Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı TBMM Plan Ve Bütçe Komisyonu'nda Kabul Edildi

ANKARA (İHA) - Sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler öngören düzenleme, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın görüşmelerini dün gece tamamladı. Yaklaşık 3 hafta süren görüşmeler sırasında 76 maddeden oluşan tasarıda önemli değişiklikler yapıldı. Düzenleme, sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler öngörüyor. Tasarıya göre emekli aylıklarının hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayında açıklanan TÜFE ile, o yılın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla oranının yüzde 30'unun toplamına bir tam sayının ilave edilmesiyle bulunacak. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa devlet memuru olanlar, genel sağlık sigortası kapsamına alınacak. Ücretli veya sürekli olarak çalışanlar hariç ev hizmetlerinde çalışanlar sigorta kapsamı dışında tutulacak. Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde işverenler tarafından çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler, kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümlerine tabi tutulacak.

Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya, hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş görememezlik süresince, günlük iş görememezlik ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden sigortalı kadın, sigortalı erkeğin çalışmayan eşi ile Bağ-Kur'lular da yararlanabilecek. Çocuğun yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin 3'te biri tutarında emzirme ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden yararlanların, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün prim ödemiş olmaları şartı aranacak.

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek iş göremezlik ödeneği, yataklı tedavilerde, günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise üçte ikisi olacak. Malullük aylığı bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve toplam bin 800 gün prim ödeme şartı aranacak. Başka birinin bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar bu hüküm dışında olacak.

Tasarıya göre 50 yaşını doldurmuş ancak erken yaşlandığı tespit edilmiş sigortalıların diğer koşulları sağlamaları halinde yaşlılık aylığından yararlanabilmelerini olanak sağlayan yaş sınırı, 50'den 55'e çıkartılacak.

Tasarıya göre cenaze yardımı, brüt asgari ücret tutarında olacak. Sigortalıların kız çocukları ve eşlerine, talepte bulunmaları durumunda aldıkları aylık veya gelirin bir yıllık tutarı kadar bir defaya mahsus evlenme ödeneği verilebilecek.

GAZETECİLERİN FİİLİ HİZMET ZAMMI KALDIRILIYOR

Bazı meslek kollarında uygulanan ve yıpranma payı olarak bilinen fiili hizmet zammı kaldırıyor. Tasarıya göre gazeteciler, milletvekilleri, infaz koruma memurları, PTT dağıtıcıları, Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Karantina Teşkilatı ile Veteriner teşkilatında görev yapanlar, Devlet Tiyatrosu sanatçıları, hava yollarındaki uçuş personeli, gemi adamları, lokomotif makinistleri ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri fiili hizmet zammından yararlanamayacak. Bu meslek kollarındaki sigortalıların, Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihe kadar kazandıkları haklar saklı olacak. TSK, emniyet ve MİT mensupları ile dalgıçlar, radyoaktif maddelerle yapılan işlerde çalışanlar, asit üretimi yapılan yerlerde, demir ve çelik fabrikalarında ve kurşun izabe fırınlarında çalışanlara ise yılda 90 gün fiili hizmet zammı verilecek. Fiili hizmet zammından yararlanacak iş kollarında çalışanlar için en az 3 bin 600 gün çalışma koşulu aranacak. Yer altında çalışanlarda ise bu süre bin 800 gün olarak belirlendi. Subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlara, seferberlik ve savaş hallerinde her 1 yıl için 1 yıl itibari hizmet süresi zammı verilecek.

AYAKTA TEDAVİDE 2 YTL KATILIM PAYI

Özel hastaneler, sigortalı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden, sundukları sağlık hizmetinin yüzde 20'sine kadar ilave ücret talep edebilecek. SSK ve Bağ-Kur'luların yanı sıra, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra devlet memuru olanlar, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar, dünya, olimpiyat ve Avrupa şampiyonluğu kazanmış sporcular ile bunların aileleri de genel sağlık sigortası kapsamı içine alınacak. 18 yaşını doldurmayanlar ile 45 yaşından büyük olan sigortalılardan ortodontik diş tedavilerinde, yüzde 50 oranında katılım payı alınacak. 18-45 yaş arasındaki sigortalı ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler, bu masrafları kendisi karşılayacak. Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesinde 2 YTL katılım payı alınacak. Katılım payı, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlarda, gereksiz kullanımı azaltmak amacıyla prime esas kazanç, gelir ve aylıkların tutarı gibi ölçütler dikkate alınarak, yüzde 10 ile yüzde 20 arasında olacak. SSK kapsamındaki çalışanlar, zorunlu sigortalılığının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanabilecek.

Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, brüt asgari ücretin üçte birinden az olanların genel sağlık sigortası primleri devletçe ödenecek. Bu tutar her bir kişi için mevcut asgari ücrete göre 18.25 YTL olacak. Geliri, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücretin tamamı arasında olanlar 24.34 YTL prim ödeyecek. Asgari ücret ile asgari ücretin 2 katına kadar gelire sahip olanların ödeyeceği prim ise 73.01 YTL olacak. Geliri asgari ücretin 2 katından fazla olanlar 146.02 YTL prim ödeyecek.

Genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan çalışanlar için prime esas kazancın yüzde 12.5'i oranında olacak. Bu primin yüzde 5'i sigortalı, yüzde 7.5'i ise işveren hissesinden oluşacak. Tarımsal faaliyette bulunanların prim borçları, sattıkları tarımsal ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek kaydıyla yüzde 1 ile yüzde 5 oranları arasında kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek.

Personel mevzuatına göre aldıkları disiplin cezası sonucu 23 Nisan 1999 ile 14 Şubat 2005 tarihleri arasında memuriyetleri sona eren ancak 22 Haziran 2006 tarihinde çıkan afla yeniden memuriyete dönen kişiler, geçmişe dönük borçlanabilecek. Bu kişiler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren 6 ay içerisinde Kuruma müracaat etmeleri halinde, görevlerinden ayrıldıkları tarih ile göreve başladıkları tarih arasındaki primlerini ödeme imkanına kavuşacak ve borçlarını 2 yıl içinde eşit taksitlerle ödeyebilecek. Doğuştan özürlü olan devlet memurları, 15 yıllık hizmetlerinin ardından istemeleri halinde emekli olabilecek.

Tasarıya göre banka, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personeli için kurulan sandıkların iştirakçileri ile aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahipleri, herhangi bir işleme gerek kalmadan Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilecek ve bu sandıklardan yararlanan kişiler kanun kapsamına alınacak. Kurulacak Komisyon, değer tespiti yapacak ve devir işlemi tamamlanıncaya kadar, sandık iştirakçileri, sandıktan aylık ve gelir alanlar ile bunların hak sahiplerinin sağlık ve sosyal sigorta yardımlarının sağlanması ile primlerinin tahsil edilmesine, ilgili sandık mevzuat hükümlerine göre devam edilecek.

Tasarıya göre emeklilik yaşında kademeli artış uygulanacak. Emeklilik yaşı 1 Ocak 2036 ile 31 Aralık 2037 tarihleri arasında kadınlarda 59, erkeklerde 61, 1 Ocak 2038 ile 31 Aralık 2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62, 1 Ocak 2040 ile 31 Aralık 2041 tarihleri arasında kadınlarda 61, erkeklerde 63, 1 Ocak 2042 ile 31 Aralık 2043 tarihleri arasında kadınlarda 62, erkeklerde 64, 1 Ocak 2044 ile 31 Aralık 2045 tarihleri arasında kadınlarda 63, erkeklerde 65, 1 Ocak 2046 ile 31 Aralık 2047 tarihleri arasında kadınlarda 64, erkeklerde 65 yaş yaş olarak uygulanacak. Kadın ve erkeklerde 2048 yılından sonra emeklilik yaşı 65'de eşitlenecek. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte işe giren sigortalının emekli olması için aranan 7 bin gün prim ödeme gün sayısı, her yıl 100 gün artırılacak. Bu süre, 2028 yılında 9 bin güne çıkacak. 2028 yılında işe girecek olan sigortalının emeklilik hakkını kazanması için 9 bin gün prim ödemesi gerekecek.

Kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması amacıyla işletmenin büyüklüğü, işçi sayısı gibi kriterler dikkate alınarak işveren, işçinin ücret, prim, ikramiye gibi tüm ödemelerini, çalışanın banka hesabına yatıracak. Banka aracılığı ile ödenmeyen ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklar gider olarak indirilemeyecek. Hiçbir sosyal güvencesi olmayanlara verilen yeşil kart, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 2 yıl sonra kaldırılacak. Bu kişiler genel sağlık sigortası kapsamına alınacak.