Covid-19 varyantı EG.5 hakkında endişeler artıyor. Bu hafta, Amerika Birleşik Devletleri'nde baskın varyant haline geldi ve Dünya Sağlık Örgütü EG.5'i "ilgi çekici varyant" olarak sınıflandırdı, yani ona avantaj sağlayan genetik değişikliklere sahip ve yaygınlığı artıyor. Peki insanlar bu konuda ne kadar endişelenmeli?
Yaşlı yetişkinlerde ve altta yatan rahatsızlıkları olan kişilerde görülen ağır hastalıklar her zaman endişe kaynağı olsa da, uzmanlar EG.5'in önemli bir tehdit oluşturmadığını ya da en azından şu anda dolaşımda olan diğer büyük varyantlardan daha fazla tehdit oluşturmadığını söylüyor.
Johns Hopkins Üniversitesi Bloomberg Halk Sağlığı Okulu'nda moleküler mikrobiyoloji ve immünoloji profesörü olan Andrew Pekosz The New York Times'a verdiği demeçte, "Artıyor olması endişe verici, ancak son üç ila dört aydır ABD'de dolaşımda olanlardan çok farklı bir şey gibi görünmüyor. Sanırım şu anda bu varyantla ilgili endişelerimi azaltan şey de bu." dedi.
Dünya Sağlık Örgütü bile duyurusunda, mevcut kanıtlara dayanarak, "EG.5'in yarattığı halk sağlığı riskinin küresel düzeyde düşük olarak değerlendirildiğini" belirtmiştir.
Bu varyant Şubat 2023'te Çin'de tespit edilmiş ve ilk olarak Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri'nde görülmüştür. Omicron varyantı XBB.1.9.2'nin soyundan gelmektedir ve daha önceki varyantlara ve aşılara yanıt olarak bağışıklık sistemi tarafından geliştirilen antikorlardan kaçmasına yardımcı olan dikkate değer bir mutasyona sahiptir. Bu avantaj, EG.5'in dünya çapında baskın tür haline gelmesinin ve Covid vakalarının yeniden artmaya başlamasının nedenlerinden biri olabilir.
Dr. Pekosz, bu mutasyonun "daha fazla insanın duyarlı olduğu anlamına gelebileceğini çünkü virüsün bu bağışıklıktan biraz daha fazla kaçabileceğini" söyledi.
Ancak Eris olarak da adlandırılan EG.5, bulaşıcılığı, semptomları veya ciddi hastalığa neden olma olasılığı söz konusu olduğunda herhangi bir yeni kapasiteye sahip görünmüyor. Dr. Pekosz, teşhis testleri ve Paxlovid gibi tedavilerin bu virüse karşı etkili olmaya devam ettiğini söyledi.
La Jolla, Kaliforniya'daki Scripps Research'ün başkan yardımcısı Dr. Eric Topol, varyant konusunda aşırı endişeli olmadığını; ancak sonbaharda piyasaya sürülmesi beklenen yeni aşı formülasyonu halihazırda mevcut olsaydı daha iyi hissedeceğini söyledi. Güncellenmiş güçlendirici, genetik olarak EG.5'e benzeyen başka bir varyant temel alınarak geliştirilmiştir. EG.5'e karşı, orijinal koronavirüs suşunu ve sadece uzaktan akraba olan çok daha eski bir Omicron varyantını hedef alan geçen yılki aşıdan daha iyi koruma sağlaması bekleniyor.
Uzmanlar, EG.5 ile aynı bağışıklıktan kaçınma mutasyonunu ve virüsü daha bulaşıcı hale getiren başka bir mutasyonu taşıyan yeni ortaya çıkan diğer varyantlar konusunda daha endişeli. Bilim insanları bu mutasyonların kombinasyonuna "FLip" adını verdi, çünkü her ikisi de F ve L olarak etiketlenen iki amino asidin konumlarını değiştiriyor. Bu FLip varyantları şu anda Covid vakalarının yalnızca küçük bir bölümünü oluştursa da, önümüzdeki aylarda enfeksiyonlarda daha büyük bir artışı tetikleyebilirler.
Fred Hutchinson Kanser Merkezi'nde aşı ve bulaşıcı hastalıklar bölümünde profesör olan Trevor Bedford, "SARS-CoV-2'nin genel evrim hızı konusunda genel olarak çok endişeliyim. Tek bir varyant o kadar etkili olmadı, ancak bu mutasyonların genel birikimi önemli bir etkiye sahip." dedi.
Dr. Topol, artan mutasyon sayısına rağmen, bu yeni varyantların 2022 kışında ilk Omicron varyantı ile meydana gelene benzer bir dalgalanmaya neden olmasının pek olası olmadığını söyledi. "Bu varyantların ne kadar daha bulaşıcı olduğu açısından Omicron ile yaşadıklarımıza benzemiyor. Ancak daha fazla yeniden enfeksiyon olacak."
