. O gün hasta ne zaman biterse o kadar devam ediyoruz" şeklinde konuştu.
Köse, olumsuz yaşam koşulları nedeniyle her seferin en fazla 12'şer gün sürdüğünü anlatarak, şunları kaydetti:
"İlk gittiğimizde 'Bu kadar zahmetli bir yolculuktan sonra neden 12 gün, daha fazla kalsak' demiştim. Ama 12. gün anladım ki zaten o kadar dayanabiliyormuşuz. Hepimiz üçer dörder kilo veriyoruz. Ekibimizden hastalananlar oluyor. Çok ciddi bir sıtma salgını var. Son gittiğimde ben de sıtmaya yakalandım ve iki gün yattım. Biz iki gün yatıp kalkabiliyoruz, çok hızlı kendimize geliyoruz, günde 12 tablet alarak. Ama orada bu tabletlere ulaşamayan ve sıtmadan ölen çok insan var. Burkina Faso gündüz 55-60 derece, gece 40 dereceydi mesela. Bu sıcaklık bizim çok alışık olduğumuz bir sıcaklık değil. Bu da çok yıpratıyor."
Dr. Köse, diğer ülkelerden gelen gönüllü ekiplerle Türk ekibi arasındaki en önemli farkın Türk doktorların deneyimi olduğunu, hizmet süresi 10 yılın altında Türk hekimin ekipte bulunmadığını bildirdi.

-"Daha dönerken bir daha gitme isteğimiz doğuyor"

Berk Köse, "Kara kıtada insanlara şifa dağıtmanın nasıl bir duygu olduğu" yönündeki soruya karşılık şunları söyledi:
"Bu klişe olacak belki ama çok tarif edilesi bir duygu değil. 35-40 yaşına gelmiş, bırakın diş doktorunu, hayatında ilk defa doktor gören insanlar var. Hakikaten aciz durumdalar ve yapabilecekleri hiçbir şey yok. Bizim burada çok ufak bir müdahaleyle ya da antibiyotikle hiç üzerinde bile durmayacağımız şeyler onların hayatlarını etkileyecek boyutlara varabiliyor. Bir diş çürüğü apseleşip enfekte olup, o insanın yanağını delebiliyor ve yıllarca ağrılar çekmesine yol açabiliyor ve yapabilecekleri hiçbir şey yok. Bu acizliği görünce etkilenmemek mümkün değil.
Orada onlarla arkadaş gibi oluyoruz. Ama esas duygu geri döndüğümüzde orada çektiğimiz fotoğraflara baktığımızda çıkıyor ortaya. Kendi aramızda konuştuğumuzda daha fazla etkileniyor insan. İşin içinde olduğumuzda bir hekimin bakması gereken objektif bakışla bakıyoruz. Ama esas döndükten sonra insan neler yaşadığını fark ediyor. Daha dönerken bir daha gitme isteğimiz doğuyor."
Nijer, Mali ve Burkina Faso'ya çok zor bir yolculukla ulaşılabildiğini anlatan Dr. Köse, "Nijer'in başkentine üç uçak aktarmayla gittik. Ama asıl sonrası çok meşakkatli. Yolu olmayan bir alanda 18 saatlik bir kara yolculuğu yaptık, toz toprak içinde, kişiye çok yoran bir yolculuk. Ama daha dönüş yolunda o zorlu yolculuk esnasında bile 'acaba bir sonraki sıra ne zaman gelecek, ne zaman gideceğiz' diye düşünüyoruz. Hepimiz bu duygularla dönüyoruz" ifadelerini kullandı.

-"Keçi projesi"yle çocukların süt içmesini sağlıyorlar-

Kara kıtada hasta bakmanın yanında farklı projeler de geliştirdiklerini ifade eden Köse, bunlardan birinin "keçi projesi" olduğunu söyledi.
Berk Köse bu ülkelerde erkeklerin ortalama ömrünün 42-43 yıl, kadınların ise 54-55 olduğunu, dolayısıyla çok çocuklu ve hiçbir geçim kaynağı bulunmayan kadınlara destek sağlanması gerektiğini anlattı.
Köse, "Bu durumdaki kadınlara iki dişi bir erkek keçiden oluşan 'keçi ailesi' zimmetleniyor. Bunlar iki senede 15 keçi oluyor. Böylece kadın çocuklarını sütle, etle besleyebiliyor. Komşu ülke Nijerya'dan talep olduğu takdirde satıp, para kazanılabiliyor. Pek çoğu hayatında ilk defa para görüyor" dedi.
Bir diğer projelerinin Nijer'de bir hastane inşa etmek olduğunu bildiren Köse, Nijer hükümetinin yürüttükleri sağlık hizmetinin daha kapsamlı olması için Türk gönüllülerine 300 dönümlük bir arazi tahsis ettiğini, burada bir hastane inşa etme çalışmalarına başladıklarını ve 1,5-2 sene içerisinde hizmete açılmasını beklediklerini kaydetti.
Dr. Köse, "Orada bir hastanenin yanında gittiğimizde kalabileceğimiz bir misafirhane inşa ediyoruz ve meslek edindirme kursu açıyoruz. Tam teşekküllü bir hastane olacak. Temelleri atıldı, çalışmalar devam ediyor. Tüm finansmanı 11 Türk derneği karşılıyor" diye konuştu.