Avrupa Birliği’ne (AB) yakınlığıyla bilinen The Parliament yayın organının iddiasına göre kıtada iki yıldır yaşanan ilaç stoku sorunu giderek büyüyor. Elde edilen bilgilere göre Avrupa’da kritik ilaçların tedarik zincirinin kırılganlığı üye ülkelerin sağlık sistemlerinde krize dönüşmüş durumda. Sağlık probleminin büyümesine neden olan olay ise kıta genelinde yaşanan ateşli hastalıklardaki yükseliş.
Hastalıklara ilaç yok
Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) verilerine göre 2022 yılında başlayan ve bu yıl artarak devam eden kıta genelindeki ateşli hastalık vakalarının çoğalması karşısında kritik ilaç ve aşılara her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaya başlandı. Hastalıkların özellikle çocuklarda şiddetli geçmesi ve genç yaştaki insanlarda tehlikeli boğaz enfeksiyonlarına yol açması dolayısıyla üye ülkelerin sağlık bakanlıkları ilaç firmaları ve tedarikçi şirketlerden daha çok ilaç ve aşı talep etmeye başladılar. Özellikle tehlike yaratan STREP A enfeksiyonu geçiren çocuk hasta sayısındaki yükseliş AB kurumlarında da alarm zillerinin çalmasına sebep oldu. Bakanlıklardan ECDC’ye gelen bilgilere göre STREP A enfeksiyonu ciğerine ya da kan akışına sirayet eden çocuk sayısı da hızla artmakta. Bu durumda ölümleri beraberinde getirmekte.
Krizin adı antibiyotik
Avrupa'da büyüyen sağlık sorunlarının başında ise antibiyotik stokunun yetersizliği gelmekte. AB’nin elindeki antibiyotikler mevcut enfekte hasta sayısı karşısında yetersiz kalmakta. Avrupa Birliği Farmakolojik Grubu verilerine göre eczaneler ilaçları tedarik edemedikleri için hastaları muadil ilaçlar yazdırmak üzere sağlık merkezlerine yönlendiriyorlar. Bu süreç ise AB’de günler ve haftalar alabiliyor.
Ölümler artıyor
Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) soruşturmasına göre 27 AB üyesi ülkenin 25’inde “antibiyotik stok krizi” yaşanıyor. Stok eksikliği bulunan ilaçlar ise kanser, diyabet, kalp hastalıkları ve diğer ciddi sağlık problemlerinin tedavisinde kullanıldığı için mevcut durum ölüm oranlarında da artışa sebebiyet veriyor. AB’deki en büyük kanserle mücadele derneği olan Fransız LAC Derneği’nin raporuna göre ilaç sıkıntısı dolayısıyla önerilen alternatif tedaviler ve diğer ilaçlar ya çok masraflı ya da hastaların durumunu daha da kötü hale getiriyor.
Gündem sağlık
Avrupa Komisyonu ise yaşanan kriz karşısında kıtadaki ilaç üretici firmalara “kritik öneme sahip antibiyotiklerin üretiminin arttırılması” yönünde bir zorunluluk getirmeye hazırlanıyor. Komisyon’un ayrıca Avrupa genelinde 400 binden fazla eczacı birliğini temsil eden kıtanın en büyük sağlık kurumlarından Avrupa Birliği Eczacılık Kurumu’ndan da (PGEU) özel bir rapor istediği ifade edilmekte. Avrupa Komisyonu’na sunulan rapora göre 36 Avrupa ülkesindeki eczanelerin yüzde 95'i geçtiğimiz yıl ilaç sıkıntısı yaşadıklarını ifade etmekteler. .
Tesisler geliştirilecek
Avrupa Komisyonu son olarak Ekim ayında Kritik İlaç Yasası’nı gündeme aldı. Verilere göre Avrupa 10 yıl önce dünyanın en büyük antibiyotik üreticisi konumundan bugün yalnızca Avusturya’da büyük bir üretici tesisi kalan ithalatçı durumuna gelmiş durumda. Öneri dahilinde İspanya, Portekiz, Fransa, İtalya ve Romanya’daki diğer antibiyotik üretim tesislerinin geliştirilmesi de yer alıyor. Almanya Sağlık Bakanı Karl Lauterbach da kısa süre önce ilaç üretimini hızla arttıracaklarını açıklamıştı.