Kısırlaştırma erkek veya dişi hayvanların çeşitli durumlardan kaynaklı sebeplerle üreme yetisini sonlandırmayı amaçlayan bir tür cerrahi müdahaledir. Bu müdahaleyle hayvanın üreme organının önemli bir kısmının veya tamamının çıkartılması söz konusudur. Kısırlaştırma terimi her iki cins hayvan için kullanılsa da erkek için geçerli olan iğdiş etmektir, kısırlaştırma çoğunlukla dişi hayvanlar için söz konusu olmaktadır. Ayrıca kedi kısırlaştırma için sterilizasyon ifadesi de kullanılmaktadır.
1. Kedi sahiplerinin, kısırlaştırma kararı vermeleri
Kedi sahiplerinin hayvanlarının güncel yaşam konforu ve gelecekteki sağlık koşulları bağlamında vermeleri gereken önemli bir karar kedi kısırlaştırma operasyonudur. Bu karar kedi sahiplerinin kafalarını ve vicdanlarını meşgul eden bir durum olabilir. Netice itibariyle bir canlının tüm hayatını ve ebeveyn olma durumunu etkileyecek bir karardır. Ancak söz konusu operasyonun kedinin mutluluğu ve sağlığı için olduğu unutulmamalıdır.
Erken dönemlerde kızışma sürecine girmekte olan kediler yılda 3 defa doğum yapabilirler. Bu süreçte oldukça mutsuz halleri olabilmektedir. Agresifleşen ve sürekli dışarı çıkma isteği taşıyan kediler için kısırlaştırma bir çözüm olarak düşünülebilir.
2. Kediler neden kısırlaştırılır?
Kedi kısırlaştırma işlemi birçok sebepten dolayı yapılabilmektedir. Bu sebepler istenmeyen gebeliklerin önlenmesi, hayvanların belirli hastalıklardan korunması ve asosyal davranış durumlarının oluşum riskini azalmak şeklinde sıralanabilir. Öte yandan kısırlaştırma dişi kedilerde saldırganlık erkek kedilerde ise bölgesel mücadele içine girme davranışlarını önemli düzeyde azaltmaktadır. Günümüzde dünyanın birçok ülkesinde gerek kedilerin gerek diğer hayvanların sahiplenilme süreçlerinde hayvan refahı açısından önem taşıyan kısırlaştırma şartı bulunmaktadır.
3. Kısırlaştırma ne zaman yapılmalıdır?
Kediler ilk kızışma dönemlerini 6 aylıkken yaşarlar. Kedilerin sürtünmeye veya fazlaca miyavlamaya başladığı zamanlarda kızışma dönemine girildiği gözlemlenir. Bu şekilde hareketlerde değişmeler ve hayvanın sırtına dokunulduğunda çiftleşme duruşuna geçmeler başlamaktadır. Gerek erkek gerek dişi kedi kısırlaştırma işlemi için en uygun olduğu dönem ergenlik çağı olmaktadır.
Bu dönem dişi kediler için 6-7 ay arasında olabilir. Bununla birlikte doğumdan üç ay geçmesi akabinde sterilizasyon uygulanabilir. Kısırlaştırmayla alakalı olarak veteriner hekim en uygun zamanı önerecektir. Ancak çoğunlukla söz konusu işlem cinsel olgunluğa ulaşmadan önce yapılmaktadır.
4. Kısırlaştırma operasyonu nasıl yapılmaktadır?
Tıbbi olarak erkek kedilerin kısırlaştırılması kastrasyon şeklinde ifade edilmektedir ve her iki testisin alınmasını kapsamaktadır. Dişi kedilerin kısırlaştırılma sürecinde hem iki yumurtanın alınması hem de uterusun alınması söz konusudur. Kısırlaştırma ameliyatları oldukça önemli olmalarının yanında rutin olarak kabul edilir ve çok sık komplikasyonla karşılaşılmaz. Kedi kısırlaştırma operasyonu sonrasında evlerine gönderilebilir ve belli durumlarda görünür bazı dikişleri olabilir.
5. Veteriner kliniğinde kısırlaştırma işlemi
Kısırlaştırma uygulaması, sıklıkla tercih ediliyor olsa da neticede cerrahi bir müdahaledir. Veteriner bir hekim tarafından yapılacak işlem için steril bir ortamın sağlanması gerekir. Bu işlem için birçok veteriner kliniği hizmet vermektedir. Ancak hayvan sahiplerinin kedileri adına bu kararı almadan önce hem klinik hem de operasyon süreci hakkında yeterli araştırmayı yapması önem taşımaktadır.
Kediler doğum yaptıktan sonra da kısırlaştırılabilir. Fakat bunun için anne kedinin en az 20-40 gün kadar yavru kedileri beslemesi gerekebilir. Evde bakılan kediler için doğumdan sonra ne kadar süre geçerse o kadar iyidir. Operasyon sonrasında dışarı bırakılacak kedilerin bir süre kapalı bir ortamda bakılması diğer kediler tarafından saldırıya uğramaması ve enfeksiyon kapmaması açısından önemlidir.
6. Kısırlaştırma sonrasında görülebilecek komplikasyonlar
Rutin bir operasyon olmasının yanında kısırlaştırma ameliyatı esnasında veya sonrasında gerekli tedbirlerin alınmaması ve özenin gösterilmemesi sebebiyle çeşitli komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ameliyattan sonra görülebilecek olağan dışı durumlar için veteriner hekimle irtibatta kalınması gerekir. Bunun yanında ameliyattan sonraki 7-10 günlük süreç boyunca ameliyat yeri sabah ve akşamları gözlemlenmelidir. Söz konusu bölgede kızarıklık, morarma, şişlik, irin, akıntı veya kötü koku gibi durumlar varsa tekrar hekime gösterilmelidir.
Öte yandan fiziksel farklılıkların yanında kedilerde çeşitli psikolojik değişiklikler de olabilir. Saklanma ve sürekli kaçma çabası içinde olma, uyuşukluk ve iştahsızlık, hırıltı, tıslama, kaygı ve ürkeklik durumları bu değişikliklere örnek gösterilebilir. Kediler bu gibi davranışları sürekli gerçekleştirmesi durumunda hekim kontrolüne ihtiyaç duymaktadır.
7. Kısırlaştırma fiyatları ne kadardır?
Veteriner klinikleri kedi kısırlaştırma operasyonu için farklı ücretler talep edebilmektedir. Ücretlerdeki değişiklik kedinin cinsiyetine, operasyon sürecine ve kliniğin bulunduğu lokasyona göre değişiklik gösterebilir. Bu değişiklikler de dikkate alındığında 2022 yılı itibariyle genel olarak 1000-1500 TL civarında fiyatlarla operasyonlar yapılabilmektedir. Operasyon öncesinde muayeneye gidilerek veya telefonla bilgi alınarak operasyon fiyatları net olarak öğrenilebilir. Kısırlaştırma işlemi yanında lokal anestezi ve sedasyon işlemleri yapılabilmektedir.
8. Belediyeler kedi kısırlaştırma yapar mı?
Kedilerin kısırlaştırılmasının, sahipleri açısından bulunan sorumluluğu yanında toplumsal önemi de söz konusudur. Bu sebeple diğer sokak hayvanları yanında sokak kedilerinin kısırlaştırılması işlemi ilgili belediyeler tarafından yapılabilmektedir. Bu kapsamda, randevu alınmak suretiyle belediyelerin geçici hayvan bakımevlerine götürülen sokak hayvanlarını ücretsiz şekilde kısırlaştırma hizmeti bulunmaktadır.
9. Kısırlaştırmanın olumlu ve olumsuz tarafları
Kedi kısırlaştırma operasyonunun fiziksel ve psikolojik açıdan birçok faydası bulunmaktadır. Sterilizasyon ile üreme hormonları azalan kedilerde saldırganlık, bölge işaretleme ve mücadele davranışları kontrol altına alınır. Bu şekilde kedilerin kavga etme ve yaralanma ihtimalleri de azalacaktır. Dolayısıyla bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması ve yaşam kalitesini etkilemesi engellenecektir. Ayrıca kedi sahipleri de kontrolsüz şekilde doğacak yavrulara bakmakta zorlanacağı için kişiler açısından da önemi bulunmaktadır.
Kedi cinsiyetine göre operasyonel bazı farklılıklar gösteren kısırlaştırma işlemi sağladığı faydalarda da değişkenlik gösterebilmektedir. Örneğin kısırlaştırılan dişi kedilerde yumurtalık ve uterus hastalıkları riski ortadan kalkacak, meme kanseri ve yanlış gebelik gibi hormonal rahatsızlıkların önü alınmış olacaktır. Erkek kedilerde ise testiküler hastalık riski azaltılacak ve testesteron hormonunun neden olduğu hastalıkların yaşanma ihtimali düşürülecektir.
Kedilerin kısırlaştırma sonrası artık gebe kalamayacakları olumsuz bir durum olarak düşünülebilir. Ancak özellikle sokak hayvanları için yeni doğan yavrulara bakmak oldukça zor olacaktır. Sık gebe kaldıkları da dikkate alındığı bu hayvanların popülasyonunun kontrolsüz şekilde artması söz konusudur. Ayrıca enerji harcama durumu azalacağı için obezite baş gösterebilir. Bu konuda değişik mama türleri kullanılarak ve oyun oynatılarak kilo kontrolü yapılabilir. Sonuç olarak kapsamlı bir değerlendirme yapıldığında kısırlaştırmanın faydalarının zararlı görülebilecek durumlara göre çok daha yüksek düzeyde olduğu anlaşılacaktır.
10. Kısırlaştırma sonrası kontrolleri
Kısırlaştırma operasyonunun olduğu kadar işlem sonrası sürecin takip edilmesi önemlidir. Kedi kısırlaştırma ameliyatından sonra normal koşullar altında 14 günlük sürede iyileşme tamamlanabilmektedir. Bu süre zarfında evcil havanın, onu zorlayacak koşma, zıplama ve oynama gibi yüksek efor gerektiren hareketler yapmaması oldukça önemlidir. Ayrıca iyileşme tamamlanıncaya kadar yıkanmaması gereklidir.
Kedi kısırlaştırma işlemi sonrasında kedilerde dikişler görünür olabilir veya görünmeyebilir. Her iki durumda da dikişlerin ameliyattan sonra geçen 10-14 günlük süre içerisinde veteriner tarafından alınması gereklidir. Dikiş bulunmaması halinde ise belli aralıklarda veteriner kontrolüne gidilmelidir. Kontrol aralıkları hakkında veterineriniz sizi bilgilendirecektir. Ameliyat sonrası yaranın iyileşmesi açısından dikişler önemli olduğu için kedilerin bu dikişleri yalamaması ve ısırmaması gerekmektedir. Bu sebeple kedinin boyun bölgesine yakalık takılabilir.
Kedi kısırlaştırma ile ilgili daha fazla bilgi için burayı ziyaret edebilirsiniz.
